De verkiezingen naderen en de campagne is in volle gang. Zoals verwacht nemen de partijen standpunten in over werk en de plaats daarvan in onze samenleving. Zoals verwacht horen we de gebruikelijke oproepen om werklozen op te jagen. Die komen van verschillende regerings- en oppositiepartijen. Laten we deze eens van dichterbij bekijken.
door Maxime (Luik)
De werkloosheidsuitkering beperken in de tijd? Dat is de droom van de rechtse partijen, van de MR over Les Engagés langs Franstalige kant tot N-VA, Open VLD, Vlaams Belang en CD&V langs Nederlandstalige kant. Hun programma’s zijn duidelijk. Enkel CD&V heeft het over drie jaar, de anderen willen de uitkering in de tijd beperken tot twee jaar. Voor Georges-Louis Bouchez (MR) moet dit snel gebeuren om “de werkgelegenheidsgraad te verhogen en zo de belastingdruk op arbeid te verlagen”, aldus het MR-programma. Les Engagés zijn iets minder radicaal en pleiten voor een verhoging van de eerste uitkeringen, maar tegelijk een beperking tot twee jaar. Ook Vooruit schuift in deze richting op met het voorstel dat een werkzoekende na twee jaar verplicht een “basisbaan” moet aannemen aan het minimumloon (voor jobs die doorgaans beter verdienen dan dat minimumloon).
Het argument is beproefd: er zou niet genoeg verschil zijn tussen een werkloosheidsuitkering en een loon. Om werklozen aan te moedigen om te ‘reactiveren’, zoals de technocraten het noemen, moet hun uitkering naar beneden. Dit voorstel ligt volledig in lijn met het beleid van de afgelopen 30 jaar: de positie van werklozen steeds onzekerder maken, hen met de rug tegen de muur zetten en ze dwingen om erg precaire jobs aan te nemen zonder rekening te houden met hun persoonlijke situatie of vaardigheden.
Steeds hetzelfde doen en hopen op een ander resultaat, is de definitie van waanzin…
Sinds 2006 is er een meer intensieve opvolging van werkzoekenden. Er werd meteen ook een wetenschappelijk onderzoek opgezet om het lot van een aantal werkzoekenden onder de 50 jaar gedurende 15 jaar te volgen. De resultaten zijn verbijsterend. Het aanscherpen van de toegangsvoorwaarden en het strikter opvolgen van werkzoekenden had geen positief effect. “Mensen die hun uitkering verloren, kwamen in een andere tak van de sociale zekerheid terecht, vooral die van de arbeidsongeschiktheid. Ze waren niet langer werkloos, maar ziek”, aldus Maxime Fontaine, specialist inzake overheidsfinanciën en sociale zekerheid aan de ULB, in het tijdschrift Moustique.
Het beperken van de werkloosheidsuitkering in de tijd is eens te meer een aanval op een gemakkelijk doelwit. Door het gepruts aan de index, de indexsprong van 2014 en de loonwet van 1996 zijn onze lonen niet evenredig gestegen met de hogere kosten van het levensonderhoud. Dat leidt tot frustratie onder werkenden die hun levensstandaard zien dalen door inflatie en geconfronteerd worden met een steeds meer opgedreven flexibiliteit. Om de aandacht van het asociale beleid af te leiden, wordt de schuld hiervan op de werklozen afgewenteld. De enige logische manier om werken echt lonender te maken, is echter door de lonen te verhogen.
