PS-voorzitter Magnette verklaarde dat de Vivaldi-regering bedoeld is om 10 jaar mee te gaan. Hij stelt het voor als een evenwichtige regering die zowel de energiewinsten afroomt om een energiecheque te geven aan de bevolking als een regering die de werkgevers steun geeft in moeilijke tijden. Het verschil met de vorige regering onder leiding van Charles Michel beschreef hij als volgt: “Deze regering beheert crisissen in plaats van ze aan te wakkeren.”
door Geert Cool uit maandblad De Linkse Socialist
Schijn van evenwichtigheid
De regering-Michel ging in 2014 over tot een brutale aanval op de werkende klasse met onder meer een indexsprong en een verhoging van de pensioenleeftijd naar 67 jaar. Er kwamen uitgebreide cadeaus aan de werkgevers. De werkenden betaalden daar het gelag voor. Dit neoliberale beleid droeg de stempel van de N-VA van Bart De Wever. Toen Vivaldi aan de macht kwam, werd uitdrukkelijk beslist om alle aanvallen van de regering-Michel ongemoeid te laten.
Er is nu een beleid dat enkel de schijn van evenwichtigheid heeft. In de laatste begrotingscontrole zat een cadeau van 1 miljard euro aan de werkgevers in de vorm van lagere sociale bijdragen. Hierdoor zal het totaal van de cadeaus aan de werkgevers tegen 2027 oplopen tot 16,7 miljard euro per jaar. Er werd meer flexibiliteit opgelegd aan de werkenden en geknipt in de middelen voor zorg en ambtenaren. Het spoor kreeg onvoldoende om het aanbod uit te breiden.
De beperkte energiesteun – die lager is dan de stijgende facturen – maakt dit geheel niet ‘evenwichtig’. Het behoud van de index wordt uitgespeeld als pasmunt om vrije loononderhandelingen en echte loonsverhogingen te blokkeren. Het netto resultaat is dat de werkenden erop achteruitgaan terwijl de grote bedrijven recordwinsten maken.
Quid N-VA?
Magnette en de PS hopen de huidige regering na 2024 te kunnen verderzetten, ondanks de spanningen binnen Vivaldi. Een probleem voor Magnette is dat er eerst verkiezingen zijn en de meeste regeringspartijen het slecht doen in de peilingen. Als Vivaldi een extra partner nodig heeft, komt de N-VA in beeld.
Premier De Croo wil wel een hard besparingsbeleid voeren zoals N-VA en MR voorstellen, maar erkent dat dit momenteel niet kan. “Wanneer de lucht is opgeklaard en de storm is gaan liggen, moet het huis opnieuw op orde,” aldus de premier. Waar kan er nog bespaard worden? Op zorg, kinderopvang, onderwijs, openbaar vervoer, infrastructuur, pensioenen? Overal zijn er tekorten en wachtlijsten na 30 jaar neoliberaal beleid. Toch zegt De Wever dat we nog langer moeten werken en dat er in de sociale zekerheid kan bespaard worden.
De roep om extra besparingen door N-VA, daarin bijgetreden door Vlaams Belang dat de middelen niet zoekt bij de miljardenwinsten van de energiebedrijven maar onder de asielzoekers die in Brussel op straat slapen, helpt de Vivaldi-regering om zichzelf als ‘evenwichtig’ voor te doen. Het ‘alternatief’ dat langs Nederlandstalige kant het sterkst aan bod komt, is immers dat van een hard neoliberaal beleid.
Op economisch vlak zit N-VA met een probleem: het Britse voorbeeld van Liz Truss bleek niet bepaald een succes. De burgerij beseft dat een dergelijk Thatcheriaans neoliberalisme vandaag te riskant is voor economische en sociale onrust. Het economisch beleid van N-VA is door de crisis achterhaald en De Wever maakt geen aanstalten om dat bij te sturen. Mogelijk zal de N-VA dat compenseren door meer nadruk op het communautaire. Een staatshervorming na 2024 is echter ook niet evident: daarvoor is er een tweederdemeerderheid nodig, wat in het huidige politieke landschap quasi onmogelijk wordt.
Arbeidersbeweging moet offensief zijn
De arbeidersbeweging mag zich niet laten vangen aan de schijn van evenwichtigheid van Vivaldi. Deze regering rijdt niet voor de belangen van de werkenden en hun gezinnen, maar voor die van de grote bedrijven.
De crisis passief uitzitten in de hoop dat de recessie niet te diep is of te lang duurt, is geen optie voor de werkende klasse. Dat zal enkel extreemrechts versterken. We hebben nood aan een programma en bijhorende acties die vertrekken van de noden van de werkende klasse. Dat kan enthousiasme creëren en twijfels naar de achtergrond duwen. Enkel zo kunnen we een krachtsverhouding opbouwen waarmee we overwinningen boeken.
De recessie is een gevolg van de tegenstellingen van het kapitalisme, niet van onze inspanningen om alles te laten draaien. Alle pogingen om ons te laten opdraaien voor de crisis, of het nu op provocatieve of op slinkse wijze gebeurt, moeten van antwoord gediend worden. Als het kapitalisme ons geen betere toekomst te bieden heeft, kunnen wij ons dit systeem niet permitteren.
