Ierland. Hoe socialisten staan tegenover een mogelijke Sinn Féin-regering

Sinn Féin zou wel eens de volgende regering in het zuiden van Ierland kunnen leiden. Dit zou historisch zijn in de Ierse politiek, maar roept veel vragen op. Zoals: zal Sinn Féin daadwerkelijk de verandering brengen die de arbeidersklasse nodig heeft en waarop zij hoopt? Kan Sinn Féin een echt links standpunt innemen dat een radicale verschuiving betekent ten opzichte van het vorige regeringsbeleid, of zal het aan de macht komen en teleurstellen? Hoe moeten socialisten tegenover zo’n regering staan?

Een dossier door Kevin McLoughlin (Socialist Party, ISA in Ierland)

In veel peilingen haalt Sinn Féin nu evenveel als de traditionele partijen Fine Gael en Fianna Fáil samen. Maar er zijn geen garanties voor een overwinning, en sommige peilingen van eind oktober en begin november wezen op verbeteringen voor Fine Gael en Fianna Fáil en een zekere daling voor Sinn Féin. Deze opleving na de begroting kan echter niet blijven duren gezien de uitdagende economische en sociale omstandigheden die eraan komen, en de neergang van de regeringspartijen zou zich wel eens kunnen doorzetten.

Natuurlijk is de politiek van Sinn Féin in het parlement om zich krachtig te verzetten tegen zowel Fianna Fáil als Fine Gael. Dit versterkt het idee dat als Sinn Féin het heel goed doet, het samen met kleinere partijen en onafhankelijken mogelijk de eerste regering kan vormen zonder één van de twee grote partijen van het Ierse kapitalisme en dat het vooruitzicht van een zogenaamde linkse regering dus reëel is.

Hoe Sinn Féin benaderen?

Het is begrijpelijk dat mensen ter linkerzijde consequent oproepen dat Sinn Féin een coalitie met zowel Fianna Fáil als Fine Gael moet uitsluiten, met de duidelijke implicatie dat als Sinn Féin met één van beide partijen in de regering zou zitten, het gedwongen zou worden compromissen te sluiten over zijn beleid en belofte van verandering. Ongeacht de oproepen blijft het, zelfs als Sinn Féin de duidelijke winnaar is van de volgende verkiezingen, volkomen mogelijk, en misschien wel het meest waarschijnlijk, dat zij een regering zal vormen met één van de traditionele rechtse establishmentspartijen, waarschijnlijk Fianna Fáil.

Een andere implicatie is dat Sinn Féin, als geen van beide partijen meedoet, de vrijheid heeft om zijn eigen agenda na te streven en zelfs onder druk kan worden gezet en naar links kan worden geduwd om radicaler beleid te voeren.

Wat deze scenario’s impliceren is dat Sinn Féin de mogelijkheid van echte verandering biedt, dat het politiek open is, misschien zonder een volledig vaste positie, die potentieel kan worden gevormd door krachten van buitenaf, inclusief die ter linkerzijde en bewegingen van onderaf. Maar is dit een juiste beoordeling?

Aanschurken bij het Ierse bedrijfsleven

Het moderne Sinn Féin volgt al meer dan 30 jaar een electoraal pad en streeft naar regeringsmacht. Abstentionisme, het beleid om geen zetels te bezetten in “Leinster House”, werd in 1986 afgeschaft en sinds 1999 zit Sinn Féin af en toe in de regering in het noorden van Ierland. Het staat vast dat Sinn Féin ermee heeft ingestemd te opereren binnen de economische, politieke en juridische grenzen van het kapitalisme, inclusief de meer schadelijke neoliberale variant daarvan. In het noorden heeft zij consequent neoliberaal beleid gevoerd, waaronder het toezicht op de privatisering of gedeeltelijke privatisering van openbare diensten. In het zuiden heeft zij zich, als leider van veel gemeenteraden, evenmin onderscheiden door een ander beleid te voeren.

