Op 11 oktober kwamen in Wilrijk een moeder en een dochter om het leven door CO-vergiftiging. Ze probeerden hun huis te verwarmen door binnen een barbecue aan te steken. De brandweer verklaarde bang naar de winter te kijken. “We vrezen dat de mensen door de hoge energieprijzen soms gevaarlijke alternatieven gaan zoeken om hun huis te verwarmen of om te koken.”
Uit maandblad De Linkse Socialist
Het ontbreekt niet aan oproepen om minder te verbruiken. De verwarming wordt lager gezet. In een Brusselse school was er een werkonderbreking nodig om de verwarming opgezet te krijgen bij de eerste koude dagen in oktober. We zitten letterlijk en figuurlijk in de kou. En zelfs dan nog blijven de facturen komen en stijgen. Ook wie bijzonder zuinig is, riskeert onbetaalbare voorschotfacturen.
Deze tarieven kunnen we niet betalen! Een veralgemening van de armoede dreigt. Bij de voedselbanken is het aantal bezoekers in de eerste helft van dit jaar met 15,2% gestegen tot 204.000 mensen per maand. Volgens het Planbureau dreigt straks 34,9% van de Brusselse bevolking door armoede bedreigd te zijn. In Duitsland dreigen ziekenhuizen failliet te gaan. Zijn we straks allemaal arm?
De regering beweert er iets aan te doen. Maar met 1000 euro op facturen die met een veelvoud daarvan gestegen zijn, komen we er niet. De minste maatregel om een deeltje van de grote winsten af te romen, leidt tot de chantage van de energiebedrijven dat er geen geld zou zijn om te investeren in een groene transitie. We zijn een speelbal van de winsthonger van die energiebedrijven en andere multinationals. Deze crisis is niet uitzonderlijk of eenmalig, dit is het nieuwe ‘normaal’ onder het kapitalisme in verval. Een systeem dat in staat is om wapentuig te produceren waarmee de planeet tientallen keren kan vernietigd worden, maar tegelijk moet hopen op geen te strenge winter om de energiestorm te doorstaan.
Een taks op de bijzonder grote winsten maakt geen einde aan het fundamentele probleem in de energiesector: het feit dat de gemeenschap geen zeggenschap heeft over productie, distributie en investeringen aangezien de sector in private handen is en dus enkel gericht op de winst. Heel die sector moet genationaliseerd worden onder de democratische controle van het personeel en de gemeenschap.
Energiespecialist André Jurres, voormalig topman van Essent, merkte in Het Nieuwsblad op: “Het vrijemarktmechanisme is een utopie. Elektriciteit en warmte zijn in dit deel van de wereld iets essentieels, dat mag je niet zomaar aan de vrije markt overlaten.” Zelfs de voormalige liberale partijvoorzitster Gwendolyn Rutten moet tegenwoordig schoorvoetend erkennen dat de liberalisering van energie “naïef” was. Niet dat onze horrorfacturen er naïef uitzien… De kapitalistische markt is een dwangbuis van ellende voor de werkende klasse.
Zelfs de grootste voorstanders van liberaliseringen moeten het falen van de markt erkennen. Daar moeten we eisen tegenover zetten die niet binnen de markt blijven, maar de private eigendom van de productiemiddelen in vraag stellen. Wat de gemeenschap niet bezit, kan ze niet controleren. Heel de sector moet genationaliseerd worden! Socialistische antwoorden vertrekken van de noden en behoeften.
De afgelopen weken waren er protestacties bij het spoor en in het Franstalig onderwijs. Er is protest tegen de tekorten in de kinderopvang. Het Brussels OCMW-personeel voert actie tegen de tekorten. Het is mogelijk om al dat ongenoegen bijeen te brengen in een echte algemene staking die de kracht van de arbeidersbeweging toont en daarmee een perspectief geeft om te winnen. Een algemene staking die voluit georganiseerd en voorbereid wordt, kan een aanzet zijn voor een actieplan dat opbouwt naar volgende algemene stakingen.
Naast de specifieke eisen per sector kunnen we ons verenigen rond eisen die verdergaan dan de beperkte voorstellen voor 9 november: de nationalisatie van de energiesector, een algemene loonsverhoging van 2 euro per uur en andere dringende maatregelen. Het is mogelijk om hierrond enthousiasme te creëren en te bouwen naar een momentum met een krachtsverhouding die maakt dat de regeringen en de werkgevers schrik van ons krijgen en zich verplicht zien om toegevingen te doen.
