Na de dood van de Palestijnse leider Arafat wordt komende zondag een nieuwe president voor de Palestijnse Autoriteit (PA) verkozen. Mahmoud Abbas, een vertegenwoordiger van de "oude garde" van Arafat, werd reeds aangesteld als voorzitter van de PLO (Palestijnse Bevrijdingsorganisatie) door de nationale raad van de PLO en zal nu normaal gezien president worden.
Jenny Brooks
De duidelijke voorsprong van Abbas in de opiniepeilingen is er niet gekomen zonder interne strijd binnen Fatah, de dominante fractie binnen de PLO. De populaire leider van de intifada op de Westelijke Jordaanoever, Marwan Barghouti, stelde zich aanvankelijk kandidaat vanuit een Israëlische gevangenis waar hij een levenslange straf uitzit. Hij heeft zich echter teruggetrokken onder zware druk, onder meer met de dreiging van een uitsluiting uit Fatah. De peilingen tonen aan dat het anders een nek-aan-nek strijd zou geworden zijn tussen Barghouti en Abbas. Als onderdeel van de overeenkomst met Barghouti heeft Abbas moeten toegeven dat er in augustus interne verkiezingen komen binnen Fatah, de eerste interne verkiezingen in 14 jaar.
Corrupte autocraat
Abbas maakt deel uit van de ‘bende van Tunis’ van Palestijnse leiders die gezien worden als corrupt en autocratisch. Hij is de favoriete kandidaat van het VS-imperialisme en de Israëlische regering, aangezien hij zich uitsprak tegen het gebruik van wapens tijdens de intifada en aangezien hij een voorstander is van een ‘gematigde’ en ‘pragmatische’ koers met onderhandelingen. Zo heeft Abbas zich reeds snel uitgesproken tegen een aantal standpunten van Arafat, zo verontschuldigde hij zich tegenover Koeweit voor de steun van Arafat aan de Irakese invasie in 1990. Terwijl Abbas zonder problemen de wegblokkades kon passeren, kenden andere kandidaten grote problemen op dit vlak. Zo werd de kandidaat van het ‘Nationaal Democratisch Initiatief’, Moestafa Barghouti, in elkaar geslaan aan een wegblokkade toen hij vertelde wie hij was.
De Palestijnse massa’s hebben weinig vertrouwen in Abbas en zijn omgeving, zoals premier Ahmed Qurei, zeker op het vlak van de uitverkoop van de basiseisen van de Palestijnen. Dit werd erg duidelijk toen schoten gelost werden op een meeting waar de dood van Arafat werd herdacht. Daarbij kwam één van de lijfwachten van Abbas om en ook een veiligheidsofficier van de PA. De aanvallers riepen dat Abbas een verrader was en een agent van de VS.
Abbas is absoluut niet populair en zijn huidige positie heeft hij enkel door de beslissing van de leiding van de PLO en Fatah, niet door de steun van het Palestijnse volk. Zijn positie is gebaseerd op de vraag naar eenheid binnen Fatah, een vraag die versterkt wordt door de angst voor de opmars van de islamitische organisatie Hamas en andere kleinere partijen.
Voor de dood van Arafat lag Hamas in de peilingen niet ver achter op Fatah. Sinds de dood van Arafat heeft Fatah terrein kunnen terugwinnen. Een recente peiling gaf Fatah bijna 42%, terwijl dit in juni nog 26% was. Hamas is achteruitgegaan van 22% tot 20%.
Bij gemeenteraadsverkiezingen – de eerste sinds 1976 – in 26 gemeenten op de Westelijke Jordaanoever op 24 december, werd duidelijk dat Hamas aan steun wint in een aantal gemeenten. Er waren geen partijlijsten, maar leden van Hamas kregen zowat 20% van de zetels en haalden een meerderheid in 7 gemeenteraden. Fatah haalde 65% en heeft een meerderheid in 12 gemeenteraden. Deze verkiezingen vonden echter niet plaats in het bastion van Hamas op de Gazastrook. De opkomst was erg hoog, 81% ging stemmen.
De Fatah-leiding is zich bewust van haar zwakke positie die een gevolg is van het jarenlange falen om de Palestijnse verwachtingen in te lossen en de levensomstandigheden te verbeteren. Terwijl Hamas en de islamitische Jihad geen kandidaten hebben voor de presidentsverkiezingen, begrepen de Fatah-leiders dat een gebrek aan eenheid en een slecht verkiezingsresultaat verder hun autoriteit zou ondermijnen. De Islamitische organisaties willen deelnemen aan de parlementsverkiezingen die gepland worden voor mei, maar die verkiezingen kunnen uitgesteld worden uit vrees voor een verandering in de machtsverhoudingen. Ook de VS en Israël delen die bezorgdheid.