Een journalist schreef onlangs: “Voorlopig is het de historische mate van betrokkenheid tussen Sinn Féin en Ireland Inc die veelzeggend is.” (1) Louise O’Reilly, woordvoerder Ondernemingen van Sinn Féin, gaf uitdrukking aan deze realiteit: “Ik ben me zeer bewust van het feit dat er mensen zijn met ideeën over het hele spectrum, van de kleinste tot de grootste bedrijven, en we moeten met iedereen praten.” In plaats van enige aanwijzing dat Sinn Féin naar links opschuift, is er een duidelijke tendens dat haar vertegenwoordigers zakelijke belangen, politici en hoge ambtenaren (waaronder voormalig Tánaiste, minister van Volksgezondheid en neoliberale havik Mary Harney) (2) ontmoeten om betrekkingen aan te knopen en hen ervan te verzekeren dat een regering onder leiding van Sinn Féin hun belangen niet zal schaden. Woordvoerder voor huisvesting Eoin O’Broin werd door de partij zelfs publiekelijk berispt en gedwongen zich te verontschuldigen voor een volkomen terechte kritiek op een hoge ambtenaar en economisch adviseur van de regering. (3)

Zoals de Business Post het verwoordde: “Beleid dat tot nu toe te vaag was of niet goed was begroot, wordt nu uitgekristalliseerd – soms met een heftig intern debat tot gevolg – terwijl beleid dat te populistisch of te duur is om uit te voeren, discreet naar achteren wordt geduwd of stilletjes helemaal wordt geschrapt.” (4) Vertegenwoordigers van Sinn Féin hebben onlangs gezegd dat het twee ambtstermijnen kan duren voordat er een ‘eerlijker’ Ierland ontstaat.

Sinn Féin is niet zomaar een vat dat gevuld moet worden. De leiding van Sinn Féin heeft een sterk ontwikkeld politiek standpunt en een uitgewerkte strategische aanpak, die zijn oorsprong vindt in twee belangrijke overtuigingen. Het ene is hun verlangen naar macht, en hun idee dat zij verbeteringen kunnen bereiken op basis van hun vermogen om de Ierse kapitalistische economie en staat beter te beheren dan Fianna Fáil en Fine Gael. De andere is hun overtuiging dat een verenigd Ierland op magische wijze de vooruitzichten van het Ierse kapitalisme en de levensstandaard van de mensen zou veranderen. Dit ondanks het feit dat het wereldwijde kapitalisme in zo’n slechte staat verkeert dat het ongekende economische en ecologische verwoestingen aanricht en oorlogen voortbrengt.

Niet hetzelfde, maar ook niet anders

Dit betekent niet dat een regering van Sinn Féin in het Zuiden hetzelfde zou zijn als de rest. De regeringen van Fianna Fáil en Fine Gael zijn politiek en moreel corrupt geweest, slaafse discipelen van het beleid in dienst van de grote bedrijven. Er is politieke ruimte voor Sinn Féin om op sommige punten een andere aanpak te kiezen, maar toch binnen de grenzen van het kapitalisme te blijven. Het is duidelijk dat zij aanzienlijk meer woningen zou kunnen bouwen dan nu het geval is – het zou moeilijk zijn om er minder te bouwen. Maar het is twijfelachtig of zij haar doelstelling van 20.000 woningen per jaar zal halen door te vertrouwen op de private sector, zoals haar programma dat doet. In ieder geval blijft haar totale doelstelling van 100.000 nieuwe woningen over vijf jaar achter bij wat nodig is en zou dit betekenen dat velen nog steeds geen toegang hebben tot betaalbare huisvesting.

Sinn Féin zou ook de regeringsstijl kunnen veranderen en het mes kunnen zetten in de extraatjes, lonen, pensioenen en andere attributen van de top. Maar er is een duidelijke grens aan hoe anders een regering onder leiding van Sinn Féin zal zijn, omdat zij fundamenteel gebonden is aan de logica en de beperkingen van de kapitalistische markt, die van nature zakelijke belangen en winst boven mensen stelt. Natuurlijk kan zelfs een kapitalistische regering ingrijpen om de excessen van het marktsysteem te beteugelen en ongelijkheid te bestrijden, maar de aanwijzingen met betrekking tot Sinn Féin zijn niet goed.

Haar recente bijdrage aan de Commissie voor belastingen en welzijn prees bijvoorbeeld het Ierse “binnenlandse belastingstelsel” en zei dat het een “kernelement van het economisch beleid van de staat” was. (5) Bovendien pleit zij er al jaren voor dat de vennootschapsbelasting in het noorden wordt verlaagd in overeenstemming met het erbarmelijke tarief in het zuiden. Lage belastingen op grote bedrijven zijn echter één van de belangrijkste redenen waarom de openbare diensten in Ierland ver onder de kwaliteit van andere Europese landen liggen. Dit betekent dat onder Sinn Féin de crises in de gezondheidszorg, het onderwijs en de kinderopvang waarschijnlijk zullen blijven bestaan.

