Juni is traditioneel Pride-maand. Vandaag worden LGBTQIA+ personen geconfronteerd met een stortvloed van aanvallen op onze basisrechten. Van de brute moord op de transgender tiener Brianna Ghey in Groot-Brittannië tot de honderden anti-trans wetsvoorstellen in de VS, het voelt alsof we geconfronteerd worden met een aanval op ons bestaan.
Standpunt van International Socialist Alternative
Deze golf van aanvallen komt bovenop de dagelijkse crisis waar queer mensen uit de arbeidersklasse over de hele wereld mee te maken hebben. LGBTQIA+ personen worden onevenredig zwaar getroffen door besparingen op sociale basisvoorzieningen en hebben te maken met veel armoede, dakloosheid en gendergerelateerd geweld. En zelfs waar gezondheidszorg voor trans personen legaal is, betekent een poging om toegang te krijgen tot zorg vaak lange wachtlijsten of peperdure medische rekeningen.
Maar hoewel deze aanvallen op dit moment bijzonder acuut zijn, zijn ze niet onvermijdelijk en kunnen ze worden overwonnen. We moeten ons nu meer dan ooit organiseren om een militante LGBTQIA+ beweging op te bouwen die in staat is rechts terug te dringen en te vechten voor een wereld die vrij is van alle vormen van onderdrukking.
Anti-LGBTQIA+ aanvallen escaleren wereldwijd
In de VS zijn er dit jaar meer dan 500 anti-LGBTQIA+ wetsvoorstellen ingediend in 49 staten. De gouverneur van Florida, Ron DeSantis, heeft de ‘cultuuroorlog’-retoriek opgevoerd als onderdeel van zijn campagne voor de Republikeinse presidentsverkiezing. Hij heeft een reeks wetten ondertekend die genderaffirmatieve zorg voor minderjarigen verbieden, het voor trans personen een misdaad maken om gebruik te maken van openbare toiletten die overeenkomen met hun genderidentiteit en die drag-shows tot doelwit maken. Het rechtse offensief tegen LGBTQIA+ personen in de VS is een internationaal referentiepunt, maar het blijft zeker niet beperkt tot de VS.
Wetten en politieke retoriek gericht tegen LGBTQIA+ personen zijn ook in Europa in opmars. In Hongarije heeft de extreemrechtse regering van Orban een aantal anti-LGBTQIA+ wetten aangenomen, waaronder een wet die het trans personen verbiedt om legaal van geslacht te veranderen en een andere wet die het bespreken van homoseksualiteit in seksuele voorlichting op scholen verbiedt. Voor de allereerste keer beriep het Britse parlement zich op Sectie 35 van de Scotland Act 1998 om de Schotse Gender Recognition Bill te blokkeren die het trans personen mogelijk zou hebben gemaakt hun geslacht legaal te veranderen op hun geboorteakte zonder dat daar een medische diagnose voor nodig was. Ondertussen wacht 90% van de mensen op de wachtlijst voor een afspraak in een openbaar ziekenhuis voor genderdysforie al meer dan 18 weken.
In Rusland versterkt het autoritaire regime zijn aanvallen op trans personen en LGBTQIA+ mensen in het algemeen. Er wordt een nieuwe wet doorgedrukt die genderbevestigende gezondheidsdiensten verbiedt en tegelijkertijd operaties op intersekse kinderen zonder hun toestemming toestaat. Het wordt mensen verboden om hun naam of geslacht in documenten te veranderen – en degenen die dat al hebben gedaan, worden gedwongen om de veranderingen ongedaan te maken.
Aan het begin van de Pride-maand kwam een anti-gaywet in Oeganda wereldwijd in het nieuws. Deze wet voorziet in levenslange gevangenisstraf en zelfs de doodstraf voor homoseksualiteit en is daarmee een van de meest brute anti-LGBTQIA+ wetten ter wereld. Van grootschalige anti-LGBTQIA+ verboden tot de gevaarlijke zondebokretoriek van rechtse politici, zijn deze aanvallen een wereldwijd fenomeen geworden dat om een gecoördineerde reactie vraagt. Om basisrechten op gezondheidszorg, geestelijke gezondheidszorg en betaalbare huisvesting af te dwingen en om de recente golf van aanvallen op onze lichamen en onze levens terug te dringen, moeten we ons organiseren!
