De voorbije jaren maakte het Vlaams Belang een comeback. Dat was weinig verrassend: zoals schimmel op een rotte ondergrond welig tiert, kan extreemrechts garen spinnen bij een systeem dat langs alle kanten kraakt en steeds meer mensen uit de boot laat vallen. De traditionele partijen en het establishment zitten met de handen in haar. Socialistische militanten daarentegen weten dat extreemrechts kan gestopt worden.
Artikel uit maandblad De Linkse Socialist
Opgang
Als het Vlaams Belang tot 25% haalt in de peilingen komt dit niet omdat de werkenden en hun gezinnen in Vlaanderen van nature uit egoïstisch of haatdragend zijn. Het is vooral een uitdrukking van een afkeer tegenover de traditionele partijen en hun beleid, samen met angst voor sociale achteruitgang en uitsluiting. Als de arbeidersbeweging onvoldoende sterke antwoorden biedt, kunnen racistische vooroordelen maar evengoed allerhande samenzweringstheorieën een bredere ingang vinden.
De afgelopen jaren had het VB het soms moeilijk omdat er met N-VA een kaper op de kust was. De partij van De Wever stelde zich voor als een uitdager van het establishment, maar dan in een meer aanvaardbare vorm. Ondertussen is dat beeld doorprikt en komt het Vlaams Belang versterkt terug. In de federale regering-Michel was de N-VA verantwoordelijk voor een asociaal beleid van aanvallen op lonen en pensioenen, in de Vlaamse regering is dat niet anders en ook op lokaal vlak werpt N-VA zich op als deel van het establishment. Het FPOS-schandaal rond chemisch bedrijf 3M in Zwijndrecht bevestigt dit nogmaals: om de Oosterweelwerken niet in het gedrang te brengen, werd de vervuiling verzwegen. Het Antwerpse bestuur van De Wever, maar ook de Vlaamse ministers van zijn partij dragen een bijzonder grote verantwoordelijkheid hierin. Ze tonen dat de winstbelangen van de grote bedrijven voorgaan op onze gezondheid.
Niet dat extreemrechts echt anders is. Kijk maar naar de gezondheidscrisis: landen geleid door extreemrechtse of rechts-populistische figuren en partijen werden bijzonder hard getroffen. De hoogste dodentol viel in India (onder de extreme nationalist Modi), Brazilië (geleid door Bolsonaro) en de VS (waar Trump het voor het zeggen had). Niet één van hen investeerde in zorg. Bovendien werd duidelijk dat nationalistische haatspraak misschien wel stemmen oplevert, maar geen virus stopt. In ons land probeerde het Vlaams Belang zich bij het begin van de pandemie nog op te werpen als verdediger van het zorgpersoneel, maar al gauw werd ingespeeld op de toenemende frustraties en verwerping van de coronamaatregelen. Zich klaar en duidelijk distantiëren van Jürgen Conings, die dreigde met een aanslag op viroloog Marc Van Ranst, zat er niet in. Er werd integendeel mee gegaan in de soms bijzonder bizarre samenzweringstheorieën over de wanhopige extreemrechtse militair.
Hetzelfde zien we rond tal van andere kwesties: extreemrechts zaait haat, maar staat niet aan de kant van de werkenden en hun gezinnen als het op het formuleren en verdedigen van antwoorden aankomt. In plaats van de groeiende ongelijkheid aan te pakken en zich te richten tegen de superrijken, keert extreemrechts zich tegen gewone werkenden die toevallig een andere afkomst of huidskleur hebben of die moslim zijn. Naar beneden schoppen in plaats van naar boven terug te vechten, dat is waar extreemrechts voor staat. Stemmen voor extreemrechts zijn veelal een uitdrukking van wanhoop.
Een antifascistische strategie
Eerst en vooral moeten we een onderscheid maken tussen de haatzaaiers die extreemrechts organiseren en de gewone mensen die daarin trappen. Die laatsten moeten we duidelijk maken dat ze in een doodlopend straatje van meer ellende worden gelokt, terwijl het op basis van gezamenlijke strijd tegen het kapitalistisch systeem mogelijk is om overwinningen te boeken die onze levens- en werkomstandigheden verbeteren.
Voor een antwoord op extreemrechts moeten we niet kijken naar diegenen die verantwoordelijk zijn voor het falende beleid. De antifascistische strijd zullen we niet winnen in parlementaire debatten of rechtszaken, maar op straat. We zijn het niet eens met de procureur in Mechelen die met volgend argument pleitte voor de veroordeling van Voorpost-militanten met een racistisch spandoek: “Als er in 1939 wetgeving was geweest om dit te bestraffen, waardoor mensen niet geïndoctrineerd konden worden door pamfletten of spandoeken, dan was er geen Tweede Wereldoorlog geweest.” De onderliggende materiële spanningen tussen de grootmachten in de jaren 1930 konden uiteraard niet weggenomen worden met een verbod op pamfletten en spandoeken. Het enige wat de Tweede Wereldoorlog had kunnen stoppen, was een revolutionaire beweging van de werkende klasse die een einde maakte aan het kapitalisme, een systeem dat oorlog in zich draagt zoals donkere wolken regen in zich dragen.
We mogen ons niet laten vangen door valse argumenten van extreemrechts. De Gentse rector Van De Walle ging op Twitter mee in het argument dat het Vlaams Belang en Van Grieken slechts een mening vertolken, hij vroeg enkel om duidelijker standpunt in te nemen tegen geweld. De ACOD-delegatie van de UGent wees de rector terecht: racisme, seksisme en verdeeldheid zijn niet gewoon ‘meningen’, maar gaan in tegen de belangen van het personeel.
Na de veroordeling van vier militanten van Voorpost in Mechelen betoogden 600 extreemrechtse aanhangers in die stad voor ‘vrije meningsuiting’, waarbij ze slogans riepen als ‘linkse ratten, rol uw matten’. Nog geen week later haalde Tom Van Grieken alle registers boven om het recht van voetballers zoals Lukaku om hun steun aan Black Lives Matter te ontzeggen. BLM was volgens de VB-voorzitter ‘marxistisch’ en dat mag blijkbaar niet. Het argument van ‘vrije meningsuiting’ geldt maar tot waar het extreemrechts uitkomt… Uiteraard is het extreemrechts niet te doen om ‘meningsuiting’ maar om de opbouw van krachten die in staat zijn om de straten te domineren. Helaas namen de vakbonden en de linkerzijde geen initiatief voor een tegenactie in Mechelen om een veelvoud aan activisten op straat te brengen. Offensieve strijd blijft de beste manier om de invloed van extreemrechts, ook in de arbeidersbeweging, tegen te gaan.
Blokbuster stelt sinds haar oprichting, deze zomer 30 jaar geleden, dat actieve mobilisaties van antifascisten nodig zijn en een alternatief van de arbeidersbeweging gericht op het afdwingen van jobs, openbare diensten, betaalbare huisvesting … kortom van een toekomst voor alle werkenden en hun gezinnen. Er is strijd nodig om meer middelen af te dwingen, in plaats van haat te zaaien over de verdeling van de tekorten. Het kapitalisme biedt ons geen toekomst. Extreemrechts is een uitdrukking van wanhoop, een offensieve arbeidersbeweging versterkt de hoop op echte verandering in de vorm van een socialistische samenleving.
