In 2022 bereikten de effecten van de door winst gedreven klimaatcrisis nieuwe hoogtepunten. Het was het warmste jaar ooit in Europa en het op één na warmste in Azië en Noord-Amerika. Pakistan werd getroffen door catastrofale overstromingen. Ethiopië, Somalië en Kenia beleefden hun langstdurende droogte toen het regenseizoen voor het vijfde achtereenvolgende jaar uitbleef. In Europa, Australië en Noord-Amerika braken bosbranden uit. De grootste steenkoolbedrijven ter wereld verdrievoudigden ondertussen hun winsten tot 97,7 miljard dollar.
Artikel door Isidora Duran Stewart (Socialist Party, ISA in Ierland)
Oorlog in Oekraïne
Alleen al door de oorlog in Oekraïne steeg de vraag naar steenkool met 1,2%, nadat sancties tegen Rusland, een belangrijke exporteur van olie en gas, de wereldwijde bevoorradingsketen ernstig hadden verstoord. De kolenindustrie profiteerde onmiddellijk van de behoefte aan energie en warmte door de prijzen te verhogen. Vorig jaar bedroeg de benchmarkprijs voor hoogwaardige thermische steenkool in Europa gemiddeld 295 dollar – het dubbele van het voorgaande jaar en bijna vier keer zo hoog als de gemiddelde prijs in de jaren 2010.
Glencore verdiende 13,2 miljard dollar in de 12 maanden eindigend op 30 juni, tegenover 1,2 miljard dollar het jaar voordien, China Shenhua verdiende 12,2 miljard dollar, tegenover 288 miljoen dollar, en BHP bracht 9,5 miljard dollar binnen. Gewone mensen werden vertrouwd met de hoge prijs van een energiecrisis die deze bedrijven enorme winsten opleverde.
Voor de prijsstijgingen verkochten BHP en AngloAmerican hun gezamenlijke belang van 66% in de steenkoolmijn Cerrejón in Colombia. Die exporteert steenkool naar Europa. De twee bedrijven verkochten hun belang aan Glencore voor 101 miljoen dollar. De mijn was in de eerste helft van 2022 goed voor een opbrengst van 2 miljard dollar. Mijnbouwanalist Ben Davis omschreef de aankoop door Glencore als “de beste deal die iemand ooit zag.” Het is enkel onder de chaotische vrije markt van het kapitalisme mogelijk dat de astronomische winsten van een steenkoolmijn midden een klimaat- en energiecrisis geprezen worden!
Een dringende strijd
De crises van het kapitalisme zullen zich blijven verdiepen. Klimaatverandering, stijging van de kosten van levensonderhoud, oorlog … Ze hangen allemaal samen in die zin dat ze voortkomen uit en gedreven worden door een verrot systeem dat nu meer dan ooit moet verdwijnen. De arbeidersklasse, zij die de samenleving overeind houden te midden van deze crises, heeft het vermogen en de macht om dit winstbejag weg te nemen en het kapitalisme omver te werpen.
De nationalisatie van energiebedrijven is essentieel om de existentiële dreiging van klimaatverandering te bestrijden. Publieke eigendom van alle belangrijke sectoren van de economie, met werkende mensen in het hart van het beheer, en een democratisch geplande economie is de enige manier om de noodzakelijke overgang van fossiele brandstoffen naar hernieuwbare energie te garanderen. Een democratische socialistische samenleving zou een samenleving zijn die ervoor zorgt dat de middelen worden ingezet om een koolstofvrije economie tot stand te brengen.
Onze planeet staat in brand en het kapitalisme gooit dagelijks meer brandstof op het vuur. De strijd om ervan af te komen is dringend.