Regenboogkapitalisme ontmaskerd
In de afgelopen decennia hebben we een ommekeer gezien in de sociale houding ten opzichte van gays en transgenders, samen met overwinningen in veel landen voor gelijkheid inzake het huwelijk en wettelijke basisbescherming. Hoewel politici en grote bedrijven het tegendeel beweren, zijn deze overwinningen niet van bovenaf opgelegd, maar het resultaat van een militante strijd onder leiding van LGBTQIA+ personen, met steun van de bredere arbeidersklasse. De Pride maand wordt door veel werkende mensen terecht gezien als een jaarlijkse viering van de LGBTQIA+ cultuur en de overwinningen die onze beweging heeft behaald.
De afgelopen jaren zijn bedrijven steeds meer op de Prides gesprongen met regenbooglogo’s en merchandising. Als er militant verzet is, vermijden dezelfde bedrijven Pride-gerelateerde marketing of trekken ze deze zelfs terug. Voor de kapitalistische profiteurs en hun vertegenwoordigers in de pro-kapitalistische partijen is het al dan niet steunen van LGBTQIA+ personen een koude winstberekening – dit jaar hebben ze vaak het gevoel meer te winnen door zich afzijdig te houden.
Waar komen deze aanvallen vandaan?
Verdeel en heers is een centraal instrument van de kapitalistische klasse en het huidige rechtse verzet bewijst dat onder dit systeem alles wat we winnen kan worden teruggehaald. Rechts zweept zijn achterban op rond ‘cultuuroorlogen’ in een poging om de aandacht af te leiden van de vele crises waar werkende mensen mee te maken hebben. Van de klimaatramp tot oorlog en torenhoge kosten van levensonderhoud: het kapitalistisch systeem levert de ene crisis na de andere op en wij zijn degenen die de prijs betalen.
Het is geen toeval dat anti-LGBTQIA+ wetten zich vooral richten op trans jongeren. Rechts buit de verwarring van werkende mensen uit door hun aanvallen te verhullen in retoriek over het beschermen van vrouwen en kinderen, door te praten over ‘kinderlokkerij’ en het verdedigen van ‘eerlijkheid’ in vrouwensport. Ze putten niet alleen uit de vooroordelen die ongetwijfeld nog steeds bestaan tegen LGBTQIA+ mensen, maar gebruiken ook de sociale ontwrichting en het wantrouwen jegens instellingen onder werkende mensen om vijandigheid te creëren tegen de kleine groep van trans mensen.
Hoewel rechts vooral trans personen gebruikt als nieuwste zondebok, zijn de aanvallen deel van een bredere terugslag. Er is een toename van anti-migrantenretoriek, er zijn pogingen om discussies over gender, seksualiteit of racisme in de scholen te voorkomen, er zijn aanvallen op abortusrechten in de VS en elders. Overal is rechts in het offensief. Bovendien zijn de anti-LGBTQIA+ wetsvoorstellen zelf niet alleen een aanval op gays, maar zijn ze ook gericht tegen het openbaar onderwijs, werknemers in de gezondheidszorg en openen ze de ruimte voor verdere aanvallen op andere werkende mensen. Terwijl rechts profiteert van het gebrek aan kennis over gays en transgenders onder de bevolking, zal onderwijs of blootstelling aan LGBTQIA+ mensen niet genoeg zijn om rechts terug te dringen. Deze aanvallen maken deel uit van een bewuste politieke strategie die een georganiseerd politiek antwoord vereist.
Organiseer je om de rechtse reactie te bestrijden!
Tegelijkertijd heeft de zwakte van linkse bewegingen wereldwijd ruimte gecreëerd voor rechtse ideeën. Van de enorme protesten rond Black Lives Matter in 2020 tot de beweging in Polen om terug te vechten tegen het bijna totale verbod op abortus: dit decennia was er al heel wat strijd met grote openheid voor linkse ideeën. Deze bewegingen, waarin LGBTQIA+ personen vaak een sleutelrol speelden, bieden een glimp van de enorme macht die arbeiders en jongeren hebben als we verenigd zijn. De bewegingen hebben echter niet geleid tot het soort doorbraak in massale, democratische organisatie van de arbeidersklasse dat nodig is als we rechts fundamenteel willen terugdringen.