Crisisomstandigheden

Er zijn steeds meer voorspellingen en veel aanwijzingen voor een dreigende wereldwijde recessie, en als dat de context is waarin Sinn Féin aan de macht komt, zouden de ontwikkelingen nog dramatischer kunnen zijn. Sommigen zouden kunnen denken dat dergelijke omstandigheden, die het failliet van het kapitalisme verder blootleggen, Sinn Féin juist zouden dwingen tot een links en socialistisch beleid, met name als er bewegingen en strijd ontstaan als reactie op de crisis.

In dergelijke omstandigheden zou de retoriek van Sinn Féin ongetwijfeld veranderen, en in de regering zou zij ook maatregelen kunnen nemen om aspecten van de crisis te verzachten. Zelfs Fianna Fáil en Fine Gael hebben het roer omgegooid toen de pandemie toesloeg, en zijn nog niet teruggevallen op het besparingsbeleid waar ze in de jaren 2010 voor zwoeren. Maar uiteindelijk zal Sinn Féin zijn toevlucht nemen tot kapitalistische oplossingen voor een dergelijke crisis. Dat betekent dat ze opnieuw de voorwaarden proberen te scheppen waarin kapitalisten zullen investeren – waarin ze meer winst kunnen maken – en dat betekent een aanval op de lonen en voorwaarden van werknemers, en op de openbare diensten waarvan ze afhankelijk zijn.

De crisis waarmee de door Syriza geleide regering in Griekenland in 2015 werd geconfronteerd, had een aanzienlijke impact op Sinn Féin. Dit was een linkse regering die had gezworen zich te zullen verzetten tegen besparingen, die grotendeels het gevolg waren van dictaten van de Trojka van de EU, de ECB en het IMF. Uiteindelijk, na maanden van weerstand tegen de druk, en ondanks de massale steun van de Griekse arbeidersklasse, capituleerde Syriza. De les die Sinn Féin hieruit leerde was niet dat je bereid moet zijn je tegen deze kapitalistische instellingen te verzetten en met hun systeem te breken als je de levensstandaard van de arbeidersklasse wilt verdedigen en verbeteren, maar eerder dat je de regels van de EU en anderen moet aanvaarden, wat Sinn Féin nu beloofd heeft te doen.

De groene kaart spelen

Een regering onder leiding van Sinn Féin zal grote verwachtingen wekken en voor langere tijd  wittebroodsweken beleven. Haar benadering zal echter steevast tekortschieten en de kernproblemen niet echt aanpakken of het leven van de mensen echt en kwalitatief veranderen en er zal teleurstelling ontstaan. In die context zal Sinn Féin bewust de nationale kwestie en de noodzaak van een grensreferendum in het bijzonder naar voren brengen. Zij zal ten onrechte zeggen dat een verenigd Ierland het middel is om de economische en sociale problemen op te lossen en op die manier proberen de klassenwoede van de mensen te smoren in nationalistische sentimenten.

Veel mensen uit de arbeidersklasse hebben een oprecht verlangen naar de eenwording van het land, en daarom kunnen pogingen om de aandacht af te leiden van de mislukkingen van Sinn Féin effect sorteren, en zullen zij moeten worden bestreden. Maar de mensen in het zuiden stemmen vooral op Sinn Féin omdat zij nu verandering willen zien in hun economische en sociale omstandigheden, en het is waarschijnlijk dat grote delen van de arbeidersklasse hen hard zullen beoordelen als zij hun beloften niet nakomen.

Ernstige uitdagingen

Het was noodzakelijk de aard van Sinn Féin en de rol die het zal spelen te behandelen om goed te kunnen bepalen welke houding socialisten tegenover een regering van Sinn Féin moeten aannemen.

Socialisten worden geconfronteerd met tegenstrijdigheden. Enerzijds is er de perceptie van Sinn Féin bij een groeiend aantal mensen uit de arbeidersklasse die hopen dat de verkiezing van Sinn Féin de gemakkelijkste weg vooruit is. Anderzijds is er de realiteit dat Sinn Féin weliswaar een middel kan zijn om Fianna Fáil en Fine Gael weg te krijgen, maar dat het geen weg vooruit is en in plaats daarvan waarschijnlijk gevaarlijke en verdeeldheid zaaiende omstandigheden zal creëren voor mensen uit de arbeidersklasse. Of het nu in een coalitie met Fianna Fáil is of met een aantal kleinere partijen en onafhankelijken, een regering onder leiding van Sinn Féin zal een kapitalistische regering zijn.

