ROSA Socialist Feminist Movement in Ierland roept op tot een mars voor gezondheid, gelijkheid en lichamelijke autonomie. Het doet dit op zaterdag 29 oktober, om de tiende verjaardag van de dood van Savita Halappanavar te herdenken. We roepen feministen, LGBTQIA+ personen, antiracisten, syndicalisten, jongeren op om deel te nemen. Vijf redenen waarom protest zo belangrijk blijft.
Door Laura Fitzgerald
1/ Abortusrechten liggen in veel landen onder vuur
In 2021 heeft de Chinese dictatuur – dezelfde die eerder een één-kind-beleid oplegde – aangegeven de toegang tot abortus te willen beperken. De extreemrechtse regering van Polen heeft in 2020 een nieuw abortusverbod ingevoerd. Viktor Orban heeft aangegeven de toegang tot abortus in Hongarije te willen beperken via de brutale en medisch twijfelachtige maatregel van september 2022 om iedereen die om een abortus verzoekt te dwingen ‘naar de hartslag van de foetus te luisteren’. De nieuwe extreemrechtse regering van Italië vormt een aanzienlijke bedreiging voor abortus in dat land, waar de toegang al fragmentarisch is en beperkt wordt door ‘gewetensbezwaren’ in de vaak katholieke ziekenhuizen.
In de VS tenslotte werd de beroemdste verworenheid van het feminisme van de tweede golf, het Roe V Wade-arrest dat de weg vrijmaakte voor legalisering van abortus op federaal niveau, eerder dit jaar ongedaan gemaakt door een groepje christelijke fundamentalisten die de macht hebben in het Hooggerechtshof. Deze contrarevolutie werd aangevoerd door de Republikeinse Partij, en mee mogelijk gemaakt door de slappe Democraten die consequent nalieten om Roe in een federale wet om te zetten.
2/ Mensen reizen nog steeds voor zorg
Er vallen nog steeds mensen uit de boot door beperkingen in de wet en een gebrek aan toegang tot zorg. In 2021 reisden 206 mensen uit het zuiden en 161 uit het noorden naar Groot-Brittannië om toegang te krijgen tot abortuszorg. Bovendien betekent de erbarmelijke toestand van de transzorg op dit eiland dat de enige hoop van trans- en niet-binaire mensen om toegang te krijgen tot genderbevestigende zorg vaak een reis naar het buitenland is. Genderbevestigende zorg en abortuszorg moeten gratis en toegankelijk zijn, gedecriminaliseerd, lokaal beschikbaar en vrij van paternalistische controle.
3/ We zeiden “nooit meer”
Izabela , november 2021. Agnieszka T, december 2022. Dit zijn ten minste twee recente sterfgevallen van vrouwen die door hun rouwende families openbaar zijn gemaakt als gevolg van het Poolse verbod sinds 2020. Beide gevallen doen griezelig veel denken aan Savita, die met een onvermijdelijke miskraam na 17 weken zwangerschap in een ziekenhuis in Galway werd opgenomen. Savita werd de levensreddende abortus war ze herhaaldelijk om vroeg geweigerd, vanwege het bestaan van een foetale hartslag. Toen Izabela stierf, stroomden betogers de straat op onder het motto “zij had ook een hartslag”, net zoals wij voor Savita deden. In de post-Roe wereld in de VS duiken dystopische berichten op van advocaten die worden ingeschakeld voordat buitenbaarmoederlijke zwangerschappen kunnen worden behandeld, van verpleegsters die de morning-afterpil niet durven uitdelen aan verkrachtingsslachtoffers, van kankerpatiënten die vertraging oplopen in hun behandeling, en van arme jonge vrouwen die kinderen baren die ze zich niet kunnen veroorloven en niet willen krijgen. We weten dat een verbod op abortus vooral de armsten, de meest gemarginaliseerden, de zieksten, de jongeren, de plattelandsbewoners en degenen die vastzitten in gewelddadige relaties treft.
4/ Nationale kraamkliniek
Het plan van de regering om een nieuwe kraamkliniek te laten uitbaten door een katholieke nonnenorde is een belangrijke reden om te betogen. We kunnen dit niet aanvaarden en moeten met protest een ander beleid afdwingen. Sommige van de politici die heel laat hun steun aan de intrekking van het grondwettelijk verbod op abortus betuigden, maar wel cynisch meevierden toen het ‘ja-kamp’ het haalde, zitten achter dit plan. We moeten druk uitoefenen voor publieke en seculiere gezondheidszorg. De overblijfselen van de invloed van de kerk moeten uit de volksgezondheid en het onderwijs worden verwijderd.
5/ Anti-racisme
Savita was een vrouw van kleur en een migranten-tandarts in de gezondheidszorg die stierf als gevolg van het Ierse abortusverbod. We weten dat vrouwen van kleur onevenredig zwaar worden getroffen door moedersterfte. Volgens een onderzoek naar moedersterfte in 2017 waren vrouwen die buiten Ierland zijn geboren oververtegenwoordigd. In de VS was de moedersterfte voordat Roe werd vernietigd al zeer hoog voor een rijk land, met zwarte vrouwen die drie keer meer kans hadden om in het kraambed te sterven dan blanke vrouwen. Nu zal het afschrikwekkende effect van abortusbeperkingen voor artsen het gevaar tijdens de zwangerschap vergroten, en dat zal zwarte vrouwen het hardst treffen. Vechten voor abortusrechten is een zaak van Black Lives Matter en antiracisme.
De mondiale context weegt zwaar bij het voorbereiden van de mars. Verkiezingsoverwinningen van extreemrechts in Zweden en Italië; Bolsonaro die de tweede ronde van de verkiezingen in Brazilië tegemoet gaat na een regelrechte nederlaag in de eerste ronde te hebben voorkomen; beperkingen op abortus die in tal van landen worden aangenomen of overwogen.
De Covid-pandemie versterkte de genderonderdrukking in het gezin en thuis, waarbij gendergerelateerd geweld toenam, en zij vergrootte ook de uitbuiting van vrouwelijke werknemers die onevenredig sterk vertegenwoordigd waren in de frontlinie van onder meer de gezondheidszorg. Dit leidt tot heel wat mentale problemen en burn-outs. Nauwelijks was het ergste van de pandemie voorbij, of de crisis van de kosten van levensonderhoud van het kapitalisme heeft vrouwelijke werknemers in de frontlinie naar de armoedegrens gedreven.
De opstand in Iran, eind september ontketend door de vrouwenmoord op Jina (Mahsa) Amini door toedoen van de ‘zedenpolitie’, illustreert hoezeer de strijd voor lichamelijke autonomie, vrijheid, een einde aan vrouwenhaat en LGBTQIA-fobie verbonden is met elke krachtige opstand tegen dictatuur, armoede en kapitalisme. In de jaren 2010 is er wereldwijd een nieuwe feministische golf ontstaan in de strijd. Er is een groeiend verzet van rechts tegen de verworvenheden van deze beweging. De crisis van het kapitalisme versterkt de noodzaak om de feministische golf vooruit te duwen met socialistisch feminisme.
De mars van 29 oktober kan een belangrijke stap zijn in de heropbouw van een actieve grote feministische beweging, waarbinnen de Socialist Party en ROSA de noodzaak van een socialistische feministische benadering en programma zullen verdedigen en organiseren.