Over het algemeen heeft dit echter niet geleid tot een beslissende overwinning voor rechts. Hoewel bewegingen zijn teruggedrongen, sudderen de onderliggende problemen onder de oppervlakte en zullen ze uiteindelijk weer exploderen. We hoeven niet te accepteren dat onze lichamen en onze levens worden gebruikt als politiek kanonnenvoer voor rechts. Hoewel de situatie ontmoedigend lijkt, is het essentieel om erop te wijzen dat deze rechtse cynische bangmakerij uiteindelijk niet voortkomt uit een echte basis van anti-trans haat onder de arbeidersklasse in het algemeen. Jonge activisten kunnen manieren vinden om zich te organiseren en terug te vechten met een programma dat de arbeidersklasse verenigt tegen deze aanvallen en voor eisen die de meerderheid van de samenleving ten goede komen. We kunnen de rechtse aanvallen bestrijden en afblokken.
Welk soort beweging is er nodig?
De terugslag van rechts maakt een nieuwe verzetsbeweging noodzakelijk. Ondanks de verwarring die ze kunnen zaaien, is rechts er niet in geslaagd om de positieve verandering in de sociale houding ten opzichte van LGBTQIA+ personen van de afgelopen jaren terug te draaien. Het verzet dat we nu zien, komt niet organisch van gewone mensen, maar wordt van bovenaf gestimuleerd door rechtse krachten, delen van de media, politieke en pro-kapitalistische instellingen.
Om de huidige situatie het hoofd te kunnen bieden, moet de beweging breken met de beperkte en apolitieke benadering die de belangrijkste LGBTQIA+ organisaties tot nu toe hebben gekenmerkt. Deze benadering was gericht op lobbyen en het opbouwen van banden met kapitalistische politici en grote bedrijven als middel om ‘gestage vooruitgang’ te boeken. Maar in een tijdperk van scherpe polarisatie en een oplevende rechterzijde, zullen we snel de oppervlakkigheid zien van de betrokkenheid van het ‘liberale’ kapitalistische establishment bij LGBTQIA+ rechten.
Wat in plaats daarvan nodig is, is een nieuwe massabeweging van onderaf, van LGBTQIA+ personen, jongeren, vrouwen en arbeiders om de aanvallen van de rechtervleugel te weerstaan en het recht op zelfidentificatie te eisen, gratis trans-gezondheidszorg betaald door de rijken te belasten, en meer geld voor genderbevestigende en geestelijke gezondheidszorg om de wachttijden te verkorten. Dit moet gepaard gaan met massale straatprotesten, stakingen op scholen en universiteiten zoals die in de VS hebben plaatsgevonden om te protesteren tegen anti-trans-wetten en actie door werknemers, waaronder stakingen. Werknemers in sectoren als onderwijs en gezondheidszorg staan in de frontlinie van veel nieuwe homofobe en transfobe maatregelen en bevinden zich in een bijzonder goede positie om hun macht als werknemers te gebruiken in de strijd hiertegen. Een belangrijk startpunt voor dit soort verzet kan bestaan uit Pride-evenementen die omgevormd worden tot momenten van massaprotest in plaats van apolitieke gelegenheden gedomineerd door grote bedrijven, zoals dit op veel plaatsen het geval geworden is.
Bouw aan een strijdbare Pride
De LGBTQIA+ beweging moet verbonden worden met de strijd van alle onderdrukten en de arbeidersklasse als geheel. De krachten die het op onze rechten gemunt hebben, hebben het ook gemunt op vrouwen, migranten, vluchtelingen en mensen van kleur. Ze vallen de wereldwijde feministische beweging, de klimaatbeweging en links aan. Ze vallen de levensstandaard van werkende en onderdrukte mensen internationaal aan. Ze proberen een reactionair en autoritair programma op te leggen aan de hele arbeidersklasse. Dit betekent dat we een beweging nodig hebben die gebaseerd is op solidariteit en een verenigd verzet tegen alle aanvallen van rechts. Een militante beweging verenigt de strijd tegen onderdrukking met de opnieuw opkomende wereldwijde arbeidersstrijd rond eisen voor gratis gezondheidszorg, huisvesting, goed betaalde en vaste jobs om de koopkrachtcrisis tegen te gaan, en een einde aan discriminatie en anti-LGBTQIA+ wetten.
