De energiereus GDF-Suez is een van de grootste elektriciteitsproducenten ter wereld. In 2010 was de groep goed voor een totale winst van 4,6 miljard euro, een stijging met 3,1%. Net op het ogenblik dat de winstcijfers bekend werden gemaakt, kondigde het bedrijf een prijsstijging van 5% aan in Frankrijk. De prijzen gingen met 60% omhoog sinds de privatisering van GDF en de fusie met Suez in 2008.
Kernenergie in ons land
Wereldwijd wordt het grootste deel (68%) van de elektriciteit geproduceerd op basis van fossiele brandstoffen: steenkool, aardgas, stookolie. Ongeveer 13% komt van kerncentrales. Slechts 31 landen beschikken over kerncentrales. Wie uranium kan verrijken, kan ook atoombommen bouwen. Het uranium voor de atoombom in Hiroshima werd door de Belgische regering in ballingschap vanuit Congo aangeleverd. Als dank hiervoor schonk de VS een onderzoeksreactor in Mol. In België wordt 53% van de elektriciteit in de kerncentrales van Doel en Tihange geproduceerd. Er zijn maar twee andere landen (Frankrijk en Slovakije) die voor meer dan 50% van kernenergie afhankelijk zijn. Voor de rest komt 40% van onze elektriciteit uit fossiele brandstoffen, 5% uit biomassa en 2% wordt op een andere hernieuwbare manier geproduceerd.
In België is het moeilijk om een exact beeld te krijgen op de winsten van Electrabel binnen de groep GDF-Suez. In 2009 werd zowat een half miljoen euro belastingen betaald op een winst voor belastingen van 1,55 miljard. Dat was goed voor een tarief van 0,04%. De prijzen in ons land liggen ongeveer 30% hoger dan in de buurlanden. De overheid maakt het Electrabel wel erg gemakkelijk om kernenergie te blijven gebruiken. Onderzoek naar kernenergie wordt zwaar gesubsidieerd en een groot deel van de met kernenergie verbonden risico’s zijn voor de gemeenschap. In geval van een kernramp of ongeval, is de verantwoordelijkheid van Electrabel beperkt tot 700 miljoen euro.
Er is ook heel wat te doen over de nucleaire rente en de belasting die Electrabel moet betalen op de uitzonderlijke winsten als gevolg van het langer openhouden van de intussen afgeschreven kerncentrales. Volgens professor Eric De Keuleneer (ULB) komt die extra winst neer op minstens 1,5 miljard euro per jaar, met een geschatte productieprijs van 15 euro MgW/u en een verkoopprijs van 45 euro samen met de snellere afschrijving. Energieregulator CREG had het over 1,75 en 2,3 miljard euro.
Voor het volledig herstel van de index!
In 1993 haalde de regering-Dehaene benzine en diesel al uit de index, het mechanisme verantwoordelijk voor de aanpassing van de lonen aan de stijgende levensduurte. Met het voorstel tot IPA dat in januari werd voorgelegd, wilden de werkgevers bekomen dat er opnieuw een studie zou worden ondernomen om de index aan te passen. Meer bepaald was het doel om te vermijden dat de index te snel zou stijgen.
Aangezien de prijsstijgingen voor energie, onder meer elektriciteit en gas, een belangrijke rol spelen in de stijging van de index, werd gehoopt om energie uit de index te halen. Dat gebeurde onder het mom van een “groene” index naar het voorbeeld van de “gezondheidsindex”. Energieprijzen uit de index halen, wordt gerechtvaardigd met het argument dat minder energie verbruiken beter is voor het milieu. In werkelijkheid gaat het er enkel om onze koopkracht verder te ondermijnen. Het VBO wil ook een nieuwe berekening van de index waarbij er rekening wordt gehouden met de prijzen van de laatste 12 maanden in plaats van de huidige termijn van 4 maanden. Dat zou betekenen dat het langer duurt vooraleer de stijgende levensduurte deels wordt verrekend in een aanpassing van de lonen.
Wij vinden dat de index volledig moet worden hersteld en dat er geen sprake van mag zijn om energie eruit te halen. Als we iets aan de stijgende energieprijzen willen doen, zal het niet volstaan om prijscontroles in te voeren. Het probleem moet bij de kern worden aangepakt: zolang de gemeenschap niet de controle heeft over de volledige productie en distributie van energie zullen private bedrijven monsterwinsten boeken op de kap van de gebruikers en de gemeenschap.
Het enige adequate antwoord bestaat uit de nationalisatie van de volledige energiesector onder democratische controle van de arbeiders en de gemeenschap. Samen met een publiek programma van onderzoek naar en ontwikkeling van alternatieve energiebronnen, kan dit de basis vormen voor een kernuitstap. Tevens is een publieke investering in energiebesparende maatregelen (zoals dakisolatie) noodzakelijk.
