Staking in Hollywood. Schrijvers in verzet tegen uitbuiting

 “Schrijvers zijn een essentieel onderdeel van het creëren van inhoud waar ons publiek van geniet, echt op alle platforms.” Dat zei Bob Bakish, de CEO van Paramount, aan investeerders terwijl hij opschepte over de 60 miljoen abonnees voor zijn streamingdiensten. Op hetzelfde ogenblik stonden schrijvers die mee aan de basis van inkomsten uit abonnementen liggen buiten te staken voor hun recht op een leefbaar loon en vast werk.

Artikel door David Rhoades (Socialist Alternative, ISA in de VS)

De Writers’ Guild of America – een vakbond van ongeveer 11.500 film- en tv-schrijvers – ging op 2 mei voor het eerst sinds 2007 in staking. Het protest is gericht tegen de sectororganisatie Alliance of Motion Picture & Television Producers (AMPTP), dat 350 bedrijven groepeert waaronder Disney, Netflix, Amazon en Warner Bros.

De topstudio’s genereerden de afgelopen jaren 28 tot 30 miljard dollar winst per jaar. In 2000 was dat nog een pak minder: 5 miljard dollar. In 2022 was Netflix alleen goed voor 5,6 miljard dollar winst. Veel van die winsten zijn het resultaat van achterpoortjes waarmee de arbeidsvoorwaarden omzeild worden. Schrijvers krijgen hierdoor minder geld voor meer output in onzekere arbeidsvoorwaarden. “Het gedrag van de bedrijven leidt tot een gig-economie,” aldus de Writers’ Guild of America (WGA).

Streaming: van vaste jobs naar gigwerk

De staking van de schrijvers is veroorzaakt door een decennium van snelle veranderingen in de wijze waarop films en televisie worden gemaakt. De populariteit en lovende kritieken van reeksen als Game of Thrones en Mad Men leiden tot grote investeringen in ‘prestigieuze reeksen’. Streamingplatforms als Netflix en Amazon begonnen eigen reeksen en films te produceren, gevestigde studio’s als HBO en Disney bouwden hun eigen streamingdiensten uit. Het plan was om abonnees aan te trekken door zo snel mogelijk een groot aantal film- en tv-projecten te kopen of te produceren en te surfen op een paar reeksen die een hit worden. Aanvankelijk leek dit meer jobs voor schrijvers te creëren, maar dit duurde niet lang.

Voor de opkomst van streaming werden reeksen meestal gemaakt door een ‘schrijverskamer’: een groep van 6 tot 12 schrijvers die voor 20 tot 26 weken per seizoen betaald werden en een driejarig contract hadden. Omdat streamingbedrijven snel nieuwe inhoud nodig hadden, gebruikten ze ‘minikamers’ van 1 tot 3 schrijvers die op een paar dagen tijd ideeën voor een heel seizoen op tafel leggen en vervolgens in 5 tot 10 weken dit seizoen uitwerken. Veel van deze reeksen of seizoenen komen er uiteindelijk niet door. Als een reeks of seizoen in productie gaat, gebeurt dit een of twee jaar nadat de afleveringen zijn geschreven.

Dit betekent dat de streamingbedrijven een heel seizoen aan scripts en ideeën kopen voor een fractie van de kost van een volledige ‘schrijverskamer’. Hierdoor werden jobs geschrapt en kwam er een neerwaartse druk op de lonen en arbeidsvoorwaarden van de schrijvers.

Minikamers werden de norm toen werken voor streaming voor veel schrijvers de enige optie werd. De mogelijkheden om voor films te schrijven zijn kleiner geworden omdat veel films nu direct op streaming gericht worden. Dat maakt dat studio’s de schrijvers geen bioscooptarief betalen, zelfs indien er voor de film op zich een bioscoopbudget is. “Wat ooit een moeilijk te krijgen maar goed betaalde job was, is nu een onmogelijk te krijgen slecht betaalde job,” zei Kit Brogden die individuele schrijvers vertegenwoordigt in de onderhandelingen aan Socialist Alternative.

Stop de minikamers

De centrale eis van de schrijversvakbond is simpel: geen minikamers meer.

Daarnaast zijn er nog een reeks eisen. Voor een reeks in pré-productie moeten studio’s minstens 6 schrijvers inhuren voor minimaal 10 weken. De meeste streamingreeksen in productie moeten een staf van 6 tot 12 schrijvers inhuren voor 24 tot 52 weken per seizoen, afhankelijk van het aantal afleveringen. Streamingfilms met een budget van meer dan 12 miljoen dollar, zouden de schrijvers de bioscoopvoorwaarden moeten betalen. Verder eist de vakbond strenge beperkingen voor het gebruik van AI-programma’s (Artificiële Intelligentie) als ChatGPT bij het schrijven.

Voor studio’s is het niet mogelijk om AI-programma’s te gebruiken om al hun inhoud meteen te genereren. Toch is het een dreiging dat boven het hoofd van de schrijvers hangt: als ze de slechte voorwaarden niet aanvaarden, dreigt vervanging. AI-programma’s kunnen momenteel geen coherente lange verhalen schrijven, maar de schrijversvakbond heeft gelijk om vooruit te kijken. Elke invoering van AI in het schrijfproces dreigt de voorwaarden naar beneden te trekken, net zoals dit in de logistieke sector gebeurde.