Dit betekent dat de radicale tradities die aan Pride ten grondslag liggen nieuw leven worden ingeblazen. In de nasleep van de Stonewall-rellen in 1969 was de beweging die ontstond nauw verbonden met andere belangrijke sociale strijd, waaronder de anti-oorlogsbeweging, burgerrechten- en vrouwenbewegingen. Antikapitalistische en socialistische ideeën hadden een grote invloed en de onderdrukking van LGBTQIA+ personen werd algemeen gezien als onderdeel van een bredere status quo van onderdrukking en ongelijkheid. Er waren inspirerende voorbeelden waar de strijd van gays en lesbiennes zich verbond met die van arbeiders, zoals tijdens de mijnstaking van 1984-5 in Groot-Brittannië, waar ‘Lesbians and Gays Support the Miners’ hechte banden opbouwden met mijnwerkers en hun gemeenschappen. In 1985 liep een groep mijnwerkers mee in de London Pride Parade en de mijnwerkersvakbond steunde de koerswijziging van de Labour Party om voortaan LGBTQIA+ rechten te ondersteunen.
We hebben een beweging nodig die de valse beloften van het ‘regenboogkapitalisme’ verwerpt. Hoewel het kapitalisme de LGBTQIA+ gemeenschap gebruikt als een markt om aan te verkopen en als een manier om het systeem een liberaal en progressief gezicht te geven wanneer het hen uitkomt, is de waarheid dat dit geen echte bevrijding zal opleveren. Ongelijkheid zit in het DNA van het kapitalisme. De gezamenlijke werking van homofobie, transfobie en de kapitalistische markt betekent dat LGBTQIA+ jongeren meer dan twee keer zoveel kans hebben om dakloos te zijn in de Verenigde Staten en dat trans personen twee keer zoveel kans hebben om in armoede te leven.
Vecht tegen het kapitalisme, doe mee met International Socialist Alternative
Rigide gendernormen, homofobie en transfobie zijn eigen aan het kapitalisme. Dit systeem had nood aan het kerngezin voor de onbetaalde huishoudelijke arbeid die nodig is voor de reproductie van het systeem, waaronder kinderverzorging, koken, schoonmaak en zorg. Dit werk wordt grotendeels door vrouwen gedaan. Dit werd gerechtvaardigd door een ideologie die geïdealiseerde opvattingen over mannelijkheid en vrouwelijkheid benadrukte, evenals rigide verwachtingen rond geslacht en seksualiteit. LGBTQIA+ mensen waren het doelwit van criminalisering, pathologisering en andere vormen van sociale controle, die vandaag nog steeds in grote delen van de wereld bestaan. Het kapitalisme steunt nog steeds op de onbetaalde arbeid van vrouwen, die jaarlijks 11 biljoen dollar waard is.
Ondanks de enorme vooruitgang die in veel landen is geboekt door de strijd van LGBTQIA+ personen, is het kapitalisme niet fundamenteel veranderd. Dit systeem bevindt zich nu in een crisis en haalt alle mogelijke vooroordelen en verdeeldheid naar boven en bedreigt de rechten die we in het verleden hebben verworven.
Steeds meer jongeren en vooral queer jongeren begrijpen dat vechten voor echte bevrijding betekent antikapitalistisch zijn. Maar we moeten ook een duidelijk alternatief voor dit systeem ontwikkelen. Dat alternatief is een democratische socialistische samenleving waarin de overvloedige grondstoffen en rijkdom worden gebruikt om de vrije ontwikkeling van iedereen mogelijk te maken in plaats van de winst van enkelen. Het betekent dat de rijkdom uit de handen van de kapitalistische elite wordt genomen en onder de democratische controle van arbeiders en de gemeenschap wordt gebracht. In deze nieuwe samenleving, die niet langer afhankelijk is van ongelijkheid en verdeeldheid maar van solidariteit, zal er een einde komen aan de behoefte aan rigide gendernormen, aan sociale controle van gender en seksualiteit en aan de onderdrukking van LGBTQIA+ personen.
De keuze is tussen socialistische verandering of de toenemende onderdrukking en ongelijkheid die het kapitalisme biedt. Om de verandering te bewerkstelligen die we nodig hebben, moeten we ons nu organiseren. ISA is een internationale socialistische organisatie gevestigd in meer dan 30 landen. We strijden compromisloos voor de bevrijding van LGTBQIA+ personen en alle onderdrukten, gekoppeld aan onze algemene strijd voor de opbouw van een alternatief voor de arbeidersklasse en een socialistische wereld.
