Artikel vanop blokbuster.be
Terwijl het proces voor de grote stroom van ranzige racistische, seksistische en homofobe berichten van Schild&Vrienden nog moet beginnen, ligt Van Langenhove al opnieuw onder vuur. Als VB-parlementslid moest hij zich wat aanvaardbaarder opstellen, maar dat lukt niet. Het bericht in De Standaard over de vaak extreemrechtse complottheorieën en de verdediging van apartheid maakte dit duidelijk. Een zoveelste incident doet het Vlaams Belang het parlementair zitje van Van Langenhove cancelen.
De Standaard volgde een maand het Telegram-kanaal van Van Langenhove. Het publiek bekend maken van wat daar voor een relatief kleine groep werd verkondigd, was problematisch voor het Vlaams Belang. Het ondergraaft pogingen om aanvaardbaar zijn. Terwijl het meer extreme activisten aantrekt, kan het tegelijk kiezers afschrikken en geeft het argumenten aan andere partijen om een coalitie met het VB zelfs niet te overwegen. Het Vlaams Belang doet al jarenlang aan een moeilijke evenwichtsoefening tussen wat intern gezegd wordt en de externe communicatie. Anders gezegd: zodra bekend wordt wat ze eigenlijk denken, komen ze in de problemen. Vandaar die focus op communicatie.
Afgelopen zomer lag Van Langenhove al onder vuur toen hij zei dat het idee van een experiment van ‘etnische zuiverheid’ interessant was. Van Grieken kwam toen tussen met de boodschap dat het geen partijstandpunt was. Er doken berichten in de media op dat Van Grieken bijzonder slechtgezind was. Het incident gebeurde bovendien in het kader van een discussie over een neonaziconcert in Ieper, georganiseerd door de IJzerwake. Gerolf Annemans verklaarde dat dit concert een “desastreuze marginalisering” van de IJzerwake dreigde te veroorzaken. De communicatie van Van Langenhove “ontregelt de strategie van Van Grieken en is een niet te veronachtzamen waarschuwing voor de N-VA,” merkte De Standaard op. Nu ligt Van Langenhove eens te meer onder vuur. Het volstaat niet om Van Langenhove voor te stellen als een ‘onafhankelijk’ parlementslid die zogezegd geen lid is van de partij. Er is meer ‘afstand’ nodig.
Toont de exit van Van Langenhove uit de Kamer dat het VB zijn standpunten niet deelt en ‘salonfähiger’ geworden is? Zeker niet. Het aangebrande karakter van Van Langenhove was al langer bekend bij het Vlaams Belang. Meer nog: het was de reden waarom hij van in de coulissen van de partij naar de voorgrond werd gebracht. Het Vlaams Belang speelde in op de controverse rond Schild&Vrienden in de hoop een meer dynamische jongerenwerking uit te bouwen. Tom Van Grieken trok het noorden van dit land rond met zijn ‘Pint en Vriend’-tournee, waar luidkeels slogans werden geroepen om vervolgens de kelen te smeren met gratis bier. Ze kenden Van Langenhove al langer. Nog voor hij bekend raakte als KVHV-kopstuk en studentenvertegenwoordiger, gaf hij vormingen voor de Vlaams Belang Jongeren.
Het aangebrande karakter van Van Langenhove was al langer bekend bij het Vlaams Belang. Meer nog: het was de reden waarom hij van in de coulissen van de partij naar de voorgrond werd gebracht.
Van Grieken en Van Langenhove deden er alles aan om het beeld van een ‘bromance’ overeind te houden bij de aankondiging van zijn vertrek. Van Langenhove verwerkte een citaat van Karel Dillen in zijn persconferentie. Hij kondigde aan dat hij de campagne van het Vlaams Belang in 2024 zal ondersteunen. Dat werd niet tegengesproken door Van Grieken die opmerkte dat hij Van Langenhove “zelf binnenhaalde” en met hem de “gezamenlijke nationalistische strijd” verderzet, “schouder aan schouder.” Een hardere breuk zou de VB-lijn van ‘Vlaams nationalistische eenheid’ als argument tegen N-VA ondergraven. Dat zou niet alleen de positie van Van Grieken ondermijnen, maar ook een latere terugkeer van Van Langenhove erg moeilijk maken.
