Op 23 juli zijn er vervroegde parlementsverkiezingen in Spanje. De sociaaldemocratische premier Pedro Sanchez (PSOE) kondigde dit aan na de verpletterende nederlaag voor links in de lokale verkiezingen van 29 mei. De conservatieve rechtse Partido Popular (PP, Volkspartij) en het extreemrechtse VOX scoorden. De mainstream media beweerden meteen dat dit de prijs was voor een “overdreven links” beleid of nog voor de steun aan LGBTQIA+ personen. Dat is toogpraat van voorstanders van de markteconomie. We moeten een kijkje van dichterbij nemen.
Waarom schreef Pedro Sanchez vervroegde verkiezingen uit na de nederlaag van links in de lokale verkiezingen? Hij hoopt te profiteren van de angst voor het vooruitzicht van een regering van PP en Vox en wil stemmen halen zonder een duidelijk alternatief te bieden. Helaas lijkt Podemos geen lessen te trekken uit zijn langzame neergang en volgt het dezelfde weg. Miljoenen werkenden en jongeren zijn gekant tegen de opkomst van rechts en de mogelijkheid dat PP samen met Vox een regering vormt.
Een ‘links’ alternatief dat zo weinig te bieden heeft, is echter niet in staat om enthousiasme op te wekken. Dat gebrek aan enthousiasme onder de werkenden en jongeren bleek tijdens de lokale verkiezingen: 37% ging niet stemmen. Nochtans verloor links niet overal. De lokale linkse pro-onafhankelijkheidspartij BILDU kon zich in Baskenland versterken. Deze groei gebeurt in een context van een toename van arbeidersstrijd in de regio. Bijna de helft van alle stakingen in de Spaanse staat vonden in de afgelopen periode in Baskenland plaats met grote acties van zorgpersoneel en ambtenaren. Vrouwen speelden steeds een prominente rol in de strijd. De GKS (Gazte Koordinadora Sozialista), een grote beweging van jonge socialisten, speelt een actieve rol om de reformistische partij BILDU te dwingen tot een actieve rol in de arbeidersstrijd.
2,8 miljoen mensen in absolute armoede
Links lag in de touwen in de lokale verkiezingen, maar de sociale strijd en het verlangen naar rechtvaardigheid zijn springlevend. Er is ook buiten Baskenland een toename van stakingen in de sociale sector, de zorg en onder de ambtenaren. De coalitie van PSOE en Unidas Podemos voldeed niet aan de verwachtingen van de bevolking. Het beleid ging niet in de richting van meer sociale rechtvaardigheid en betere levensomstandigheden voor de werkenden. Dat draagt bij aan de geleidelijke ondergang van Podemos. Die linkse partij is bezoedeld door haar deelname aan de PSOE-coalitie. Ze had de regering van links moeten bekritiseren in het parlement en vooral op straat. Maar dat gebeurde niet.
Wat kunnen we hieruit leren? We mogen de fouten van Podemos niet vergeten. Door zich aan te sluiten bij de sociaaldemocraten en de beperkingen van PSOE te aanvaarden en over te nemen, werd het strijdbare karakter van de beweging verwaterd. In plaats van een vehikel voor de eisen van de werkende klasse en sociale strijd, werd radicaal links het linkse vijgenblad van een regering die niet in staat was om de sociale onrust te bedwingen. Vandaag leven niet minder dan 2,8 miljoen mensen in absolute armoede, terwijl de energie- en voedselprijzen de pan uit rijzen.
Het is ook een waarschuwing voor de radicale linkerzijde in België. Als de PVDA op regionaal of lokaal vlak in een coalitie stapt die de beperkingen van het keurslijf van besparingen aanvaardt, kan dit faliekant aflopen.