Tegenover de brutale repressie van het Israëlische leger, ziet de Palestijnse bevolking geen andere optie dan het verderzetten van de gewapende strijd, maar er is ook een groeiende wanhoop over het gebrek aan vooruitgang en de dagelijkse strijd voor basisbehoeften. Dit versterkt de hoop dat Abbas, ondanks het wantrouwen, er in zal slagen om een korte periode van rust in te bouwen op basis van onderhandelingen en zijn positieve houding tegenover de imperialistische machten.
Gebrek aan vertrouwen
Dat betekent echter niet dat er geen wantrouwen is in wat Abbas zal bereiken. Om genoeg electorale steun te krijgen met het oog op een overwinning, moest Abbas beroep doen op de erfenis van Arafat als symbool van de Palestijnse strijd. Hij gebruikte daarbij posters waar hij zelf naast Arafat staat. Hij heeft opnieuw verklaard dat hij opkomt voor een Palestijnse staat met haar hoofdstad in Oost-Jeruzalem, het verwijderen van de Joodse nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever en Gaza, het recht op terugkeer van vluchtelingen en de vrijlating van 7.000 Palestijnen uit Israëlische gevangenissen. Hij haalde zich de woede van de Israëlische media op zijn nek toen hij verklaarde dat hij er alles aan zou doen om gewapende Palestijnse activisten te beschermen tegenover arrestaties en moorden door het Israëlische leger.
Abbas heeft ook het voordeel dat hij enorm gesteund wordt door de Palestijnse media, die volgens een Israëlische journalist van Haaretz, "volledige steun" verleend aan Abbas.
Intussen gaat de Israëlische premier Sharon verder met zijn unilateraal ’terugtrekkingsplan’. Daartoe is hij een nieuwe regeringscoalitie aan het organiseren samen met de Labour partij die bereid is om ernstige besparingen goed te keuren in ruil voor de terugtrekking uit Gaza. Als de coalitie faalt, komen er nieuwe verkiezingen.
Terwijl het terugtrekkingsplan een stap achteruit is voor de doelstellingen van de Israëlische heersende klasse, is het nooit een stap geweest in de richting van een Palestijnse staat. Zoals Dov Weiglass, een adviseur van Sharo, stelde, is het plan gericht op het vermijden van discussies over grenzen, vluchtelingen en Jeruzalem. Door het opwerpen van een fysieke barrière tussen Palestijnse en Israëlische gebieden hoopt men de veiligheid te versterken en de militaire uitgaven in Israël te kunnen beperken.
Terwijl de voorbereidingen voor de plannen verder gaan, zijn er bedreigingen van hard verzet van rechtse kolonisten en worden nog dagelijks Palestijnen vermoord door het Israëlisch leger. Dit leidt op zijn beurt tot wraakacties van Palestijnen. Zo werden aan de grens tussen Gaza en Egypte op 12 december 5 Israëlische soldaten omgebracht.
De ‘nieuwe’ Palestijnse leiding van Abbas en Qurei wordt wereldwijd gezien als gematigd, maar zal onder zware druk komen van de Palestijnse massa’s om verbeteringen te bekomen en bevrijding van de Israëlische bezetting. Ze hebben slechts beperkte macht aangezien de economie, infrastructuur en veiligheidsdiensten zowat volledig verwoest zijn door een intensieve Israëlische repressie.
Aangezien de oude Fatah-leiding gefaald heeft om een weg vooruit aan te geven, zijn hun dagen geteld. Jongere Fatah-leiders die een leidinggevende positie verworven hebben tijdens de tweede intifada komen hierdoor op de voorgrond. Marwan Barghouti is één van die leiders. Maar ook andere organisaties, zoals Hamas en Jihad, winnen steun.
Noch het gefaalde beleid van Fatah, noch de politiek van de rechtse islamitische partijen zal de Palestijnse strijd vooruitbrengen. Er is nood aan de ontwikkeling van een nieuwe democratische, seculiere, massale arbeiderspartij om de belangen en verwachtingen van de Palestijnen te vertegenwoordigen.
De blijvende onveiligheid en armoede voor Israëli in hun gebieden, zal eveneens niet beëindigd worden door de huidige pro-kapitalistische politieke leiders. Ook in Israël is er nood aan een nieuwe arbeiderspartij om de taak op zich te nemen va de opbouw van een socialistische toekomst.
