Wat was dé belangrijkste gebeurtenis van 2004? Waren het de ruzies in de VLD die iedere dag vlak voor Thuis en Familie op het journaal te volgen waren? Was het de nieuwjaarsbrief van Verhofstadt? De nieuwe verpakking rond het racistische Blok? De uitslag van Idool 2004? Neen. Dé centrale gebeurtenis van 2004 werd opgespaard voor op het einde van het jaar. Met volgens de organisatoren én de politie 50.000 deelnemers, was de vakbondsoptocht van 21 december een uitdrukking van een nieuw fenomeen.
De betoging van 21 december en de enorme actiebereidheid die daar getoond werd, kwam natuurlijk niet uit de lucht vallen. In zowat alle sectoren viel er dit jaar slecht nieuws te rapen voor de werknemers.
Het wordt stilaan een klassiek beeld: een groep betogers, voornamelijk groen gekleurd, achter een spandoek met het opschrift: "Hier komt de non profit". Op 16 februari waren ze met 10.000 betogers, op 1 april met 20.000, op 3 juni met 15.000, op de regionale betogingen van 21 oktober waren er duizenden betogers,… De eisen blijven duidelijk: een volwaardige 13e maand, bijkomende aanwervingen, arbeidsduurvermindering. Om deze eisen af te dwingen, zal een duidelijke strategie nodig zijn. Alleszins zal de witte woede in 2005 nog steeds in het straatbeeld aanwezig blijven: op 27 januari is een volgende actie gepland.
De Post kende een rumoerig jaar met de invoering van het asociale georoute-systeem waardoor een postbode nog 7 seconden heeft om een brief te bussen. Dit leidde tot stakingen in Gent, Antwerpen, Brussel, Zaventem en tal van andere steden. Het probleem van Georoute is dat de directie met minder werknemers evenveel of zelfs meer werk wil laten verrichten. Met het doorvoeren van een computersysteem om rondes voor de postbodes uit te tekenen (de Georoutes), hoopt de directie dat te kunnen bereiken. Maar als één iets vaststaat, is het dat Georoute niet werkt.
In Brussel werd wekenlang actie gevoerd bij de MIVB, het openbaar vervoer (bus, tram en metro). De acties waren onder meer gericht tegen de onaangepaste rij- en rusttijden die het voor de chauffeurs zowat onmogelijk maken om pauzes te nemen. Maar de arrogante houding van de directie die het bedrijf wil opsplitsen met het oog op een eventuele privatisering, is evenzeer een reden waarom het conflict blijft aanhouden. Tegen delen van de vakbondsleiding in, worden de acties onverminderd verder gezet door een strijdbare groep militanten uit voornamelijk het ACOD. Bij De Lijn zijn er gelijkaardige problemen op vlak van rij- en rusttijden, hiertegen werd onder meer in december actie gevoerd bij De Lijn in Oost-Vlaanderen.
Ook in andere openbare diensten blijft het ongenoegen aanwezig. Bij het spoor werd aangekondigd dat 3.000 jobs zouden moeten verdwijnen. In het onderwijs voorspelt de komst van minister Vandenbroucke niet veel goed, hij maakte al duidelijk dat hij het beleid van zijn voorganster Vanderpoorten, zal verder zetten.
In de privé-sector waren er dit jaar sociale verkiezingen waarbij de krachtsverhoudingen tussen de vakbonden amper wijzigden, maar waarbij ook de inhoudsloze campagnes opvielen. Slechts op een aantal plaatsen maakten delegees het verschil door zelf inhoud te geven aan de campagne.
Verder werd gediscussieerd over de ontslagen bij DHL, alsof de keuze zou beperkt zijn tot jobs of nachtrust… Rond de luchthaven was er ook het faillissement van Sobelair.
Intussen werd ook aangekondigd dat zou gestart worden met een heuse "Jacht op de werklozen" met als doel het schrappen van de werkloosheidsuitkering van een groot aantal werklozen. Een oplossing voor de werkloosheidscijfers? Voorlopig alvast niet. In november bleek het aantal werklozen een nieuw hoogtepunt bereikt te hebben met een stijging van 8,5% in vergelijking met een jaar voordien.
Dat dit tot verzet moest leiden was duidelijk. In maart reeds was er een betoging in Oostende tegen een superministerraad. Daarbij betoogden zo’n 20.000 vakbondsmilitanten. In juni waren er 5.000 betogers tegen de liberaliseringen en de richtlijn-Bolkestein. Verzet is nodig om op te komen voor de verworvenheden van de arbeidersklasse. Er is geld genoeg, denk maar aan de verloning van Jan Coene of de verdubbeling van de winsten. Volgens het weekblad “Trends” hebben de 30.000 grootste bedrijven in België in 2003 hun winst verdubbeld tot een recordbedrag van maar liefst 27,8 miljard euro of 1.121 miljard bfr, een kleine 300.000fr/actieve inwoner. En dan moet er bespaard worden op onze lonen, uitkeringen en pensioenen? Dan moeten we nog harder werken om nog meer winst op te leveren?
Om het verzet verder te ontwikkelen, zal het belangrijk zijn dat de aanzet van 21 december wordt verder gezet. Het feit dat er een ééngemaakte betoging van alle sectoren kwam, was een belangrijke stap vooruit. Dit kan verder versterkt worden bvb door middel van een algemene staking op 27 januari, als ook de non-profit opnieuw op straat komt.
Ook zal de discussie moeten gevoerd worden over het betreden van het politieke terrein. We mogen dit niet overlaten aan de sociaal-democratie of andere burgerlijke formaties. We zullen moeten bouwen aan een eigen politiek instrument!