De opstelling van Van Grieken en alle andere VB-verkozenen die een quasi identiek bericht verspreiden via hun sociale media, laten uitschijnen dat er geen fundamenteel inhoudelijk verschil is. Tegelijk is het ontslag op zich een uitdrukking van een wellicht grondig meningsverschil over hoe de communicatie wordt aangepakt en wat er waar gezegd wordt. Van Grieken is uitermate gevoelig voor communicatie, zijn eigen verleden op politieke discussiefora is zorgvuldig opgekuist.
Zal dit een coalitie tussen VB en N-VA in 2024 gemakkelijker maken? De ophef over Van Langenhove toont dat ranzigheid bijna op natuurlijke wijze een weg vindt naar het Vlaams Belang en daar door Van Grieken zelf wordt binnengehaald. N-VA verklaarde afgelopen zomer dat er voor coalities eerst “orde op zaken” gesteld moesten worden binnen het Vlaams Belang, waarbij grote nadruk werd gelegd op de figuur van Van Langenhove. Nu die uit het parlement is, wordt de beperktheid van die benadering nogmaals aangetoond. Niet slechts enkele figuren, heel het Vlaams Belang is problematisch. Tegelijk toont het ontslag van Van Langenhove dat de druk in het VB om mee te besturen erg groot is, wat Van Grieken de mogelijkheid bood om de avonturier Van Langenhove aan de kant te schuiven nu zijn momentum wat voorbij is. Het avonturisme van Van Langenhove botst met de traditie van strakke partijdiscipline van het historisch neofascistisch kader van het VB, een partijdiscipline die vandaag ook nodig is voor de carrièristen bij extreemrechts.
Van Grieken toont dat hij baas in eigen partij is, maar ook dat zijn beslissingen gericht zijn op de reacties van onder meer de traditionele media en partijen. Dat kranten anonieme partijtoppers aan het woord laten, bevestigt deze oriëntatie op die gevestigde media. Het Nieuwsblad schrijft op die basis dat er al sinds september – na het incident rond de ‘etnische zuiverheid’ – nagedacht werd over een exit. De topper voegde eraan toe dat De Wever die exit moeilijker maakte: “Hoe meer hij zei dat hij niet wil samenwerken omdat Dries bij ons zit, hoe meer zijn vertrek als een toegeving lijkt, dat we Dries uit de partij zetten onder druk van De Wever.” Van Langenhove probeert de versie te verspreiden dat hij deze beslissing al langer wilde nemen. Alsof hij een lang overwogen beslissing op een persconferentie op een zaterdagmiddag zou aankondigen terwijl hij het filmpje voor zijn eigen mediakanalen nog niet klaar had staan, wat overigens de tirade over de traditionele media op de persconferentie onderuit haalt.
Van Grieken toont dat hij baas in eigen partij is, maar ook dat zijn beslissingen gericht zijn op de reacties van onder meer de traditionele media en partijen. Dat kranten anonieme partijtoppers aan het woord laten, bevestigt deze oriëntatie op die gevestigde media.
Het wordt afwachten wat de exacte verhoudingen tussen Van Langenhove en Van Grieken de komende maanden zullen zijn. Voorlopig dekken ze elkaar in, zelfs als ze daarvoor moeten liegen. Houden ze de komende maanden effectief enige afstand zonder met elkaar te breken? Onderneemt Van Langenhove pogingen om niet alleen zijn eigen mediakanalen maar ook de volgers ervan te organiseren? Waar haalt hij zijn geld? Er zijn verschillende mogelijkheden. Ondertussen toont de persconferentie over het vertrek van Van Langenhove uit het parlement dat er grote zenuwachtigheid is bij het Vlaams Belang. Niet over de inhoud, maar wel over waar wat gezegd wordt in het kader van politieke berekeningen.
Tegenover het gevaar van extreemrechts is er nood aan sterker antifascistisch verzet. De betogingen tegen de meetings met Dewinter in Antwerpen en Gent waren een goed begin. Om verkiezingsoverwinningen van extreemrechts in 2024 te vermijden, moet de arbeidersbeweging haar eisen centraal in het publieke debat brengen. Als we niet vechten voor onze koopkracht, openbare diensten en sociale vooruitgang voor iedereen, kunnen andere krachten met hun campagnes domineren en verdelende haat versterken.
