Het waren drukke weken voor internetracisten. Presentator en Studio 100-baas Gert Verhulst beweerde in ‘De Tafel van Vier’ dat de wokepolitie mensen het zwijgen oplegt. Van de weeromstuit liet hij een 30-tal keer het n-woord vallen. De ironie ontging hem waarschijnlijk. Ondertussen verenigt extreemrechts zich wereldwijd in een huilpartij over de huidskleur van Ariel, de kleine zeemeermin. N-VA’er Joren Vermeersch zette in De Standaard zijn zaag op over de zwarte hoofdvrouw in fictiereeks ‘Vikings: Valhalla’. De rechtse twitteraars zijn eensluidend: de wokecultuur is te ver doorgeslagen.
door David en Koerian
Verzet tegen discriminatie
Maar wat is woke nu juist? Tv-scenarist Raf Njotea mocht in de ondertussen beruchte aflevering van ‘De Tafel van Vier’ wat duiding geven. Hij definieerde woke als “bewust of alert zijn voor sociaal onrecht, voor maatschappelijke discriminatie”.
Woke is een verzamelwoord voor de instinctieve afkeer van discriminatie. De manier waarop die afkeer uiting vindt, is divers. De term wordt vaak vereenzelvigd met oproepen om racistische en seksistische beroemdheden hun platform te ontnemen. Au fond is het positief dat veel mensen, zeker de jongeren, een afkeer hebben van discriminatie en naar middelen zoeken om ertegen in verzet te gaan. In die zoektocht zijn er heel wat zwaktes, zo wordt vaak geen verband gelegd tussen specifieke vormen van onderdrukking en het productiesysteem. Elke zwakte wordt hard uitgespeeld door het establishment én extreemrechts.
‘Woke kapitalisme’ en antiwokebrigade
De pogingen van Netflix en Disney om zich met zwarte acteurs in ‘Vikings: Valhalla’ en de nieuwe zeemeerminfilm een progressief imago aan te meten zijn doorzichtig. Het toont dat Black Lives Matter antiracisme en diversiteit op de kaart heeft gezet, maar het wordt meteen aangegrepen voor winstmaximalisatie. Onderdrukking stoppen, gebeurt echter niet met ‘woke kapitalisme’.
Extreemrechts gebruikt het woord te pas en te onpas om mensen die opkomen voor gelijkheid a priori weg te zetten als onredelijke radicalen die de Westerse samenleving willen vernietigen. Je voordoen als verdedigers van het vrije woord en strijders tegen de dictatuur van de politieke correctheid is natuurlijk makkelijker dan openlijk voor je racistische agenda uitkomen. Net als ‘cultuurmarxisme’ gebruikt rechts ‘woke’ als complottheorie om hun discriminatie makkelijker verteerbaar te maken.
Elke negatieve reactie op het racisme, seksisme en de LGBTQIA+-fobie van Theo Francken, Tom Van Grieken en andere Dries Vanlangenhoves wordt steevast afgedaan als een complot van de ‘wokebrigade’ of ‘cancelpolitie’. Het is een zelfgecreëerde boeman, een bliksemafleider, een manier om niet te moeten antwoorden op de walging die hun racisme teweeg brengt.
Wanneer Verhulst boos wordt over de last die de zogenaamde wokies hem bezorgen, klaagt hij eigenlijk dat een grote groep mensen zijn racisme walgelijk vindt. ‘Vechten tegen de censuur van de wokelobby’ klinkt beter dan racistische scheldwoorden verdedigen of toegeven dat je een racist bent die liever geen mensen van kleur op het scherm ziet.
Van strijd naar verontwaardiging en terug
De breed gedragen verontwaardiging over discriminatie is positief, maar volstaat niet om komaf te maken met onderdrukking. De wereldwijde Black Lives Matter revolte creëerde draagkracht voor het huidig bewustzijn rond antiracisme en wat woke is gaan heten.
Terug aanknopen bij die revolte is essentieel wanneer we definitief komaf willen maken met discriminatie. Die beweging mag zich niet beperken tot het aanvallen van individuele racisten, seksisten en homofoben – hoe belangrijk dat ook is, maar moet zich richten op het systeem achter die discriminatie. Zoals Malcolm X het stelde “You can’t have capitalism without racism”.