Dit versterkt het argument dat wat echt nodig is in Ierland, is dat de arbeidersklasse en jongeren politiek actief worden en nieuwe campagnes, strijd en een brede linkse partij vormen, met als doel te breken met het kapitalisme. Er zijn meer dan 2,5 miljoen arbeiders in het Zuiden en als zij georganiseerd en met een programma naar voren treden, vormen zij een niet te stoppen kracht.

Het is echter onwaarschijnlijk dat het momentum achter Sinn Féin vóór de volgende algemene verkiezingen zal stoppen, en de mensen zullen vooral leren van hun eigen ervaringen met Sinn Féin aan de macht. Maar dit brengt enkele ernstige gevaren met zich mee. Als er in de komende jaren geen basis wordt gelegd voor de ontwikkeling van het bovengenoemde type beweging, bestaat er een reëel gevaar dat de algemene teleurstelling over Sinn Féin aan de macht zich vertaalt in een diepe demoralisatie in de samenleving, omstandigheden waarin onder meer populisme en extreemrechts kunnen gedijen. Tegelijkertijd kunnen de bestaande linkse en socialistische partijen worden verzwakt en uit het parlement worden gedrukt als Sinn Féin erin slaagt hun stemmen naar zich toe te trekken door de steun van alle arbeiders en jongeren op te slokken. Het is van vitaal belang een identificeerbare groep arbeiders, jongeren en socialisten te hebben, waaronder een fractie in het parlement, die een echte linkse en socialistische weg voorwaarts kan aangeven wanneer Sinn Féin aan de macht is.

Beginselen en tactiek

De basisbenadering van socialisten ten opzichte van kapitalistische regeringen is duidelijk vastgesteld sinds de debatten in de Socialistische Internationale rond de eeuwwisseling, toen de revolutionairen, waaronder James Connolly, zich verzetten tegen de toetreding van Alexandre Millerand tot de Franse regering. In wezen moeten socialisten geen steun verlenen aan, zich aansluiten bij of illusies zaaien over kapitalistische regeringen, maar zich richten op het opbouwen van de macht van de arbeidersbeweging en het socialistisch alternatief. Rosa Luxemburg wees op de druk en de valkuilen die kunnen bestaan toen ze zei:

“Het karakter van een burgerlijke regering wordt niet bepaald door het persoonlijke karakter van haar leden, maar door haar organische functie in de burgerlijke maatschappij. De regering van de moderne staat is in wezen een organisatie van klassenoverheersing… Wanneer een socialist in de regering komt, en de klassenoverheersing blijft bestaan, verandert de burgerlijke regering niet in een socialistische regering, maar verandert de socialist in een burgerlijke minister.” (6)

Wij hopen dat er in de linkse en socialistische beweging overeenstemming bestaat over dit basisprincipe en de relevantie ervan in de context van een regering van Sinn Féin. Dit geeft echter geen antwoord op de vraag hoe socialisten zich met succes tegen de stroom van Sinn Féin kunnen verzetten.

Als ruwweg wordt gesteld dat de steun van Sinn Féin voor kapitalisme en nationalisme tot grote problemen en teleurstellingen zal leiden, zullen mensen die op dit moment Sinn Féin steunen terugdeinzen en dergelijke punten begrijpelijkerwijs interpreteren als sektarisch gekibbel. Maar tegelijkertijd, als links en de socialisten zwijgen en geen echte vragen stellen bij de aanpak van Sinn Féin, of de illusies in Sinn Féin versterken uit angst gemarginaliseerd te worden, zou dat een enorm probleem zijn. Een dergelijke misleiding kan zowel de eigen identiteit van links en de socialisten verzwakken en daardoor hun eigen basis zowel voor de verkiezingen ondermijnen, als een eventuele latere demoralisatie verdiepen wanneer Sinn Féin geen resultaat levert, en daardoor het vertrouwen van de arbeidersklasse ondermijnen.

Slimme en scherpe interventies

Juist omdat Sinn Féin illusies ontwikkelt, moeten socialisten, zoals Lenin ooit zei, “voldoende bedachtzaam, voldoende oplettend, voldoende intelligent en voldoende scherpzinnig” zijn in wat zij over Sinn Féin zeggen. (7) Maar we moeten er ook op vertrouwen dat bepaalde delen van de arbeidersklasse en jongeren goed nadenken en het begrijpen als wij het soort beleid schetsen dat nodig is voor echte verandering en in die context impliciet of expliciet vragen stellen bij het beleid en de aanpak van Sinn Féin.

