Moorddadige waanzin in Qatar

FIFA en co zijn verantwoordelijk, ze moeten weg uit onze sport!

Abominabele werk-, loon- en leefomstandigheden voor migranten; maar ook een volledige ontkenning van vrouwenrechten en een jacht op LGBTQIA+ mensen, die gevangenisstraf of de dood riskeren. Voeg daarbij de kolossale ecologische kosten van de bouw en het gebruik van de stadions, en deze editie van het WK voetbal voor mannen heeft vele redenen om woedend over te zijn.

Door Stéphane Delcros, een ingekorte versie van dit artikel verscheen in maandblad De Linkse Socialist

Slechte werkomstandigheden in een verzengende hitte, in beslag genomen paspoorten, een armzalig loon (dat soms niet betaald wordt), erbarmelijke huisvesting en slecht eten: dat zijn de ingrediënten van het dagelijkse slavenbestaan van honderdduizenden arbeiders. Het gaat voornamelijk om migranten uit Zuid en Zuidoost-Azië en Noordoost-Afrika. Sinds 2010 zijn minstens 10.000 arbeiders omgekomen op de bouwwerven van het WK 2022. 

Volgens de FIFA zijn de rechten van deze arbeiders in Qatar verbeterd dankzij het WK. Dat is nonsens. Het ‘kafalasysteem’ – waarmee migranten in quasi slavernij werken in Qatar en andere landen van de regio –  is onder druk hervormd en uiteindelijk afgeschaft. In de praktijk is er echter bijna niets veranderd, zo worden lonen vaak nog steeds niet betaald. Een sportjournalist vatte het in de Franse media RMC als volgt samen: “We hebben een stap van 10 centimeter vooruit gezet. Bravo…” Erger nog: door (na massale corruptie) aan te dringen op de organisatie van het evenement in Qatar heeft de FIFA-maffia 12 jaar meegewerkt aan dit grootschalig bloedbad onder arbeiders. Het deed dit om de noodzakelijke infrastructuur van de grond af aan op te bouwen.

Het regime van Qatar en de FIFA zijn verantwoordelijk voor deze ramp en het bijhorende ecologische drama. Hun medeplichtigen zijn de politieke leiders en de top van de voetbalfederaties die in het beste geval lieten gebeuren, in het slechtste geval er actief aan bijdroegen.

Delen:
Printen:

Corruptie, allianties met autoritaire regimes, het bevoordelen van de rijksten: het zijn oude gewoonten van de FIFA. Tussen het WK in het fascistisch Italië van 1934 en dat in Qatar in 2022 waren er onder meer nog de editie van 1978 in de militaire dictatuur van Argentinië, die van 1982 in de Spaanse staat (na de dood van Franco, maar waarvoor de toekenning gebeurde in 1966 toen dictator Franco wel nog aan de macht was) of nog die van 2008 in het Rusland van Poetin (op hetzelfde moment toegewezen als Qatar dit jaar).

Protest wordt vaak beantwoord met dodelijke repressie, zoals in Brazilië in 2014, toen stakingen en betogingen eisten dat het geld voor het WK werd gebruikt voor sociale doeleinden in plaats van voor prestige van de kliek rond toenmalig president Dilma Roussef (zie: https://nl.socialisme.be/17477/brazilie-wie-wint-wie-verliest). Winst en prestige zijn de echte ‘core business’ van de FIFA en haar politieke bondgenoten.

Een discussie die het gevaar van racistische verdeeldheid in zich draagt

Veel mensen in (of uit) het Midden-Oosten en Noord-Afrika kijken met gemengde gevoelens naar het debat over het WK in Qatar. Dit debat gaat immers gepaard met pogingen van extreemrechts om het te instrumentaliseren door Arabieren en/of moslims in het algemeen aan te vallen voor de misdaden van het criminele en reactionaire regime van Qatar. Dat regime maakt daar handig gebruik van door de bevolking van de regio rond het evenement te ‘verenigen’.

Naast begrip voor de moorddadige waanzin van de organisatie van het WK in Qatar is er dus ook het gevoel opnieuw slachtoffer te zijn van racisme. Er is bijzonder veel kritiek op dit WK, ook al is het regime van Qatar niet het eerste autoritaire en reactionaire dat een WK Voetbal organiseert.

Van de 22 WK’s de afgelopen 92 jaar is het de eerste keer dat deze regio van de wereld dit grote evenement organiseert, ondanks talrijke kandidaturen van landen uit het Midden-Oosten en Noord-Afrika in het verleden (ook door landen met een veel grotere legitimiteit op voetbalvlak en meer geschikte infrastructuur). Die landen hadden echter niet de dollars en energie waarover Qatar beschikt om de FIFA-top en de wereldleiders te overtuigen.

Op vlak van ecologie is er discussie over de airconditioning in de stadions. Dat is natuurlijk hypocriet gezien de tendens in sommige ontwikkelde kapitalistische landen om overal airconditioning te voorzien en gezien het feit dat sporten in de hitte van deze landen betekent dat er oplossingen moeten gevonden worden. Ook rond dit argument van het debat zijn er dus wel wat gevaren van racisme. Het grote schandaal is uiteraard dat deze WK-editie plaatsvindt in een land waar de nodige infrastructuur niet aanwezig was en na dit WK al nutteloos zal zijn. De ecologische absurditeit van het kapitalisme is overigens bijzonder groot. Dit bleek recent nog toen de organisatie van de Aziatische Winterspelen van 2029 werd toegewezen aan Saoedi-Arabië!

