“Ik sta op instorten en wil vooral huilen.” Li Yong van Chinaworker.info sprak met Haiyang en Xiaoyan, inwoners van Shanghai (*).
Deze interviews werden afgenomen op 11 april, toen Sjanghai bijna twee weken lang was afgesloten. Sindsdien is de stad met 28 miljoen inwoners nog eens vier weken lang volledig afgesloten geweest, zonder dat het einde in zicht is. De uitbraak van de Omikron-variant is de ergste Covid-golf die China kende. Ze is “tien keer ernstiger” dan de oorspronkelijke Covid-uitbraak in Wuhan in 2020, zowel in economische termen als wat de getroffen bevolking betreft, aldus econoom Xu Jianguo van een universiteit van Beijing.
Meer dan 300 miljoen mensen in bijna 50 steden, waaronder de hoofdstad Beijing, zijn geheel of gedeeltelijk beperkt in hun beweging. Het Zero Covid-beleid van Xi Jinping leidt tot economische verlamming en een humanitaire crisis. De lockdowns worden met extreme wreedheid en bureaucratische hardhandigheid afgedwongen. Dit wekt een ongekende woede op bij de massa, zoals blijkt uit snel verwijderde berichten op sociale media en video’s van politiegeweld. Verboden video’s werden desalniettemin miljoenen keer bekeken.
In de afgelopen week hebben de autoriteiten van Shanghai op bevel van Xi en de centrale leiding van de CCP (de zogenoemde Communistische Partij) de ‘lockdown’ opgevoerd. Dit heeft geleid tot intensievere huis-aan-huisbezoeken waarbij in witte pakken gehulde handhavers de huizen van de mensen binnenstormen om desinfecterend middel te spuiten – waarbij in sommige gevallen de deuren letterlijk zijn ingetrapt – en om mensen weg te brengen naar de alom verafschuwde quarantainecentra. Dit zijn provisorische barakken met slechte toilet- en douchefaciliteiten, geen privacy en onvoldoende voedsel. De meest recente, strenger gehandhaafde lockdownregels houden in dat als één persoon positief test, zijn hele flatgebouw naar de quarantainekampen wordt gestuurd.
Het beleid is niet alleen meedogenloos en zeer impopulair, maar ook verkwistend en contraproductief. Personeel en financiële middelen worden weggehaald bij ziekenhuizen en de gezondheidszorg om massaal testen uit te voeren op de hele bevolking en om de quarantainekampen draaiende te houden. De vaccinatie van ouderen en kwetsbare personen – een punt van grote zorg in China, waar 40% van de 60-plussers nog steeds niet volledig is gevaccineerd – heeft te lijden onder deze scheve prioriteiten. Op nationaal niveau is het aantal vaccinaties bij deze belangrijke bevolkingsgroep gedaald van 600.000 per week in april tot 300.000 per week op dit ogenblik. De weigering van het Chinese regime om op nationalistische gronden het invoerverbod op effectievere buitenlandse mRNA-vaccins (zoals die van Pfizer en Moderna) op te heffen, is een andere belemmering.
De interviews hieronder tonen de menselijke kant van deze ramp. Xi Jinping is er volledig op gericht zijn eenmansdictatuur (een verschuiving ten opzichte van het vorige model van collectieve dictatuur van de CCP) te bestendigen op een belangrijke bijeenkomst, het 20e Congres, later dit jaar. Xi gebruikt nu het Zero Covid-beleid, naar eigen zeggen het “beste ter wereld”, als een de facto loyaliteitseed en een instrument om ontevredenen binnen de CCP-kapitalistische elite die zich verzetten tegen zijn grotere concentratie van persoonlijke macht, te intimideren. Net als in andere crisissituaties – Hongkong, Chinese steun voor de oorlog van Rusland in Oekraïne, nationalisme en de nieuwe imperialistische Koude Oorlog – is het de standaardhouding van Xi Jinping om dubbel zo hard te slaan wanneer zijn beleid in twijfel wordt getrokken.
