- Nationaliseer de energiesector
- Verhoog de lonen: 2 euro per uur meer voor iedereen, minimumlonen van 15 euro per uur
Als het slecht gaat, zoals tijdens de pandemie, moeten de werkenden alles recht houden. Als het wat beter gaat, eind vorig jaar, worden eerst de zakken van de patroons gevuld. Tegen dat wij aan de beurt zijn, is er inflatie en swingen de energieprijzen de pan uit. En dan zouden we het moeten stellen met een aalmoes?!
Op 11 oktober kwamen in Wilrijk een moeder en een dochter om het leven door CO-vergiftiging. Ze probeerden hun huis te verwarmen door binnen een barbecue aan te steken. De brandweer verklaarde bang naar de gevolgen van de wanhoop deze winter te kijken. Als we de woede niet organiseren met een ambitieus strijdplan rond de acties van de arbeidersklasse, zullen er nog drama’s volgen. Als het ongenoegen thuis opgekropt wordt, dreigen andere krachten, waaronder extreemrechts, er garen bij spinnen om verdeeldheid en ellende te versterken.
Desondanks zijn er vakbondsleiders die vinden dat de regering redelijk is en die met de handrem op mobiliseren. De politici, de patroons en de media buiten dat meedogenloos uit. De dramatische situatie dwingt de arbeidersbeweging echter tot actie tegen de hoge energieprijzen, voor hogere lonen en meer middelen. Volgens de Nationale Bank van België (NBB) bereikte de winstmarge van niet-financiële ondernemingen in het tweede kwartaal een nieuwe recordhoogte: 45,2%. Er zijn dus middelen om alle lonen te verhogen!
Alleen al de voorbije weken waren er stakingen bij het spoor, het Franstalig onderwijs, de VRT en het veiligheidspersoneel van de luchthaven van Charleroi. Onder de federale ambtenaren is er een stakingsaanzegging van onbepaalde duur vanaf 9 november. Er is protest van het personeel in de Vlaamse kinderopvang. Het OCMW-personeel in Brussel mobiliseert zich tegen het gebrek aan middelen. De Brusselse brandweerlieden hielden een algemene vergadering om sectorspecifieke acties aan te kondigen na de algemene staking van 9 november. Overal is de werkdruk onhoudbaar. De regeringen hebben de eisen van het personeel om meer middelen voor deze sectoren afgewezen. Er is zelfs een verlaging van het groeipakket voor de zorg! De tijdelijke indexsprong voor de sociale zekerheidsbijdragen van de werkgevers zal de tekorten nog groter maken.
In de nasleep van de acties van het gemeenschappelijk vakbondsfront op 20 oktober voor de energieproducenten, hebben de TEC-chauffeurs van Charleroi besloten spontaan in staking te gaan om de strijd tegen de hoge energieprijzen voort te zetten. De stakers gingen vervolgens naar de intercommunale voor afvalinzameling TIBI om de chauffeurs bij hun acties te betrekken.
We moeten wel reageren
We weten dat zwakte aanzet tot agressie. De regeringen en de werkgevers zullen elke schroom van de vakbonden interpreteren als een vrijbrief voor een lawine van ellende. Nulmarge voor de lonen in de volgende IPA’s, een aanval op de indexering zoals het Globaal Plan van Dehaene en zijn gezondheidsindex destijds, nieuwe besparingen in de sociale zekerheid, enz.
De angst en woede zijn niet fundamenteel anders in Vlaanderen, Wallonië en Brussel. Als er een verschil in dynamiek is, komt dit mee door het politieke landschap en het bijhorende publiek debat. Het actieplan van 2014 (met een nationale betoging die gevolgd werd door regionale stakingen en een sterke nationale algemene staking) toonde hoe de arbeidersbeweging het publiek debat kan keren. Enkel het ontbreken van een tweede nog groter actieplan redde de regering-Michel. De situatie is vandaag even ernstig.
We mogen ons niet laten verdelen: waar de beweging al sterker staat, moet deze positie gebruikt worden om anderen mee te trekken. Daar zit ook het belang van eisen zoals een algemene loonsverhoging met 2 euro per uur (of 330 euro per maand) en een verhoging van het minimumloon tot 15 euro per maand. Op die manier kunnen we de hele arbeidersbeweging verenigen rond een duidelijk doel en zorgen we ervoor dat de sectoren waar de vakbonden vandaag minder sterk staan niet achtergelaten worden.