Het regime van Qatar, de FIFA en co zijn verantwoordelijk…

Door hun quasi-passiviteit over de schandalen, worden voetballers van nationale ploegen soms aangewezen als deel van het probleem. Er wordt ook met de vinger naar de supporters gewezen als die hun ploeg willen aanmoedigen, waar die ook speelt. Zij zijn echter niet verantwoordelijk of medeplichtig. Het regime van Qatar en de FIFA zijn verantwoordelijk voor deze ramp en het bijhorende ecologische drama. Hun medeplichtigen zijn de politieke leiders en de top van de voetbalfederaties die in het beste geval lieten gebeuren, in het slechtste geval er actief aan bijdroegen.

Dit blijkt uit onderzoeken naar de toekenning van het WK eind 2010 en in het bijzonder de rol die de Europese voetbalbonden daarin speelden. Enkele dagen voor de toekenning van het WK was er een bijeenkomst waaraan de Franse president Sarkozy, UEFA-voorzitter en voormalig Frans voetballer Michel Platini en twee hoge Qatarese bestuurders deelnamen. Op die bijeenkomst werd zowel gesproken over een stem voor Qatar als over de aankoop van PSG door het regime van Qatar en over andere financiële investeringen.

Meer nog dan toen legt Qatar veel gewicht in de schaal. De bevriezing van de relaties met Rusland na de inval in Oekraïne zet veel landen ertoe aan om de betrekkingen met het aardgasrijke Qatar (de tweede grootste producent van aardgas ter wereld) te versterken. Bondgenoten afschrikken, behoort niet tot de ‘waarden’ en ‘normen’ van de kapitalistische politieke leiders.

… niet de voetballers en de supporters

Zoals vaak betalen de voetballers en de supporters de prijs voor beslissingen die ver boven hun hoofd zijn genomen zonder hun instemming. Veel supporters vragen zich terecht af of ze deze winter het recht hebben om hun passie te beleven. Het boycotten van het WK zal echter geen invloed hebben op de situatie in Qatar en op onze sport. Dit soort individuele beslissingen houdt een risico van verdeeldheid in waarbij de verantwoordelijkheid wordt gelegd bij supporters die de wedstrijden volgen.

Supporters, maar ook veel politieke en syndicale activisten, verzetten zich al sinds 2010 tegen de toekenning van deze editie. In de jaren erna zorgden corruptieschandalen rond Rusland 2018 en Qatar 2022 tot het afzetten van toplui van de FIFA en andere voetbalinstanties. Ze werden echter al snel vervangen door managers van hetzelfde slag. Huidig FIFA-voorzitter Gianni Infantino omarmde dezelfde belangen. Hij besloot naar Qatar te verhuizen en zei begin mei dat de bouwwerven voor het WK de arbeiders “waardigheid” en “trots” gaven…

Als er nu wordt nagedacht over een boycot, is dat omdat er geen brede wereldwijde verzetscampagne tegen de organisatie van het evenement in Qatar kwam. Zo’n campagne geleid door vakbonden, mensenrechten- en klimaatactivisten had voetballers (amateurs en hoog niveau) en andere sporters en sportsters, maar ook vrijwilligers in de sector, supporters en lokale gemeenschappen kunnen betrekken.

Grote delen van de werkende klasse en de jongeren komen in verzet tegen alle vormen van onderdrukking, de erger wordende klimaatcrisis en het feit dat een handvol ultrarijken beslist over dure prestigeprojecten terwijl armoede en dood welig tieren. De kritiek op de organisatoren van het WK is daar een uitdrukking van.

Haal FIFA en big business weg uit voetbal

FIFA zit op een fortuin van vele miljarden dollars, een fortuin dat in schril contrast staat met het gebrek aan middelen waarmee de overgrote meerderheid van clubs, vrijwilligers, voetballers en supporters worden te maken krijgen. De enorme geldbedragen die naar de top van de voetbalwereld gaan en die slechts een klein percentage van de voetballers en voetbalsters aangaan, zijn een bewijs van de perverse impact van het kapitalisme op sportbeoefening en competities. De FIFA en andere sportinstanties zijn daar het onvermijdelijke bijproduct van.

De bestaande middelen moeten gebruikt worden voor echte sport, door de ontwikkeling van basisinfrastructuur en opleiding, zowel voor diegenen die voetbal en sport als hobby beoefenen als voor de ontwikkeling van een gezonde competitie in vriendschappelijke sfeer, waarbij er niets anders op het spel staat dan sport. We moeten er ook voor zorgen dat het beheer en de controle van de sportclubs en –bonden in onze handen ligt: we moeten onze sport van hen terugnemen!

De strijd om het voetbal uit de handen van de FIFA te halen, moet nu beginnen. Het moet een collectieve strijd zijn en een bijproduct van de algemene strijd om het kapitalistisch systeem omver te werpen zodat we kunnen bouwen aan een samenleving die voorziet in de sociale en ecologische behoeften van allen.

Delen:
Printen:

Steun ons: plaats uw boodschap in onze mei-editie!

Voorpagina van De Linkse Socialist

Uw boodschap in onze mei-editie