De werkgeversorganisatie AMPTP verwierp de meeste van deze eisen zonder tegenvoorstel. De werkgevers vrezen dat een gunstig akkoord voor de schrijvers zou leiden tot sterkere eisen van de vakbond van regisseurs (DGA) en acteurs (SAG-AFTRA). De studio’s houden een beter loon dus niet tegen omdat ze geen geld hebben, maar omdat ze vrezen dat een toegeving aan één groep werknemers de anderen zou aanmoedigen om meer te eisen.

“Het is altijd hetzelfde verhaal,” zei de stakende Melody Cooper aan Socialist Alternative. “Studio’s zeggen ons dat we de sector naar de verdoemenis helpen en dat ze ons geen beter loon kunnen betalen. Ze zeiden dit ook al in 1960, 1988 en 2007.” Ondertussen waren de acht best betaalde CEO’s in Hollywood vorig jaar samen goed voor een loon van 800 miljoen dollar! Melody wees erop dat de studio’s inspelen op de wanhoop onder de schrijvers: “Wie minder betaald wordt, zal minder snel terugvechten.”

De context van deze staking is in een andere periode dan vorige. De lonen van de schrijvers zijn de afgelopen tien jaar, gecorrigeerd voor inflatie, met 23% gedaald terwijl de lonen van de CEO’s de pan uitrezen. De prijzen voor huisvesting zijn in dezelfde periode pijlsnel toegenomen, zeker in Los Angeles, waar veel schrijvers wonen. Ondanks enorme winsten eist de logica van het kapitalisme dat streamingplatforms een quasi onmogelijke abonneegroei realiseren om aan de verwachtingen van de aandeelhouders te voldoen, vooral met een wereldwijde economische crisis in het verschiet.

Met andere woorden, ondanks de enorme winsten zijn deze bedrijven potentieel minder geneigd toegevingen te doen dan bij eerdere stakingen. Om de eisen te winnen, is er een strijd op een veel grotere schaal dan voorheen nodig.

Hoe winnen?

Zelfs nadat de scripts klaar zijn, blijft de rol van schrijvers groot. Hun inbreng op de set is cruciaal voor het produceren van een samenhangend verhaal met het collectieve werk van honderden acteurs, vakmensen en technici. Sommige producties zoals Stranger Things van Netflix werden stil gelegd, maar andere producties gingen door zonder schrijvers op de set.

Dit wijst op een obstakel voor de schrijversvakbond: acties moeten de productie verstoren. Projecten die momenteel in productie zijn, kunnen ondanks de staking doorgaan zelfs indien het een minderwaardig product oplevert. Dit gebeurde ook in 2007. Niet dat een schrijversstaking geen gevolgen heeft: het economisch gewicht van de staking in 2007 bedroeg 2,1 miljard dollar. Maar het effect op de winst van de studio’s kan worden uitgesteld.

De strijd uitbreiden om de productie volledig stil te leggen, is de beste weg vooruit. Het feit dat chauffeurs van de vakbonden IATSE en de Teamsters weigerden om langs een piket te rijden, is erg goed. Dergelijke acties moeten uitgebreid worden!

Op een stakersbijeenkomst werden leden en vertegenwoordigers van vakbonden van andere personeelsgroepen in de sector verwelkomd. De collectieve kracht die op deze bijeenkomst aanwezig was, is wat de studio’s het meest vrezen. De steun voor de schrijversstaking in de rest van de sector is vandaag veel groter dan in 2007. Dit kan de basis vormen om samen te staken. Zelfs indien de staking enkel uitbreidt naar de regisseurs en de acteurs, die ook in onderhandelingen met de werkgevers zitten, zou dat de producties onmiddellijk stilleggen.

De werkgevers van AMPTP weten dat een collectieve staking van de grote vakbonden hen tot ernstige toegevingen kan dwingen. Zonder het werk van miljoenen werkenden in de entertainmentsector kunnen de studio’s immers niets doen.

Wij zijn solidair met de staking en eisen:

  • Stop de minikamers. Studio’s moeten een volledige staf van schrijvers aannemen voor elke productie, zoals bepaald door de schrijversvakbond.
  • Leefbare lonen het hele jaar door. Stop de afhankelijk van seizoenswerk. Ook buiten het seizoen moeten contracten voorzien in toeslagen, zodat werkenden het hele jaar door kunnen leven.
  • Escalatie van de staking om de producties stil te leggen. Regisseurs en acteurs moeten hun bonden oproepen om een stemming te organiseren om samen te staken met de schrijvers.
  • Geen akkoord zonder collectief akkoord. De vakbonden van schrijvers, regisseurs en acteurs moeten publiekelijk aankondigen dat ze geen akkoord aanvaarden totdat er voor elk van hen een akkoord is dat goedgekeurd is door de leden.
Delen:
Printen:

Steun ons: plaats uw boodschap in onze mei-editie!

Voorpagina van De Linkse Socialist

Uw boodschap in onze mei-editie