Daarom lijkt Xi, ondanks de catastrofale economische tol met de snel stijgende werkloosheid en tekenen van massale ontevredenheid, vast te willen houden aan zijn Zero Covid-beleid, in ieder geval tot het 20e Congres. Toen de voorheen CPP-vriendelijke directeur-generaal van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), Tedros Adhanom Ghebreyesus, onlangs kritiek uitte op het beleid als “onhoudbaar”, werd zijn toespraak in de Chinese media verboden. Verschillende vooraanstaande Chinese virologen hebben de afgelopen maanden soortgelijke kritiek geuit en uiteraard zijn deze commentaren geblokkeerd door het censuurregime.
Kan u kort de omstandigheden in uw buurt beschrijven?
Haiyang: Mijn vrouw en ik wonen in Pudong. Hoewel het beleid zei dat de lockdown tot 1 april zou duren, is het einde niet in zicht. Er zijn immers bijna elke dag nieuwe gevallen in Pudong, waardoor voor zover ik weet het gebied nog steeds volledig is afgesloten. Dat geldt ook voor de wijk waar wij wonen. We zijn nu al een halve maand afgesloten en hebben ons huis nauwelijks verlaten, behalve wanneer we werden opgeroepen om getest te worden en wanneer we voorraad in ontvangst namen. Het beheerbedrijf zei deze morgen dat er nieuwe bevestigde gevallen zijn, waardoor we niet weten of we nog lang in quarantaine moeten blijven. Het houdt nooit op. [Opmerking: sinds het interview zijn er nog vier weken van quarantaine verstreken].
Wat betekent dit voor je dagelijks leven?
Haiyang: Om ons thuis geïsoleerd te houden, zijn er de dabai [“grote blanken”: de handhavers in witte pakken] die om de één of twee dagen langskomen, luidsprekers vasthouden en het ene na het andere gebouw toeroepen om naar beneden te komen om tests te doen. Soms vliegen er drones rond de buurt om waarschuwingen uit te zenden. Natuurlijk besteedt iedereen de meeste aandacht aan de aankondigingen over wanneer ze voedsel en voorraden zullen ontvangen, maar eerlijk gezegd, gezien het beruchte niveau van [on]efficiëntie en stijl van de buurtcomités, zou mijn familie verschillende keren zijn verhongerd als we op hen hadden vertrouwd. Uiteindelijk moet ik zelf op zoek naar voedsel en andere benodigdheden.
Ik moet de hele tijd controleren of er groepsaankopen beschikbaar zijn en welke de beste kans hebben om het snelst te worden verzonden. Daarom worden in onze lokale WeChat-groep, naast het roepen van “honger”, het vaakst berichten uitgewisseld over mogelijke voedselleveringen. Vroeger werden al mijn WeChat-groepen gedempt, maar nu, zelfs als ik midden in de nacht een nieuw bericht hoor, sta ik op en kijk meteen, uit angst dat ik mijn kans zou missen om te krijgen wat er aan voedsel beschikbaar is. Vorige week waren er mensen die om middernacht varkensvlees verkochten. Ik denk dat het een soort zwarte markt was. Iedereen zei dat het prima is om het zelf te kopen, maar praat er niet over met buitenstaanders. Ik kocht vier blikjes vlees voor 220 yuan, dat is ongeveer 25 procent duurder dan normaal.
De regering zegt dat er goederen worden uitgedeeld. Wat is er daarvan aan?
Xiaoyan: Hahahaha! Ik heb maar één keer een goederenpakket ontvangen, en dat bevatte twee Chinese kolen en acht aardappelen, waarvan er twee waren uitgelopen en niet gegeten konden worden. Dit pakket is nauwelijks genoeg voor ons beiden om twee of drie dagen te eten. Maar vergeleken met anderen is dit niet zo erg. Ik weet dat sommige mensen in andere gemeenschappen slechts twee wortelen en twee uien hebben gekregen. Wat is dat in godsnaam? In sommige gemeenschappen waren de etiketten van de pakketten afgescheurd en werden ze daarna doorverkocht.
