Sinds dinsdagavond zijn er verschillende scholen, vooral in de regio Charleroi, het slachtoffer geworden van brandstichting. Doorgaans werd dit vergezeld van graffiti tegen het project Evras (Education à la Vie relationnelle, affective et sexuelle). Ondertussen was er ook vandalisme in de regio Luik. Een school werd in brand gestoken en een andere school werd beklad met het dreigement: “Stop Evras of je bent de volgende.”
De schade blijft tot nu toe beperkt, maar het ondermijnt de reeds vervallen gebouwen. Het ergste is natuurlijk de schok die veroorzaakt is onder ouders en personeel, maar vooral onder de kinderen. Het is moeilijk om aan een kleuter uit te leggen waarom iemand hun school in brand heeft gestoken, het is moeilijk om de woorden te vinden om hen gerust te stellen. De tegenstanders van Evras beweren dat ze “de kinderen beschermen,” maar door deze branden is het gevoel ontstaan dat school niet langer een veilige plek is.
Er zijn bizarre flyers verspreid rond bepaalde scholen, zelfs indien het thema niet echt leefde onder ouders of in groepen op sociale netwerken. De lastercampagnes die extreemrechts en radicale religieuze bewegingen op sociale netwerken voeren bereiken slechts een beperkt publiek. Het gaf wel voldoende vertrouwen en houvast aan een misdadiger of een groep misdadigers.
Evras: voorbij de fantasie
Sinds het begin van het nieuwe schooljaar moeten leerlingen van het zesde leerjaar in het lager onderwijs en het vierde jaar middelbaar twee uur les volgen over relaties, emoties en seks, met onderwerpen als vrouwenrechten, de strijd tegen discriminatie, instemming, zelfacceptatie, seksuele ontplooiing, lichaamsbewustzijn en het deconstrueren van genderstereotypen. In sommige gezinnen zijn de ouders in staat om de nodige informatie te verstrekken, vragen te beantwoorden, enz. Maar in veel andere gevallen is een externe referentie belangrijk. Een andere belangrijke verandering, naast de uitbreiding van twee naar vier uur, is dat de Evras-vormingen nu worden verzorgd door centra voor gezinsplanning in plaats van door non-profitorganisaties die door de school zijn gekozen (die bijvoorbeeld evengoed een anti-abortus non-profitorganisatie kunnen kiezen om deze lessen te verzorgen).
Onder de tegenstanders wordt vaak en zonder enige reden gesproken over ‘pedofilie’. Het moet duidelijk zijn: verzet tegen dit soort vorming op school helpt net om pedofiele criminelen te beschermen. Deze vormingen op basis van luisteren en dialoog vergroten de kansen om seksueel of ander misbruik op te sporen.
Uiteindelijk is wat Evras voorstelt, gezien de werkelijke behoeften ter plaatse, erg weinig. We moeten van jongs af aan beginnen met het aanpakken van de omgang met emoties, geweld op school tussen leerlingen en natuurlijk het garanderen van voldoende ruimte en tijd om leerlingen te ondersteunen bij het opgroeien. Er wordt op school onvoldoende rekening gehouden met relaties tussen kinderen en dat leer je niet in een wiskundeles. En toch moeten we van jongs af aan reageren, uitleggen dat we niet spelen met het optillen van meisjesrokken, hen vertrouwd maken met het begrip toestemming… Het lichtvaardig behandelen van deze kwesties is een van de redenen waarom de verkrachtingscultuur bloeit.
Helaas leven we in een maatschappij die gebaseerd is op constant conflict en geweld, en de weerspiegeling van deze situatie in pesterijen op school en allerlei soorten geweld wordt grotendeels genegeerd. Dit alles vereist kleinere klassen, meer collega’s (ook om toezicht te houden op pauzes en naschoolse opvang), meer vorming, meer banden met basisverenigingen… en dus meer, veel meer, middelen.
Daaraan moeten we toevoegen dat seksuele, relationele en emotionele opvoeding vandaag grotendeels afwezig zijn in het onderwijs. Dit is een weerspiegeling van de functie van het onderwijs in een klassensamenleving. Onderwijs is in de eerste plaats ontworpen om te voldoen aan de kapitalistische economische behoeften en de daarvoor benodigde arbeidskrachten, niet om de persoonlijke ontwikkeling van elk individu te garanderen.

Opbouwen van actieve solidariteit
De haat en lafheid achter deze branden komen niet uit de lucht vallen. Overal ter wereld proberen religieuze fundamentalisten, populistisch rechts en extreemrechts het momentum tegen seksisme en LGBTQIA+fobie van de afgelopen jaren te dwarsbomen. Dit gebeurt niet zonder weerwoord. In Canada mobiliseerde de vakbond IATSE tegen een extreemrechts protest tegenover een drag zomerkamp. In Ierland organiseerden bibliotheekmedewerkers zich tegen extreemrechtse protestacties rond de beschikbaarheid van boeken over gender in de bibliotheek. Dit zijn uitstekende voorbeelden die navolging verdienen.
Het Vlaams Belang stelde de anti-Evras acties voor als afkomstig van de ‘moslimgemeenschap’ om xenofobie en racisme aan te wakkeren. Gemakshalve vergeet het de acties van onder meer Dries Van Langenhove in Brugge, waar enkele maanden geleden deelnemers aan een openbare lezing door een drag queen geïntimideerd werden met boodschappen als “genderideologie = pedofilie.” Er was ook een video te zien waarop Van Langenhove een winkelier lastigviel die een Pride-vlag had opgehangen, die hij omschreef als een ‘pedofielenvlag’. In onder meer de VS is het extreemrechts dat vooraan staat om seksuele opvoeding uit de scholen te houden. Dyab Abou Jahjah, tegenwoordig vooral in de weer tegen woke, verklaarde dat hij als ouder eveneens bezorgd is om de “genderideologie” die in Evras aanwezig zou zijn.
De beste manier om te reageren op reactionaire intimidatie en geweld is door sociale mobilisatie. De Evras-vormingen zijn er gekomen door de golf van feministische strijd van de afgelopen jaren. Hun beperkingen, de reacties die ze uitlokken of nog het feit dat Vlaams onderwijsminister Ben Weyts (N-VA) besliste dat lessen seksuele voorlichting vanaf 1 september niet langer verplicht zijn in Vlaamse scholen, tonen aan dat de strijd nog lang niet gestreden is.
De vakbonden zijn de ideale instrumenten om initiatieven te lanceren om ouders, onderwijzend en opvoedkundig personeel, PMS (psycho-medisch-sociale) centra en PSE (gezondheidsbevordering op school) diensten, maar ook centra voor gezinsplanning, feministische verenigingen, LGBTQIA+ verenigingen, enz. samen te brengen. Het opbouwen van een massale strijd – te beginnen, waarom niet, met een regionale betoging ter verdediging van echt gratis onderwijs van hoge kwaliteit gericht op het welzijn van leerlingen en personeel – is de beste manier om de schuldigen sociaal te isoleren en hun vertrouwen te stoppen.