Wij mogen de steun voor Sinn Féin niet als uniform of vaststaand beschouwen. Socialisten moeten in de eerste plaats spreken over de problemen, en aangeven dat mensen zich moeten organiseren om terug te vechten en druk uit te oefenen; dat we geen twee jaar kunnen wachten op verkiezingen (‘wacht op de volgende verkiezingen’ is het huidige refrein van Sinn Féin); maar vooral moeten we steeds weer de problemen, zoals de kosten van levensonderhoud, huisvesting, gezondheid enz., op een duidelijke en gedetailleerde manier koppelen aan de noodzaak om te breken met de winstbenadering waarop het kapitalisme is gebaseerd, en die aan de basis ligt van al deze problemen.

Als wij vakkundig en overtuigend kunnen schetsen wat er op deze punten moet gebeuren – na te hebben uitgelegd dat FF, FG en het establishment in het algemeen verantwoordelijk zijn voor de problemen – kan dat worden vergeleken met wat de andere politieke krachten, waaronder Sinn Féin, zeggen of doen. Op die manier kunnen we, zonder Sinn Féin ruw aan te vallen, vragen stellen bij haar aanpak zonder als sektarisch te worden beschouwd. De meeste mensen zijn in de eerste plaats gericht op het verdedigen en verbeteren van hun eigen lot en dat van hun naasten, wat betekent dat er delen kunnen worden gewonnen voor een meer strijdbaar links en socialistisch standpunt. 

In het najaar van 2014 dachten vrijwel alle partijen en commentatoren dat Sinn Féin bij de tussentijdse verkiezingen in Dublin South West probleemloos zou winnen, dat het draagvlak en de voorsprong in de lokale peilingen niet konden worden overwonnen. Maar we hebben het overwonnen, omdat we begrepen dat het niet zo vast stond als sommigen dachten. We concentreerden ons op de problemen, vooral de waterheffingen, lieten zien wat er moest gebeuren en zetten dat af tegen wat Sinn Féin zei en deed, of niet zei en deed. Natuurlijk is de steun voor Sinn Féin tegenwoordig breder en ook wat dieper, en als gevolg daarvan zou de toon van hoe we vragen of twijfels over Sinn Féin opwerpen vandaag anders zijn. Maar de onderliggende benadering om ons te concentreren op de kwesties die het leven van de arbeidersklasse beïnvloeden en erop te vertrouwen dat genoeg van hen zullen reageren op een duidelijker alternatief, is zeer relevant voor de komende twee jaar.

Verschillende benaderingen ter linkerzijde

Op dit moment kunnen we stellen dat er binnen de linkerzijde, en zeker tussen de Socialist Party en People Before Profit (PBP), broederlijke meningsverschillen bestaan over Sinn Féin.

In een artikel eerder in 2022 zei wijlen John Molyneux van PBP en het Socialist Workers Network (SWN): “Dit verhoogt de mogelijkheid (waarschijnlijkheid zelfs) van een door Sinn Féin geleide regering na de volgende verkiezingen, en stelt direct de vraag hoe extreem links hierop moet reageren. Het is duidelijk dat dit een belangrijke ontwikkeling zou zijn waartegen het Ierse politieke establishment en een groot deel van de Ierse heersende klasse zich hevig zullen verzetten. Ierland heeft nog nooit zelfs maar de schijn van een linkse regering gehad, en het lijdt geen twijfel dat een regering onder leiding van Sinn Féin zo zou worden gezien, vooral door de arbeidersklasse, die hoop zou hebben op echte verandering.” (8)

John’s opmerking dat Sinn Féin in de regering “hevig wordt bestreden” door het establishment, onderschat aanzienlijk de verschuiving naar rechts en de mate waarin zij het grootkapitaal en de rechtse media geruststelt en door velen al anders wordt bekeken. (Van hun kant erkennen het bedrijfsleven en de media dat de steun van Sinn Féin is toegenomen en dat haar positie in de Ierse politiek daardoor is veranderd – ze kan niet zomaar worden verguisd zoals vroeger).

