De donkere wolken boven Audi Brussels willen maar niet verdwijnen. Premier Alexander De Croo riep een ‘Task Force’ bijeen en wil naar eigen zeggen een oplossing voor de verkiezingen van juni. De afgelopen maanden werden enkele grote herstructureringen aangekondigd. Samen met de besparingsdruk op de publieke sector en de algemene neergang van de economie, zet dit de werkgelegenheid opnieuw onder druk. Komt daar nog bij dat het aantal werkenden dat meer dan een jaar arbeidsongeschikt is nooit eerder zo groot was.
door Julien (Brussel) uit maandblad De Linkse Socialist
Sinds het begin van dit jaar werden bij aangekondigde herstructureringen maar liefst 2.500 jobs bedreigd. Vooral de metaalverwerkende sector wordt hard geraakt, met minstens 1.600 tot 1.850 jobs bij Van Hool. We kunnen daar nog Callebaut, Esprit en Pfizer aan toevoegen. In 2023 was er ook al een sterke stijging van het aantal jobs dat verdween bij collectieve ontslagen. Het ging toen om 7.300 jobs tegenover iets meer dan 3.000 een jaar voordien. Het houdt momenteel niet op. ArcelorMittal beloofde om 1 miljard in de site in Gent te investeren, maar dat gaat niet door. En dan is er uiteraard nog Audi Brussels.
Eind maart kondigde de directie van Audi in België aan dat de contracten van 371 interimmers niet zouden verlengd worden na 8 april, de datum waarop de productie werd heropgestart na een pauze van drie weken. Het is op zich schandalig dat een bedrijf zoveel gebruik maakt van interimarbeid en dus van onzekere tijdelijke contracten die op elk ogenblik kunnen gestopt worden.
In de befaamde ‘task force’ van De Croo zitten vertegenwoordigers van de regering en van het management van de fabriek, maar uiteraard niet van het personeel. De Croo belooft dat er in de komende weken een oplossing komt, maar het management komt doorgaans in november met toekomstplannen. Dat dreigt in volle regeringsformatie te vallen, waardoor een regering van lopende zaken dit dossier zou beheren.
De directie legde drie scenario’s op tafel. Bij Audi zijn alle toekomstige modellen al verdeeld over de verschillende productiesites, zonder die in Brussel. Het is niet uitgesloten, maar erg onwaarschijnlijk dat Audi met nog een nieuw model komt om de productie in Brussel na 2026-2027 te behouden. Een tweede mogelijkheid is dat de site in Vorst een ‘overloopfabriek’ wordt om bij te springen indien andere fabrieken de vraag niet kunnen volgen. Met de dalende vraag en de huidige overcapaciteit van ongeveer 10% bij VW, is ook dat weinig waarschijnlijk. Bovendien zou een dergelijke invulling van de Brusselse vestiging veel kosten en tijd vragen om telkens weer de assemblagelijnen aan andere modellen aan te passen. Het derde scenario is dat van een fabriek die reserveonderdelen levert aan andere vestigingen. Volgens Gocar is dat eveneens weinig waarschijnlijk gezien de concurrentie uit Oost-Europa. De Brusselse fabriek specialiseren in accupakketten en de reparatie en recyclage ervan zou waarschijnlijk gepaard gaan met een drastische afbouw van het personeelsbestand.
De Belgische en Europese industrie staan er niet goed voor. De binnenlandse productie in België daalt sterker dan in Frankrijk en Duitsland. Tussen 2022 en 2023 is de rivieroverslag in de haven van Luik met 20% gedaald.
De Croo heeft momenteel weinig te bieden: Subsidies? Steun voor de opleiding van personeel? Energiefacturen verlagen? Hij overweegt zelfs om investeringsaftrek (tot 40%) toe te staan voor groenere activiteiten. De wet staat dit normaal gezien niet toe voor de productie van elektrische voertuigen, maar er zou een uitzondering gemaakt worden. Op het eerste gezicht zal dat niet volstaan om jobs op lange termijn te behouden. Bij Audi in Vorst vertegenwoordigen de lonen slechts 10-12% van de uitgaven.
Om jobs te redden, zouden het bedrijf en zijn toeleveranciers onder publieke controle en beheer moeten worden geplaatst. De productie van auto’s, vooral luxemodellen, in stand houden in een verzadigde markt is geen oplossing. De bestaande knowhow en technologie kan beter ingezet worden om maatschappelijk nuttige goederen te produceren. Er is geen tekort aan behoeften.