Mijn collega zei dat het goederenpakket voor zijn wijk vorige week ’s morgens vroeg was bezorgd en gewoon aan de kant van de weg was achtergelaten, buiten het hek waar je niet overheen mag. Om de één of andere reden werd het niet naar de wijk gestuurd voor distributie, zodat de hele stapel gewoon voor hun neus lag te rotten gedurende twee volle dagen, buiten in de zon.
Toen kwamen vuilniswagens en namen het mee. Mijn collega was zo kwaad dat hij met andere bewoners naar de poort van het complex rende en de agenten uitscheldde. De politie nam hem mee naar huis en zei hem dat als hij weer herrie zou schoppen, ze hem zouden behandelen als een positieve tester, en hem naar een quarantaine-eenheid zouden slepen. Maar tegenwoordig schrikt dat dreigement de mensen niet meer af. Als ze je opsluiten, dan zijn zij tenminste verantwoordelijk voor je eten in plaats van dat jij je zorgen moet maken over je honger.
Hoe beïnvloedt het huidige ‘Zero Covid’-beleid jou?
Xiaoyan: Eigenlijk denkt niemand in Shanghai dat de regering de pandemie echt voorkomt. Iedereen weet dat het gewoon zo is dat de bureaucraten van de regering mechanisch het ene bevel na het andere uitvoeren, om hun eigen werkdoelen te bereiken, niet met het zogenaamde doel om de gezondheid van mensen te beschermen.
Nu weet iedereen dat de mobiele app van de overheid om testresultaten te registreren waardeloos is. De testresultaten van de app worden semi-officieel erkend, maar kloppen niet. Zelfs als de app zegt dat je negatief bent, zullen de autoriteiten dat negeren omdat ze weten dat het niets betekent.
Dus denk je dat het geloofwaardig is dat CCTV [de belangrijkste nieuwszender op televisie] elke dag aankondigt hoeveel nieuwe bevestigde gevallen in Shanghai? Er waren gevallen waarbij tien mensen een reageerbuis deelden voor hun test, omdat er niet genoeg reagentia waren. Als je groep positief test, zal je één voor één worden meegenomen en getest. Zelfs als ze niet individueel testen, kunnen ze aan je deur verschijnen en je vertellen dat je positief getest hebt en je hele familie zal in quarantaine worden geplaatst. Waar brengen ze ons heen? Ze zeggen dat ze het niet weten, en zelfs als ze het wisten, zouden ze het je niet vertellen. Het is alsof ze mensen naar het slachthuis leiden!
Waarom sluit de regering dan nog steeds mensen op in quarantaine-units?
Xiaoyan: Omdat hun doel is om “gemeenschapsniveau nul” te bereiken! Dat wil zeggen: er mogen geen bevestigde gevallen zijn in dit gebied, dus ze zullen je onmiddellijk de stad uit slepen, en er zullen geen positieve gevallen meer zijn, wanneer iedereen die positief test weg is, en het register is leeggehaald. Of je nu iets te eten hebt, warme kleren om aan te trekken, en of je nu medicijnen nodig hebt of niet, het kan ze niets schelen, want er is geen verplichting om ervoor te zorgen dat de ‘afgedankte mensen’ enige bescherming hebben.
Dit betekent dat ze niets geven om onze gezondheid en veiligheid. We kunnen echt niet spreken met die idioten. Als ze het ons gemakkelijk maken en niet oppakken, waarna je toevallig het virus verspreidt, dan zullen zij verantwoordelijk gesteld worden. Als ze je oppakken en fouten maken die je schaden, of zelfs doden, dan worden ze daar zeker niet voor gestraft. Simpel gezegd, wij hebben geen macht om hen te controleren, maar zij hebben onbeperkte macht om over ons te heersen zonder enige verantwoordelijkheid te nemen.
Heeft het een grote invloed op uw persoonlijke economie?
