Antwerps buschauffeur Tony Zwijsen is een bekend gezicht op vakbondsacties. Vanuit dat engagement komt hij in juni op voor de PVDA. Hij is zeker niet de enige syndicalist die dat doet. Opmerkelijk is dat Tony in een ver verleden heel anders naar de wereld keek. In 2000 werd hij voor het Vlaams Blok verkozen in de districtsraad van Borgerhout en de provincieraad. Hoe komt een oud-VB’er bij links terecht? We spraken hierover met Tony.
Interview door Geert Cool uit maandblad De Linkse Socialist
Hoe kwam je destijds bij het Vlaams Blok terecht?
“Mijn ouders waren gescheiden en ik verhuisde met mijn moeder vanuit Deurne naar de Stuivenbergwijk. Dat was in een periode van crisis, eind jaren 1980 en begin jaren 1990. Onder de bevolking was er ongenoegen door de sociale problemen. Op hetzelfde moment kwamen er veel migranten in die wijk wonen. Er was daar onbegrip en onwetendheid over. Het was gemakkelijk om naar hen te wijzen als oorzaak van de problemen.”
“Nadien kwam ik in Borgerhout terecht. Dat was eind jaren 1990, toen het VB een grote groei kende. In die periode was er een verruiming van het Vlaams Blok, zelfs ex-socialisten zoals Staf Neel en zijn broers stapten over. Ik ging mee naar enkele bijeenkomsten, leerde kopstukken zoals Dewinter kennen maar ook gewone mensen uit mijn straat. Ze vroegen me om op de lijst te staan. Met weinig of geen ambitie stemde ik toe. Het VB haalde 35% in Borgerhout en negen verkozenen, daarnaast haalde ik tot mijn verrassing veel voorkeurstemmen waardoor ik ook in de provincieraad verkozen was. Niet dat ik een rol van politieke betekenis speelde, maar ik draaide mee in dat wereldje. Dewinter was bijvoorbeeld op mijn trouwfeest.”
Met de laatste verkiezingen haalde het VB nog maar 1 zetel in Borgerhout. Hoe verklaar je dat?
“Vroeger was er een gevoel van ‘onbekend maakt onbemind’. Het Blok speelde daarop in om alles wat verkeerd ging op vreemdelingen af te schuiven. Dat gevoel is veranderd in Borgerhout: onlangs schoven 6000 mensen samen aan tafel aan om Iftar en Pasen te vieren. Mensen hebben elkaar leren kennen. Daarnaast speelt het progressieve bestuur in Borgerhout natuurlijk een rol. Het is samen met Zelzate de enige plaats waar PVDA mee in het bestuur zit.”
Hoe ben je er zelf toe gekomen om afstand te nemen van extreemrechts?
“Dat gebeurde niet van de enige dag op de andere. Ik ben veranderd en niet fier op wat ik vroeger dacht en zei. In 2007 begon ik voor De Lijn te werken waar er een heel diverse werkvloer was. Daar zag ik collega’s die ook vooruit willen, die hetzelfde als mij willen. Mijn ogen gingen daar open. Daarnaast had ik veel gesprekken met Luc, een vakbondsafgevaardigde die geduldig inging tegen rechtse standpunten.”
“Het vakbondsprotest van 2014, tegen de regering-Michel, deden mijn ogen verder opengaan. Een rechtse partij als N-VA beloofde meer veiligheid en bescherming op de bussen, maar daar kwam niets van in huis. Het waren loze beloften. Ze kwamen integendeel met asociale maatregelen waartegen we protesteerden, ik was ondertussen terug lid van de vakbond.”
“Bij ons protest tegen de bazen en de regering zag ik dat collega’s met een migratie-achtergrond werkmakkers waren met dezelfde belangen. Zij protesteerden ook tegen het beleid, samen kwamen we met meer dan 100.000 op straat tegen de regering-Michel en staakten we tegen de besparingsmaatregelen. Dat maakte duidelijk wie medestanders waren en wie niet. Het rebelse dat altijd in mij zat, kwam er op een heel andere manier uit.”
Hoe kwam je bij de PVDA terecht?
“In december 2020 werd in het kader van de ‘basisbereikbaarheid’ beslist om ‘mijn’ lijn 22 tussen de Groenplaats en het UZA in te korten. Gesteund door de collega’s van de andere vakbonden begon ACOD met een petitie die veel respons kreeg. Veel jongeren en senioren maken gebruik van die lijn en waren kwaad over de inkorting.”
“De PVDA was de enige partij die ons contacteerde met de vraag of ze de campagne kon ondersteunen. Ze gingen mee rond met de petitie en verspreidden affiches. Jos D’Haese sprak op een buurtvergadering. Vanuit de PVDA vroegen ze me of politiek iets voor mij was. Ik zei vlakaf wat mijn verleden was, maar dat vonden ze geen probleem. Na enkele gesprekken en na Manifiesta sloot ik aan, op voorwaarde dat Jos D’Haese tegelijk een lidkaart van een supportersclub van den Antwerp kocht. Sindsdien ben ik actiever geworden en nu ook kandidaat voor het Vlaams parlement.”
“De acties rond lijn 22 gingen verder en we haalden uiteindelijk onze slag thuis. Het volledige traject is behouden. Dat is een overwinning voor de vakbonden, maar ook voor de PVDA.”
Wat wil je in de campagne benadrukken?
“Mobiliteit is natuurlijk mijn stokpaardje. De afgeschafte haltes zijn een schandaal en er zijn veel tekorten bij De Lijn. Daarnaast wil ik me specifiek richten op kiezers die verloren lopen en soms bij het VB terechtkomen omdat ze met sociale problemen kampen, bijvoorbeeld rond zorg, kinderopvang, onderwijs …”
“Het Vlaams Belang doet zich sociaal voor, maar is gekant tegen een miljonairstaks die het geld zoekt bij de superrijken. Alsof het geld zit bij vluchtelingen die geen rotte frank hebben! Over de rijkdom herverdelen, hoor je hen nooit. Over het verminderen van de partijdotaties ook niet, bij het VB graaien ze zelf gretig mee. Marijke Dillen vertrok bijvoorbeeld in 2014 met een vergoeding van 450.000 euro uit het Vlaams Parlement terwijl ze ondertussen weer een loon als Kamerlid opstrijkt. Het Vlaams Belang pleit enkel voor hogere nettolonen, wat de sociale zekerheid ondermijnt en nadelig is voor onze pensioenen en vakantiegeld. Het Vlaams Belang is tegen stakingen en tegen vakbondsacties. Veel mensen trappen in de propaganda van extreemrechts, ik wil dat mee ontkrachten. Als je de sociale punten van het VB ontleedt, merk je dat er niets sociaal aan is en dat het een partij voor de rijken is.”
“Ingaan tegen alles wat ons verdeelt, vind ik ook belangrijk. Een mens is een mens, waarom dan die haat tegen LGBTQIA+ personen? Chris Janssens aanvaarden ze nog net als homo, maar er wordt meer en meer gespot met LGBTQIA+ mensen, zeker met trans personen. Clubjes zoals die van Van Langenhove of NSV stoken de haat op en blijven hun bagger verspreiden. Daar wil ik tegen ingaan. Op de betoging tegen NSV op 25 april in Antwerpen ben ik er zeker bij.”
Bedankt voor het gesprek en succes bij de verkiezingen!
