Rechten voor LGBTQIA+personen zijn er zeker niet uit het niets gekomen. LGBTQIA+personen hebben hun rechten enkel behaald doordat de LGBTQIA+strijdbeweging deze heeft afgedwongen doorheen decennia. In periodes waarin LGBTQIA+rechten worden aangevallen, is het erg belangrijk om terug te kijken naar de geschiedenis van die militante beweging.
door Sam (Brussel) uit maandblad De Linkse Socialist
In de geschiedenis van het LGBTQIA+activisme zijn er een aantal sleutelmomenten en één van de meest cruciale sleutelmomenten is het ontstaan van de Stonewall-rellen. Die veroorzaakten ook de geboorte van de militante LGBTQIA+beweging in de Verenigde Staten. Het was een gebeurtenis die heel wat organisaties over de hele wereld zou inspireren om de strijd voor gelijke rechten en tegen discriminatie op straat te brengen.
Stonewall 1969
Op 28 juni 1969 vond er een politierazzia plaats in de Stonewall Inn, één van de weinige bars in New York waar LGBTQIA+personen toegelaten werden. Door de maffia gerunde bars zoals de Stonewall Inn waren toen vaak de enige plek waar LGBTQIA+personen een zekere vorm van vrijheid genoten. De Stonewall-rellen vonden plaats tegen een achtergrond van harde sociale repressie waarbij iedereen die niet voldeed aan de heteroseksuele- en cisgendernorm maatschappelijk werd geïdentificeerd als “pervers” en veroordeeld tot een leven in de marginaliteit. De Stonewall Inn was een toevluchtsoord voor queer- en transjongeren, waarvan velen ook van Latino en Afro-Amerikaanse afkomst. Zij zouden in de frontlinie van de Stonewall-rellen staan en de strijdbeweging die daarop volgde.
Fysieke repressie en geweld waren een dagdagelijks feit. LGBTQIA+bars werden geregeld ontruimd en de aanwezigen gearresteerd. De razzia in de Stonewall Inn was dus helemaal niets nieuws, maar de rellen die erop volgden en die zes dagen en nachten zouden duren, waren wel ongezien.
Toen de politieagenten identiteitscontroles uitvoerden en de aanwezigen arresteerden, begonnen de aanwezige LGBTQIA+personen weerstand te bieden. Zo werden er muntstukken naar de politieagenten gegooid als verwijzing naar het omkopingssysteem waarbij politiechefs smeergeld aannamen van de maffia.
Er bestaan heel wat mythes over de Stonewall-rellen, maar er is niet één specifiek incident dat tot de rellen leidde. Er waren een aantal incidenten die tegelijk plaatsvonden. Er was een groepsgevoel van enorme woede.
Het nieuws van de Stonewall-rellen verspreidde zich snel doorheen New York waarop honderden LGBTQIA+personen samenkwamen in de buurt van de Stonewall Inn en slogans riepen als “gay power!” en “gay liberation now!”. De politie kreeg versterking van de oproerpolitie die gespecialiseerd was in het aanpakken van protestacties tegen de oorlog in Vietnam. De politie slaagde er uiteindelijk in om de betoging te ontbinden, maar de aanwezige demonstranten hergroepeerden zich telkens opnieuw. Dit werd beantwoord door geweld waarbij de politie iedereen sloeg die binnen handbereik kwam. Maar de volgende dag waren er opnieuw betogingen met duizenden deelnemers. De protestacties zouden zes dagen en nachten duren.
Protest komt op straat
De Stonewall-rellen brachten de strijd voor gelijke rechten en tegen discriminatie op straat. Er werden pamfletten verspreid die LGBTQIA+personen opriepen om zelf in actie te komen en een einde te maken aan de repressie. Het strijdbaar karakter van het protest werd versterkt door de actieve rol die sociaal uitgestoten LGBTQIA+jongeren speelden in de Stonewall-rellen.
De roep om nieuwe organisatievormen werd steeds luider. De ervaring van activisten in andere strijdbewegingen zorgde ervoor dat de LGBTQIA+beweging een meer militante fase zou ingaan.
Na de rellen waren er intense discussies. In de eerste week van juli 1969 werd het Gay Liberation Front opgericht. Deze naam werd bewust gekozen omwille van de associatie met de anti-imperialistische strijd in Vietnam en Algerije. Ze zamelden ook geld in voor stakende arbeiders en maakten de link tussen de strijd voor LGBTQIA+rechten en die voor socialisme.
De publieke meetings van het Gay Liberation Front hadden vaak een sterk antikapitalistisch karakter. De groep nam vaak een revolutionair standpunt in en benadrukte de noodzaak van een eengemaakte strijdbeweging van alle groepen die onderdrukt worden binnen het kapitalisme. Met de slogan “Gay liberation equals peoples liberation” drukten velen de wens uit voor solidariteit met de feministische beweging, de burgerrechtenbeweging en de antikapitalistische bewegingen over de hele wereld. Er werden in vele steden in de VS en Europa afdelingen van het Gay Liberation Front opgericht.
Back to the roots
Op 28 juni 1970 vond de eerste Christopher Street Parade plaats ter herdenking van de Stonewall-rellen. Dit markeerde het begin van de organisatie van jaarlijks georganiseerde Prides. Bij de eerste editie in 1970 waren er enkele duizenden aanwezigen. Eén van de slogans op de Pride van 1970 was “Stonewall means fight back! Smash gay opression!”.
Tijdens de jaren 1970 werden ook de eerste Prides in Europa georganiseerd. Die hadden vaak een erg strijdbaar karakter. Doorheen de jaren verloren de Prides dat strijdbaar karakter en werden ze steeds commerciëler. Maar de huidige situatie waarbij LGBTQIA+rechten vaker worden aangevallen en openlijk in vraag gesteld, toont aan dat er nog steeds nood is aan strijdbare Prides en een militante LGBTQIA+beweging.