Dit brengt John ertoe te spreken over het gevaar gemarginaliseerd te worden als je Sinn Féin bekritiseert, wat, zoals hierboven opgemerkt effectief een gevaar is. De benadering van PBP komt er echter op neer dat een echte linkse regering nu mogelijk is vanwege de groeiende steun voor Sinn Féin, en dat zij enthousiast zouden zijn om deel uit te maken van die regering, zolang aan hun belangrijkste eisen wordt voldaan. Concreet zegt hij dat:

“[PBP] stelt duidelijk dat zij campagne voert voor een linkse regering en haar stemmen in het parlement zeker zal gebruiken om Mary Lou McDonald als premier te verkiezen. Maar PBP wil een echte linkse regering die het daadwerkelijk opneemt tegen het kapitalisme en zal alleen overwegen lid te worden van de regering (dat wil zeggen, ministerposten te aanvaarden) als haar belangrijkste eisen worden ingewilligd. De precieze aard van de eisen zal moeten worden bepaald aan de hand van de dan heersende omstandigheden, maar ze zouden zowel radicaal als populair moeten zijn, zinvol voor veel mensen uit de arbeidersklasse.” (9)

Dit is te vaag, en ook tegenstrijdig, want de acht indicatieve kerneisen die hij als voorbeeld noemt, komen op zichzelf niet neer op een breuk met het kapitalisme. En ondanks dat John erkent dat een regering onder leiding van Sinn Féin een kapitalistische regering zou zijn, en dat het een “ramp” zou zijn als PBP zich in allerijl bij zo’n regering zou aansluiten (wat vermoedelijk betekent zonder volledige overeenstemming te hebben bereikt over de kerneisen), is de belangrijkste strekking van het standpunt van PBP dat Sinn Féin links is en dat ze open staan voor een regering met hen.

Geen illusies versterken

In een verklaring na de algemene verkiezingen in 2020 constateerde PBP de daling van de stemmen van Fine Gael en Fianna Fáil en de factor ‘Vote Left, Transfer Left’ en zei: “De partijen die hebben geprofiteerd van deze opleving, Sinn Féin, Groenen, Sociaaldemocraten, People Before Profit, hebben de plicht om dit mandaat door te voeren door een linkse minderheidsregering te vormen.” (10) Ook hier somde het een reeks belangrijke kwesties en eisen op als prioriteit voor een dergelijke regering, maar ook toen ging het om zaken die het kapitalisme niet fundamenteel ter discussie stellen.

PBP deed hetzelfde in een “Open Brief aan Sinn Féin” in mei 2020, waarin het voorstelde “dat Sinn Féin, Solidarity-People Before Profit, linkse onafhankelijke verkozenen, de sociaaldemocraten en anderen die zichzelf als links in de Ierse politiek beschouwen, onze eerder aangevatte inspanningen om een alternatief programma voor echte verandering te ontwikkelen moeten hernieuwen en een campagne voor een linkse regering moeten bevorderen.” (11) Meer recent, toen PBP-parlementslid Brid Smith sprak over de wetgeving die de regering doordrukte met betrekking tot het National Maternity Hospital, zei ze:

“We gaan een nieuw tijdperk in. Laten we zeggen dat Sinn Féin in de peilingen bovenaan blijft staan, de volgende algemene verkiezingen wint en alle andere partijen aftroeft en we proberen een linkse regering te vormen. Die regering zal vanwege dit document nooit de volledige controle en eigendom kunnen krijgen over een ziekenhuis dat met overheidsgeld is gebouwd.” (12)

Opnieuw wordt het leiden van een ‘linkse regering’ door Sinn Féin als een gegeven beschouwd. Het idee dat een echt linkse regering gebonden zou zijn aan de rotte overeenkomsten van vorige regeringen en door juridische obstakels geblokkeerd zou worden om noodzakelijke maatregelen te nemen, is namelijk volkomen onjuist. In feite is het een argument dat Sinn Féin ongetwijfeld zal gebruiken om passiviteit in de regering te rechtvaardigen, en een argument dat socialisten moeten bestrijden.

Socialisten moeten Sinn Féin niet ophemelen. Wanneer linkse partijen Sinn Féin beschrijven als links of een regering die Sinn Féin zou kunnen leiden karakteriseren als een ‘linkse regering’, dan dient dat om Sinn Féin te bekrachtigen bij de arbeidersklasse. Als tevens wordt gezegd dat een linkse regering de huisvestingscrisis kan oplossen, zullen sommigen dat interpreteren alsof links zegt dat een regering van Sinn Féin de huisvestingscrisis kan oplossen. Nochtans is er daarvoor een breuk met de kapitalistische logica nodig, met de private eigendom en controle van grond en de bouwsector. In theorie zou Sinn Féin de huizencrisis kunnen oplossen met een socialistische aanpak, maar in de echte wereld is dit geen reële mogelijkheid – en de rol van socialisten is mensen te helpen hun illusies te overwinnen, niet ze te versterken.

