Midden juni beëindigde het gemeenschappelijk vakbondsfront in Frankrijk de beweging tegen de pensioenhervorming. Dat was een machtige sociale beweging, die er niet in slaagde om de hervorming weg te krijgen, maar die zwaar zal wegen op de sociale en politieke sfeer in de laatste vier jaar van het mandaat van Macron.
door Stéphane Delcros
Sinds april is er een zekere terugkeer van de thema’s van rechts en extreemrechts. Dit werd begin juni versterkt door een mesaanval door een Syrische vluchteling in Annecy, waarbij zes mensen gewond raakten waaronder vier kinderen. Het feit dat de aanvaller “in de naam van Jezus Christus” riep, hield rechts en extreemrechts niet tegen om racistische olie op het vuur te gieten.
Marine Le Pen, een reus op lemen voeten
Volgens de peilingen zou Le Pen vandaag winnen van Macron. Dat is niet verwonderlijk. Dat ze gezien wordt als de oppositie bij uitstek, in plaats van France Insoumise, is het doel van Macron en zijn ministers. De aanhangers van Macron stimuleren bewust racisme en verdeeldheid. De regering doet dit met verschillende wetgevende initiatieven of nog met een militaire operatie tegen migranten in Mayotte (“Operatie Wuambushu”).
De populariteit van Le Pen is in feite voornamelijk gebaseerd op de wijdverspreide afkeer van Macron, haar vermeende ‘anti-systeem’ imago, haar elementen van (valselijk) sociaal programma en, natuurlijk, de zwakte van een echt links alternatief.
Een niet onaanzienlijk aantal werkenden heeft de neiging om – ten onrechte – te geloven dat het Rassemblement National zijn racisme heeft afgezwakt en dat zijn sociale vernis meer is dan slechts een afleidingsmanoeuvre. Maar het moet duidelijk zijn: het politieke project blijft expliciet extreemrechts. Het is gebaseerd op bewondering voor autoritaire regimes en streeft naar een extreem racistisch, antisociaal, anti-vrouwen en anti-LGBTQIA+ beleid.
Extreemrechts voedt zich met wanhoop en een gebrek aan vooruitzichten, zonder ook maar de geringste oplossing te bieden. Maar tegelijkertijd heeft de krachtige pensioenbeweging van 2023 Marine Le Pen in een hoek gedrukt. Ze is gedwongen om zich tegen de hervorming uit te spreken zonder dat ze de strijd echt kan steunen, omdat haar bedoelingen precies tegenovergesteld zijn aan de belangen van de arbeidersklasse.
Le Pen heeft er belang bij dat de sociale beweging uitdooft. De institutionele oplossingen die regelmatig verdedigd worden door de vakbondsleiders en parlementair links zijn ook in haar voordeel. De instellingen zijn ontworpen om de woede weg te nemen van de straten en de stakersposten en deze te laten wegsterven in de statige gangen van officiële gebouwen. Hun bestaansreden is het verzwakken van het potentieel voor collectieve actie door de arbeidersklasse. Extreemrechts voedt zich met de daaruit voortvloeiende frustraties.
Het tegengif van de sociale strijd
Ondanks alle inspanningen van de gevestigde orde is de situatie totaal anders dan twee jaar geleden, tijdens de Zemmour-hype. De sociale kwesties, eerst de lonen en daarna de pensioenen, hebben verschillende lagen van de arbeidersklasse verenigd in de strijd.
Zelfs als Le Pen vandaag gekozen zou worden, zou de huidige krachtsverhouding, die gunstiger is voor de arbeidersbeweging, haar niet veel ruimte geven om haar programma toe te passen. Maar het is zeker dat ze haar uiterste best zou doen om seksistische, LGBTQIA+-fobe en racistische tendensen binnen onze gelederen te voeden, en dat dit neofascistische intimidatie en gewelddaden zou aanmoedigen.
De krachtsverhouding die is ontstaan door de strijd tegen de pensioenhervorming maakt het moeilijk voor vakbondsleiders om de volgende gevechten te licht op te vatten. Het strijdpotentieel zal explosief blijven, met een numeriek en kwalitatief versterkte voorhoede naast brede lagen van arbeiders die verrijkt zijn door deze historische strijd en die weer vertrouwen hebben gekregen in de kracht van de collectieve strijd.
De strijd moet in september opnieuw beginnen, en dit moet deze zomer worden voorbereid door collectief de politieke en syndicale lessen te trekken uit de maanden van strijd die net voorbij zijn.
