Het kapitalisme helpt onze sport om zeep

Voetbal. Schandalige hervorming in België, maffia aan de macht bij de FIFA

Door Stephane Delcros

Ook de sportwereld wordt gekenmerkt door een onstilbare winsthonger en een steeds grotere concentratie van macht en middelen in handen van een steeds kleinere groep. Dat leidt in de samenleving steeds meer tot het afbrokkelen van het vertrouwen in de instellingen. Bij de sport is het niet anders.

FIFA maffia

Het hoogste orgaan van de voetbal, de FIFA, aarzelt niet om de belangen te verdedigen van wie het meeste geld op (en onder) de tafel legt. De toewijzing van de Wereldbekers 2018 en 2022 aan Rusland en Quatar heeft weinig te maken met een poging om landen die nog niet centraal staan in de voetbalwereld warm te maken voor de sport.

De contracten die de FIFA sloot met deze landen moeten de basis vormen om gigantische winsten te maken. FIFA-voorzitter Sepp Blatter en de topmanagers van de FIFA kenden zichzelf na de Wereldbeker in Zuid-Afrika een bonus van 40 miljoen euro toe. De gemeenschap in Zuid-Afrika droeg het grootste deel van de kosten van de organisatie van de Wereldbeker. Een recente studie maakte duidelijk dat 1709% van het oorspronkelijke budget is uitgegeven: 4,1 miljard euro in de plaats van 240 miljoen. (1) Er wordt bespaard op sociale programma’s om de kosten van de Wereldbeker te dragen en dat in een land waar 40% in absolute armoede leeft.

De vijf grootste Zuid-Afrikaanse bouwbedrijven zagen hun winsten intussen fors toenemen. In 2004 waren ze goed voor 80 miljoen euro winst, in 2009 was dat al 1,1 miljard euro! De lonen van de directeurs van deze bouwbedrijven namen in dezelfde periode toe met 200%. De arbeiders moesten 26 lokale en een nationale staking houden om een loonsverhoging af te dwingen die amper overeenkwam met de stijging van de levensduurte. En dat allemaal om voetbalstadia en infrastructuur te bouwen die na de Wereldbeker niet meer worden gebruikt.

De FIFA en haar partners haalden de winsten eens te meer uit de zakken van de supporters en de lokale bevolking die moest betalen voor de stijging van de levensduurte als gevolg van het evenement en nog eens extra moest bijdragen aan de publieke middelen die ter beschikking werden gesteld. De FIFA eist verregaande maatregelen van organiserende landen, zo wordt onder meer een vrijstelling van belastingen (waaronder ook BTW) geëist. Voor de Belgisch-Nederlandse kandidatuur voor de Wereldbeker van 2018 had de Belgische regering zonder aarzelen met die eis ingestemd.

Liefdadigheid versus publieke middelen

Internationaal is er een tendens naar concentratie van middelen. De grote clubs zijn beursgenoteerde bedrijven terwijl de kleine clubs financieel op zwart zaad zitten. Het edito van het magazine “So Foot” (november 2010) stelde dat de publieke middelen voor sport in Frankrijk dit jaar met 14,4% zullen afnemen (2). Sinds 2003 is 40% van het overheidsbudget voor sport weggesaneerd. Dit is maar een van de vele maatregelen die ertoe leidt dat de “armen betalen” zoals de titel van het artikel stelde. Dit beleid zal ertoe leiden dat vooral bespaard wordt op de toegang tot sport voor jongeren. “Het is absurd dat tegelijk aan sportverenigingen wordt gevraagd om een sociale rol te spelen door jongeren van de straat te houden en soms zelfs de rol van kinderopvang te spelen.”

Spijtig genoeg is dit niet enkel in Frankrijk het geval. In de plaats van publieke middelen waardoor sport toegankelijk is, krijgen we een steeds grotere concentratie waarbij enkele clubs over steeds meer middelen beschikken door de prijzen voor de supporters te verhogen en uiteraard door middelen uit private sponsering en televisierechten. De financiering van sport is steeds meer afhankelijk van sponsors, van de lokale bakker tot grote bedrijven met miljardenbudgetten.

De financiële afhankelijkheid van rijke weldoeners leidt ertoe dat een kleine groep een grote controle heeft op de wijze waarop een ploeg wordt beheerd. Daarbij wordt vaak enkel op korte termijn geïnvesteerd met het aantrekken van spelers van buitenaf in de plaats van te investeren in de opleiding van lokale jongeren.

Haal sport uit de klauwen van de winst

Voetbal en sport in het algemeen hebben nood aan een publieke financiering zodat het toegankelijk is voor iedereen. Het ontbreekt niet aan middelen. De winsten die de FIFA en andere voetbalbedrijven binnenhalen, maken dat duidelijk. Er worden soms waanzinnige bedragen uitgegeven. Bij de Wereldbeker van 2006 in Duitsland haalde de FIFA 750 miljoen euro uit sponsoringcontracten! Ook de enorme bedragen die televisierechten ophalen, maken duidelijk dat er middelen zijn. Bedrijven die de rechten opkopen, zoals Belgacom, maken overigens zelf ook grote winsten. Wij zeggen: gebruik de bestaande middelen voor de sport en niet voor de winsten. Dat kan door de infrastructuur en de opleidingen aan de basis uit te bouwen. Hierdoor moet sport toegankelijk blijven voor supporters en ook voor wie zelf aan sport wil doen in een echte competitie die niet wordt verstoord door winstbejag.

Daarbij moeten we er ook voor zorgen dat het beheer en de controle over de sportclubs en federaties in onze handen zijn. Met andere woorden dat de sporters, de supporters en de lokale bevolking de controle in handen heeft. De grote clubs worden vandaag gegijzeld door kapitalisten met een enorme macht. Zij zijn eigenaar van onze clubs, onze sportevenementen en zij beslissen over de toekomst van deze evenementen en clubs. Het gaat om dezelfde kapitalisten die onze werkplaatsen controleren. De strijd voor het democratiseren van onze sport moet hand in hand gaan met de strijd van de jongeren en arbeiders tegen het patronaat.

Sport is een instelling, een volkse gebeurtenis, die onder de controle van de gemeenschap en de supporters moet staan. Dat moet toelaten om jongeren te omkaderen en te betrekken bij sport. Het moet ook toelaten om sport toegankelijk te houden voor iedereen, zowel wie aan sport doet als supporters, in de plaats van alle middelen te besteden aan de winst van de eigenaars en de toplonen van sportlui op het hoogste niveau.


  1. Studie van Swiss Labour Assistance: « A preliminary evaluation of the impact of the 2010 FIFA World Cup : South Afrika » : http://www.sah.ch/index.cfm?ID=D2A1FABA-E82D-4332-83CD34DD6B28EF1D
  2. So Foot, n°81, november 2010. http://www.sofoot.com/blogs/marxist/edito-so-foot-faire-payer-les-pauvres-133520.html
Delen:
Printen:

Steun ons: plaats uw boodschap in onze mei-editie!

Voorpagina van De Linkse Socialist

Uw boodschap in onze mei-editie