Het belang van een duidelijke linkerzijde

Het is volkomen juist om te proberen aan te sluiten bij de positieve aspiraties van mensen voor verandering. Er schuilt echter een groot gevaar in het zich associëren of verbinden met Sinn Féin met de gedachte dat je op de één of andere manier profiteert van de groeiende steun van Sinn Féin. Bij de laatste verkiezingen zijn veel linkse parlementaire gekozen op basis van stemtransfers van kiezers van Sinn Féin. De situatie zal de volgende keer waarschijnlijk volledig anders zijn, wanneer Sinn Féin meer dan 80 kandidaten zal opstellen met twee kandidaten in de meeste kiesdistricten en mogelijk zelfs drie in sommige. De vorige keer had Sinn Féin niet genoeg kandidaten om al haar stemmen op te gebruiken en veel van haar stemmen werden naar radicaal-links overgeheveld. De volgende keer hoopt zij op een nog groter momentum en dat kan eerste voorkeurstemmen van linkse kandidaten naar Sinn Féin trekken. Sinn Féin zal links geen dienst bewijzen, integendeel. Zij zal haar uiterste best doen om ervoor te zorgen dat haar aanhangers hun eerste en tweede, eventueel zelfs hun derde voorkeursstem op Sinn Féin uitbrengen, zodat het de stemmen volledig kan gebruiken en deze niet naar links gaan.

In deze context is het eigenlijk uiterst belangrijk dat linkse en socialistische kandidaten zich onderscheiden van Sinn Féin en de mensen heel duidelijke redenen geven waarom zij hun eerste of tweede voorkeurstem zouden moeten geven. Als een kandidaat van een kleinere partij over het algemeen gezien wordt als vergelijkbaar met de kandidaat van de grotere partij die een opgang doormaakt, stemmen de mensen meestal op de grotere partij omdat die waarschijnlijker zal winnen. Dit ondersteunt het argument dat het niet alleen politiek gepast maar ook noodzakelijk is om vragen te stellen over en vakkundige kritiek te leveren op Sinn Féin.

Gevaar van een benadering met rookgordijnen

Het lijkt zeer onwaarschijnlijk dat PBP echt voorstander is van een regering met Sinn Féin, maar in plaats daarvan meent dat zij de kwestie van de volgende regering ‘positief’ moet benaderen. In de aanloop naar de verkiezingen wekt het echter de algemene indruk dat het hier wel voorstander van is, ook tegenover zijn kiezers en zijn bredere achterban. Misschien rekent PBP erop dat het na de verkiezingen enthousiast aan de onderhandelingen kan deelnemen in de wetenschap dat het door het stellen van bepaalde eisen toch geen deel van de regering zal zijn en zich zonder al te veel schade uit het proces van regeringsvorming kan terugtrekken.

Zo zal het mogelijk echter niet gaan. Het is duidelijk dat geen enkele links of socialistisch parlementslid zeker is van het behoud van een zetel in de context van een mogelijk drastische groei van Sinn Féin. Als er na de volgende verkiezingen echter een keuze is tussen een regering gedomineerd door Fianna Fáil en Fine Gael of een regering geleid door Sinn Féin en met kleinere partijen en onafhankelijken, dan zal de druk tijdens en rond de onderhandelingen enorm zijn. PBP kan eisen naar voren brengen, maar wat als deze niet zonder meer worden afgewezen, maar als delen van elke eis, of afgezwakte versies, worden goedgekeurd? Met betrekking tot de acht indicatieve eisen die in het artikel van John Molyneux werden genoemd, kan helemaal niet worden uitgesloten dat met aspecten van elk van die eisen wordt ingestemd, zelfs als ‘definitieve aspiraties’.