De werkgevers zeggen dat ze het zich niet kunnen permitteren. Dat ze hun boeken openen! Dan kunnen de werkenden nagaan of het klopt of de aandeelhouders en de managers de reserves gewoon geplunderd hebben. Een nieuwe internationale herstructurering bedreigt jobs bij Pepsico in Zaventem, een bedrijf dat alleen in het laatste kwartaal 3 miljard dollar winst maakte! Bij dreiging van massaontslagen of sluiting: bezetten, onteigenen en nationaliseren onder controle en beheer van de arbeiders, om jobs te redden en in de behoeften van de gemeenschap te voorzien.
Dit is pas een begin, de strijd doorzetten!
Deze eerste algemene staking moet geëvalueerd worden op personeelsvergaderingen en democratische interprofessionele vergaderingen. Dit is een ideaal moment om de sterktes maar ook de zwaktes van de staking te bespreken, het eisenplatform te verfijnen met specifieke eisen voor de sector en om de plannen voor de verdere opbouw van de beweging te bespreken en democratisch te stemmen.
Er moet een nieuw oplopend en opbouwend actieplan komen. Als we de hele samenleving willen overtuigen en achter de arbeidersbeweging willen krijgen, hebben we een echt machtsvertoon nodig. De betoging op 6 november 2014 (150.000 mensen) was de grootste vakbondsbetoging sinds 1986. Niemand twijfelde toen wie richting kon geven aan de samenleving. Een nieuwe massale betoging kan ook jongeren, gepensioneerden, werklozen en zelfs zelfstandigen en kleine bedrijven samenbrengen (winkeliers in Luik en Brussel roepen al op tot solidariteit met de staking van 9 november) rond de arbeidersbeweging en kan bijdragen tot het opbouwen van een dynamiek voor nieuwe nationale stakingsdagen, voorafgegaan door provinciale stakingen.
We kunnen inspiratie halen uit de stakingen in de raffinaderijen in Frankrijk, die dagelijks door de stakers zelf werden verlengd in algemene vergaderingen. De opstand tegen de hoge kosten van levensonderhoud vindt niet alleen in België plaats, het is een internationale strijd. We kunnen lessen trekken uit andere landen en toewerken naar internationale coördinatie in de strijd tegen het kapitalisme in crisis.
Prijzen blokkeren = nationaliseren
Total heeft dit jaar al meer dan 17 miljard dollar winst gemaakt, maar verwacht dat de totale Europese ‘overwinstbelasting’ slechts 1 miljard dollar zal bedragen. Om de prijzen werkelijk te controleren, moet de hele energiesector worden onteigend en genationaliseerd. Deze eis werd door enkele vakbondscentrales opgenomen. Door er een speerpunt van te maken, kunnen we een perspectief bieden aan al wie angstig uitkijkt naar de volgende energiefactuur.
De eis die het best beantwoordt aan de huidige behoeften, is deze van de MWB (Métallos Wallonie-Bruxelles) van het ABVV: “Energie moet erkend worden als een gemeenschappelijk goed van eerste noodzaak en moet dus beheerd worden door een publiek monopolie dat de belangen van de werknemers en de gebruikers verdedigt. We eisen de nationalisatie van de sector.” Alle vakbonden en de PVDA zouden een dergelijk standpunt moeten innemen en er een centraal speerpunt van maken, geen eis in de marge. Meer beperkte eisen kunnen noch de brutale collectieve verarming stoppen, noch de klimaatuitdaging aangaan. De nationalisatie van de hele energiesector moet gepaard gaan met de nationalisatie van de hele financiële sector om een einde te maken aan de speculatie en om de middelen te hebben die nodig zijn voor de gezondheidszorg, kinderopvang, onderwijs, openbaar vervoer, …
Dit zou de nodige middelen vrijmaken voor massale investeringen in groene energie voor huishoudens en kleine handelaren en in de isolatie van gebouwen. De markt werkt niet. We hebben een rationele en ecologische planning van de economie nodig. Om bureaucratisch wanbeheer te voorkomen, moet dit gebeuren onder leiding en controle van de werknemers zelf. Dit impliceert de oprichting van comités op de werkplaatsen met democratisch gekozen vertegenwoordigers van het personeel, de vakbonden en de gemeenschap als geheel (met inbegrip van de plaatselijke gemeenschap en de consumenten). Dit is wat wij verstaan onder een socialistische samenleving.
