In 2021 raakte algemeen bekend hoe het Amerikaanse bedrijf 3M de bodem in de buurt van zijn fabriek in Zwijndrecht op grote schaal had verontreinigd met PFAS. In een straal van 15 kilometer rond de fabriek werden hoge waarden in de ondergrond gemeten. Dat is een gebied waar 1,5 miljoen mensen wonen. Het is geen alleenstaand geval. Het schandaal van industriële vervuiling door Solvay is één van de ergste.
Door een vakbondsafgevaardigde
In een dossier over industriële vervuiling schreef de RTBF: “Het is geen verassing dat 3M vaak voorkomt in de Europese top 5 of zelfs op het Europese podium [inzake bodemverontreiniging]. Maar van 2007 tot 2015 is er één fabriek die boven alle andere uitsteekt. Het stoot 6 tot 7 keer meer perfluorhoudende gassen uit in de lucht dan 3M in Zwijndrecht. Ongeveer 200 ton per jaar. Het is eigendom van Solvay en is gevestigd in Spinetta Marengo, Italië, op een uur rijden van Milaan.”
Deze fabriek was al sterk vervuilend voor het opgekocht werd door de Belgische multinational Solvay. Dit neemt niet weg dat Solvay medeplichtig is. Het bedrijf hield bewust informatie achter voor de overheid en is al vijftien jaar op de hoogte. De gevolgen voor de bevolking in de regio zijn rampzalig: een groter aantal levertumoren, nierkanker, hoge bloeddruk en aandoeningen van de luchtwegen dan in de rest van het land. PFAS vormen de kern van het probleem. ‘Forever chemicals’ vormen een essentieel onderdeel van de omzet van Solvay (goed voor een omzet van meer dan 2 miljard euro in 2021).
Onder het kapitalisme is de chemische industrie enkel gericht op de winsten. Gezondheid komt pas ver daarna, en vooral als schandalen publiek bekend raken. De gevolgen voor mens en natuur zijn groot. De beperkte boetes zijn niet van die aard dat er verandering komt. De chemische sector moet onder controle van de gemeenschap worden geplaatst zodat de rijkdom kan worden gebruikt om de slachtoffers te vergoeden en een biomedisch onderzoek in het gebied rond de fabriek uit te voeren om de schade op te meten en maatregelen te nemen.
Zodra de vaccins tegen Covid-19 waren ontwikkeld, vond een groot deel van de productie plaats in België. Om geen cent winst te verliezen, bleven de patenten in handen van een handjevol multinationals. Dit was een enorme rem om de pandemie sneller te bestrijden. Een farmaceutische industrie onder publieke controle zou geen tijd verspild hebben met het tellen van euro’s, maar zo het mogelijk gemaakt hebben om alle middelen te mobiliseren in de strijd tegen de pandemie.
In de zomer van 2021 werd ons land getroffen door vreselijke overstromingen. Zelfs in normale tijden hebben we geen zekerheid over de gevolgen van de chemische industrie voor het milieu. De toename van extreme weersomstandigheden kan de tol alleen maar verhogen. Dit was al aan de orde met de tsunami in Fukushima in 2011. De chemische en farmaceutische industrie moeten in publieke handen komen zodat er onder controle van de gemeenschap geïnvesteerd wordt in veiligheid, onder meer in het kader van de klimaatcrisis.
