Het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO) schrijft in reactie op de vakbondsactie van 21 september: “De Belgische ondernemingen (werknemers), samen met de overheid (ambtenaren en uitkeringsgerechtigden) hebben de koopkracht van de gezinnen bijzonder goed gevrijwaard. (…) De koopkrachtbescherming [indexering] heeft een zware prijs voor een groot deel van ondernemend België. (…) Landen waar via tripartiet overleg een billijke verdeling van de pijn tussen werknemers, werkgevers en overheid tot stand komt, doorstaan veel beter de crisis dan landen waar er voortdurend wordt gestaakt of wordt opgeroepen tot ‘vendredis de la colère’.” Een reactie.
door een ABVV-delegee
Leidt de automatische indexering tot een prijs-loonspiraal?
In België zette de recordwinstmarge van 2021 zich voort in het eerste deel van 2022. De Nationale Bank noemde twee redenen voor de recordwinstgevendheid in België in 2021: de achterstand van de lonen ten opzichte van de inflatie en de overheidssubsidies aan bedrijven (die proportioneel 44 keer zo hoog zijn als in Duitsland).
De automatische indexering van de lonen en uitkeringen is dus niet de motor van de inflatie. Een verhoging van de lonen hoeft niet tot prijsverhogingen te leiden, het kan ook bij de winsten gezocht worden. In tegenstelling tot de grote bedrijven kunnen de gezinnen de energiefactuur niet afwentelen op prijzen voor goederen en diensten. Er is in feite een negatieve prijs-winstspiraal om de recordwinsten te behouden.
Is de koopkracht gered dankzij de werkgevers en de regering?
Leven de patroons in een parallelle werkelijkheid? Of redeneren ze dat hoe groter de leugen, hoe meer ervan voor waar wordt aangenomen? Het zijn niet zij die worstelen om hun koelkast te vullen, die medische behandelingen uitstellen of de verwarming in hun riante villa deze winter niet aanzetten.
De eenmalige steun van de regering voor energiefacturen in november en december is een lachertje vergeleken met de bedragen waarmee die facturen gestegen zijn. Onze koopkracht gaat erop achteruit omdat de index de stijgende kosten slechts gedeeltelijk en met vertraging compenseert. De reële lonen van de werknemers zullen dit jaar met 2% dalen, nadat dit ook in 2021 al het geval was. Dat blijkt uit een studie van de Nationale Bank, het Planbureau en de FOD Economie.(1)
Arbeid is geen kostenpost, maar net een bron van waarde. Werkenden creëren alle rijkdom. Het loon en dus ook de indexering ervan, vertegenwoordigt slechts een deel van de door de werkenden gecreëerde waarde. Op een gegeven moment gaat de rest van de gecreëerde rijkdom naar de bazen.
Zal een stijging van de lonen leiden tot faillissementen, ontslagen en hogere werkloosheid?
Door de indexering worden onze lonen sneller aan de prijsstijgingen aangepast dan in onze buurlanden. Volgens de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven zal de kloof tussen 2022 en 2024 met 4,6% toenemen. De daaruit voortvloeiende loonmarge voor een volgend Interprofessioneel Akkoord zal bijgevolg 0% bedragen voor 2023-2024, gezien het keurslijf van de loonwet van 1996. Daarnaast willen de werkgevers uitstel, een plafond of zelfs een indexsprong. Volgens het ABVV komt een indexsprong neer op een verlies van 600 tot 700 euro per werknemer per jaar gedurende de hele loopbaan. Ze beweren dat het onverantwoord zou zijn om hogere lonen te eisen. Die zouden de economie en het bedrijfsleven schaden, luidt hun argument. Eigenlijk willen ze ons opnieuw laten betalen voor de crisis in hun systeem.
De recessie zou dieper kunnen zijn dan aanvankelijk werd verwacht. België zal niet gespaard blijven van de recessie vanwege zijn open economie (gebaseerd op export en import) en zijn nauwe banden met de Duitse economie waar de industriële productie reeds tot stilstand is gekomen. De crisis is inherent aan de tegenstellingen van het kapitalisme zelf. Zelfs een milde recessie zal pijnlijk zijn met een nieuwe schok voor de levensomstandigheden, een terugkeer naar hoge werkloosheid en druk om de lonen te verlagen.
Als bedrijven beweren dat het water hen aan de lippen staat, moeten de boeken geopend worden zodat de werkenden kunnen controleren of de inkomsten geplunderd zijn via recorddividenden in plaats van reserves op te bouwen voor moeilijker tijden. Om jobs te redden en collectieve afdankingen of sluitingen te voorkomen, moeten we de nationalisatie onder controle en beheer van de werkenden op de agenda zetten.
Zitten we allemaal in hetzelfde schuitje?
De crisis wordt door de werkgevers aangegrepen om het voor te stellen alsof we allemaal in hetzelfde schuitje zitten en om druk te zetten op de vakbondsleiding om in naam van de werkgelegenheid loonmatiging te aanvaarden. De werkgevers willen dat de vakbonden de geplande staking opschorten en samen met de werkgevers en de overheid rond de tafel gaan zitten om een verdeling van de inspanningen te bespreken. Volgens de werkgevers komen de inspanningen teveel bij de ondernemingen terecht en niet genoeg bij de werkenden, die nieuwe opofferingen moeten slikken. Het komt erop neer dat de werkgevers voorstellen dat wij capituleren zonder te vechten en een collectieve verarming met steeds grotere ongelijkheid accepteren om hun winstgevendheid veilig te stellen. De crisis vergroot de tegenstellingen tussen de klassenbelangen van de werkenden en die van de werkgevers. Stakingen als onderdeel van een actieplan zullen de krachtsverhouding bepalen voor de vraag wie betaalt voor de crisis. De klassenstrijd zal dus bepalend zijn.
(1) https://www.nbb.be/doc/ts/other/dashboard/220916_dashboard.pdf
Hebben de vakbonden geen democratische representativiteit?
Georges-Louis Bouchez, die verkozen werd als voorzitter van de liberale partij MR met 8.640 stemmen, beweert dat de vakbonden niet representatief zijn. De MR heeft 35.000 leden, terwijl de vakbonden samen 3 miljoen leden tellen met een syndicalisatiegraad van meer dan 55%. De sociale verkiezingen zijn de meest democratische van het land met meer dan 130.000 kandidaten, een pak meer dan bij de gemeenteraadsverkiezingen. Bij de federale verkiezingen van 2019 haalde Georges-Louis Bouchez 16.522 stemmen en raakte hij niet verkozen. En hij denkt de vakbonden een lesje in democratie te moeten geven?