Haiyang: Om eerlijk te zijn waren we al erg pessimistisch, en begonnen we ons zelfs een beetje hopeloos te voelen. Voor Chinees Nieuwjaar [1 februari] ontsloeg ons bedrijf acht procent van zijn werknemers, en de meesten van hen waren in mijn leeftijdsgroep, in de dertig en veertig. De situatie van mijn vrouw was niet veel beter. We zijn erg bezorgd dat wij de volgende zullen zijn. Nu de stad is afgesloten, wordt mijn salaris niet uitbetaald, maar de baas stuurt me nog steeds e-mails om me te vragen thuis wat werk te doen. Is het redelijk dat je salaris niet wordt uitbetaald, maar dat je toch moet werken, voor niets?! Maar we durven niet te weigeren. We gaan door de knieën en doen wat werk in de hoop onszelf beter te voelen. Mijn vrouw zit in een betere positie en krijgt de helft van haar salaris.
Wij hebben het dan nog relatief goed. Met de hulp van onze familie hebben we de hypotheek op onze flat afbetaald en wat geld gespaard. Nu maken we echter ons spaargeld op en dat is onhoudbaar. Als je me vraagt wat ik de toekomst zal doen, kan ik je echt geen antwoord geven. Ik wil vooral huilen en sta op instorten. Dat kan ik je wel zeggen.
Voor ons gewone mensen zijn de afgelopen twee jaar echt moeilijk geweest en er is niets wat we eraan kunnen doen. De toekomstplannen van veel mensen zijn in de ijskast gezet. Nu het spaargeld beetje bij beetje verdwijnt, durft niemand nog geld uit te geven aan iets anders dan het hoogstnoodzakelijke. Sommige van onze oud-klasgenoten hebben zelfs geld moeten lenen van woekeraars, en wij hebben het nieuws vernomen dat het huis van één van hen op het punt staat door de autoriteiten in beslag te worden genomen en te worden geveild.
Kan iemand zich voorstellen dat dit meer dan tien jaar na het afstuderen gebeurt? Wat de zogenaamde economische gegevens over het BBP betreft, proberen zij [de CCP] door frauduleuze statistieken vol te houden dat China een groei van vier, vijf, zes, zeven of acht procent kan bereiken, maar met deze veranderingen die om ons heen gebeuren, kunnen zij de mensen niet langer misleiden over onze economische vooruitzichten.
Xiaoyan: Ik ben blij dat we geen kinderen wilden, anders zouden onze problemen nu nog groter zijn. Vrienden en collega’s om ons heen zijn het ook beu en hebben er genoeg van dat er met ons gesold wordt. Als de autoriteiten zo doorgaan, zullen we ofwel ziek worden ofwel verhongeren. Dus zeggen nu steeds meer mensen dat ‘leven met Covid’ geen onredelijke optie meer is.
Je kan ook zien dat onder onze oude klasgenoten, degenen die over het algemeen het Zero Covid-beleid steunen, ambtenaren, werknemers van staatsbedrijven en anderen die voor overheidsinstellingen werken zijn. Degenen die nog steeds de “ijzeren rijstkom” hebben [term voor gegarandeerde banen van voor de kapitalistische restauratie die in 1979 begon]. Zij kunnen thuis blijven en hun salaris ontvangen terwijl de stad voor altijd op slot zit. Maar de meesten van ons werken voor private ondernemingen [80% van de werkgelegenheid in de stad is in de private sector], en ons leven wordt echt onhoudbaar. Maar hebben we hier iets over te zeggen? Kunnen wij de richting van het beleid bepalen?
Toen we ’s avonds naar het buurtcomité riepen om te vragen om bevoorrading, vloog er onmiddellijk een drone over om ons te bevelen te zwijgen. Vindt u deze situatie niet erg dramatisch? Daarom dringt het langzamerhand tot de mensen in onze gemeenschap door dat het zo echt niet verder kan. Iedereen gaat naar de buitenpoort en veroorzaakt problemen voor de autoriteiten. Als we ons verenigen, als we met meer mensen zijn, dan hebben we ook meer macht. Iedereen begint dat te begrijpen.
Haiyang en Xiaoyan zijn aliassen, hun namen zijn veranderd voor hun bescherming.