In deze context en tegen de achtergrond dat PBP verklaart dat het graag met Sinn Féin in een regering zou zitten en als Sinn Féin stappen zet op de punten die PBP naar voren brengt, kan PBP onder enorme druk komen te staan. Die druk zou niet enkel uitgaan van Sinn Féin en de media, maar ook van de eigen kiezers en het bredere lidmaatschap. Er zou druk zijn om de toegevingen positief te benaderen.  Op zijn minst bestaat er duidelijk gevaar voor verwarring en desoriëntatie op basis van de gekozen politieke benadering, maar het kan nog erger. Dit gaat gepaard met het gevaar van ondermijning van het eigen draagvlak in de strijd om verkozen te worden.

Een effectief socialistisch standpunt

De Socialist Party pleit voor een andere benadering van de vorming van de volgende regering, maar ook rond Sinn Féin in het algemeen. Lang voor de verkiezingen kunnen de socialisten duidelijk zeggen dat een stem op hen een stem is voor een alternatieve regering en tegen Fianna Fáil en Fine Gael. Zij kunnen plechtig beloven dat zij na de algemene verkiezingen, als er een keuze is tussen een regering van Fianna Fáil en Fine Gael of een alternatieve regering onder leiding van Sinn Féin, ervoor zullen stemmen dat de alternatieve regering aan de macht komt. Dat is een antwoord op één van de belangrijkste aanvallen van Sinn Féin op links: dat een stem voor links een verspilde stem is en geen invloed heeft op de vorming van de volgende regering.

Stemmen om een alternatieve regering aan de macht te laten komen, is niet hetzelfde als een dergelijke regering van buitenaf steunen. Wat in plaats daarvan gezegd moet worden is dat de parlementsleden over alle kwesties en wetgeving zullen stemmen op basis van wat dit betekent voor de werkende klasse. Als het positief is, stemmen ze voor, als het negatief is tegen. Dit is een volkomen redelijke en principiële benadering die voor de kiezers begrijpelijk is.

Tegelijkertijd zouden linkse en socialistische parlementairen hun platform gebruiken om de arbeidersklasse en jongeren te helpen organiseren en mobiliseren om de druk op de nieuwe regering op te voeren om actie te ondernemen. Dit zou ook de basis kunnen leggen voor de opbouw van een nieuwe linkse en socialistische beweging, wanneer het duidelijker wordt dat Sinn Féin in de regering niet in staat is echte, zinvolle veranderingen tot stand te brengen omdat zij binnen de grenzen van het kapitalisme blijft.

Een consequente principiële benadering rond Sinn Féin kan ertoe bijdragen dat wanneer er een vacuüm ontstaat, links en de socialisten in de beste positie verkeren om het initiatief te nemen en een krachtige strijd van de arbeidersklasse op te bouwen, de opkomst van extreemrechts af te blokken en het kapitalistisch systeem echt uit te dagen.

Voetnoten

  1. Michael Brennan, 21 Nov 2021, ‘How Ireland Inc is changing tack as Sinn Féin’s path to power opens up’, Business Post, ww.businesspost.ie 
  2. Mick Clifford, 22 Sept 2022, ‘Cullinane consults Mary Harney about plan for health reform’, Irish Examiner, www.irishexaminer.com
  3. Jack Horgan-Jones, 3 Nov 2022, ‘Ó Broin sends written apology to senior civil servant he said should be fired’, The Irish Times, www.irishtimes.com 
  4. D. Murray & P. O’Dwyer, 13 Aug 2022, ‘Power play: How Sinn Féin got onside with Ireland Inc’, Business Post, www.businesspost.ie 
  5. Editorial, 6 Aug 2022, ‘SF proposal to increase employers’ PRSI ignores financial realities facing business’, Business Post, www.businesspost.ie 
  6. Rosa Luxemburg, 1899, ‘The Dreyfus Affair and the Millerand Case’, Cahiers de la Quinzaine, no.11, www.marxists.org 
  7. Lenin, 1920, Left-Wing Communism: an Infantile Disorder, www.marxists.org 
  8. John Molyneux, ‘What is People Before Profit?’, Irish Marxist Review, Issue 32, p.27 
  9. Ibid 
  10. Statement, 12 Feb 2020, ‘PBP calls on left to form a minority government and mobilise on streets’, www.pbp.ie 
  11. Richard Boyd Barrett TD, 5 May 2020, ‘Open Letter to Sinn Féin’, www.pbp.ie 
  12. Brid Smith TD, 17 May 2022, Dáil debate on ‘National Maternity Services: Motion [Private Members]’, www.oireachtas.ie
Delen:
Printen:

Steun ons: plaats uw boodschap in onze mei-editie!

Voorpagina van De Linkse Socialist

Uw boodschap in onze mei-editie