Koopkracht: we hebben niet de luxe om te wachten

Het jaar 2022 was in verschillende opzichten een keerpunt. Opgezweept door de inflatie is de arbeidersklasse in verschillende landen, waaronder België, weer op de voorgrond getreden. Laten we er zoveel mogelijk uit leren om sterker terug te vechten, maar ook om te winnen.

door een ABVV-delegee (Namen)

2022: een jaar van woede en strijd

Begin 2022 waren er in de metaalsector in Wallonië en Brussel spontane stakingen als reactie op de explosieve prijsstijgingen. In maart leidde de druk van onderuit tot een spontane betoging van enkele ABVV-delegaties in Luik. Deze acties en de onrust aan de vakbondsbasis maakten dat er een oproep kwam voor een grote betoging in gemeenschappelijk vakbondsfront in juni. Er waren maar liefst 80.000 aanwezigen. ‘Leiders, we zijn er klaar voor’, leken de betogers te zeggen. Helaas werd er geen actieplan aangekondigd. Het idee van een algemene staking na de zomer deed de ronde, maar zonder concrete details.

Bovendien bleven de eisen van de vakbondsleiders erg beperkt: bevriezing van de energieprijzen, wijziging van de wet van 96, vrijheid van onderhandeling en de befaamde ‘rechtvaardige belastingen’. Dat laatste is een beetje zoals het monster van Loch Ness: er wordt vaak over gesproken, maar we hebben het nog nooit gezien. In verschillende sectoren klonk de roep om de nationalisatie van de energiesector steeds luider, zelfs indien dit niet verder geconcretiseerd werd als eis.

De druk van onderuit bleef groot, waardoor er effectief nog initiatieven voor vakbondsacties kwamen. Een militantenbijeenkomst in september was groter dan verwacht, omdat er na de betoging van juni op een actieplan werd gerekend. Er volgde een actiedag op 20 oktober, een algemene staking op 9 november en een nationale betoging op 16 december. Die acties werden echter allemaal afzonderlijk aangekondigd en gezien als een manier om de ‘woede te tonen’, niet als een manier om een krachtsverhouding op te bouwen om overwinningen te behalen. 

Het jaar 2023 begint met de vaststelling dat de regering onder druk van onze strijd kleine toegevingen deed (energiepremies, eenmalige bonussen, behoud van de index), maar dat geen van onze centrale eisen werd ingewilligd.

Dit is geen actieplan

Voor midden februari waren er provinciale acties aangekondigd. Op het ogenblik van schrijven, eind januari, zijn zowel het thema als de concrete afspraken ervan nog onbekend. Het gebrek aan resultaat op nationaal niveau, brengt veel militanten ertoe om in het kader van het Interprofessioneel Akkoord (IPA) vooral naar hun sector of bedrijf te kijken. Dat is volkomen begrijpelijk. Maar het betekent wel dat we met een kleinere groep vechten en bovendien in de wurggreep van een loonmarge van 0% zitten. De geschiedenis van de arbeidersbeweging toont dat we resultaat afdwingen als we al onze krachten in de strijd gooien.

De afgelopen jaren werd de interprofessionele strijd verwaarloosd, niet in het minst om de federale regeringen waarin de sociaaldemocratie zit niet in gevaar te brengen. Het resultaat is een opeenvolging van loonnormen die niets opleveren. Zullen we het ook nu moeten stellen met een eenmalige premie die verre van gegarandeerd is?

Het zijn de werkenden die collectief meer en meer rijkdom produceren. De superrijken die het kapitaal en de productiemiddelen bezitten gaan met een groeiend aandeel van die rijkdom lopen. Dat blijkt opnieuw uit het Oxfam-rapport over ongelijkheid. De 1% rijksten in België bezitten 24% van het totale vermogen, dat is meer dan de 70% armsten. Als antwoord verdedigt Oxfam het idee van een progressieve vermogensbelasting die in ons land 20 miljard euro zou opleveren, afhankelijk van het model zelfs 43 miljard euro. De vraag is hoe deze eis kan afgedwongen worden. Bovendien is het noodzakelijk om een krachtsverhouding op te bouwen waarmee we de inhaligheid van de kapitalisten kunnen stoppen. Dat betekent strijden tegen de uitbuiting van de arbeid en de natuur door het kapitaal.

Operatie Waarheid 2.0 nodig

De cijfers van Oxfam, of nog die van de sociaal-economische barometer van het ABVV, illustreren hoe rot het kapitalisme is. Links en de vakbonden hebben er alle belang bij om deze cijfers zo breed mogelijk te verspreiden. Dat kan met openbare bijeenkomsten, initiatieven zoals de ‘Pensioenkrant’ in 2018, videoclips, personeelsvergaderingen op zoveel mogelijk werkplekken …

Een dergelijke campagne moet dienen als basis voor een collectieve discussie om een eisenprogramma op te stellen dat samengaat met een actieplan om het af te dwingen. Door de discussie uit te breiden tot alle categorieën van de bevolking, kunnen we hen bij de strijd betrekken. Zo werd ‘Operatie Waarheid’ opgebouwd, de campagne die het terrein voorbereidde voor de opstandige en revolutionaire algemene staking van de winter van 1960-61. Op vergelijkbare wijze effenden de debatten rond het plan De Man de weg voor de algemene staking van 1936, die onder meer de veralgemening van betaalde vakantie opleverde. Die krachtige mobilisatie van de arbeiders werd beïnvloed door de golf van stakingen en fabrieksbezettingen die Frankrijk toen overspoelde. Ook vandaag kan de wind van de Franse pensioenstorm ons verzet tegen een komende pensioenhervorming aanwakkeren.

We staan voor de uitdaging om de strijd weer op te pakken waar hij is opgehouden. We moeten daarbij alles in het werk stellen om de democratische controle over de strijd te waarborgen, zodat we niet afhankelijk zijn van de twijfels en het gebrek aan ambitie van de vakbondstoppen.

Delen:
Printen:

Steun ons: plaats uw boodschap in onze mei-editie!

Voorpagina van De Linkse Socialist

Uw boodschap in onze mei-editie