De afgelopen periode is geregeld discussie gevoerd over anti-holebi teksten van reggae-artiesten, zo was er de voorbije zomer daar een discussie over in België. Hieronder publiceren we een standpunt door een lid van onze Britse zusterorganisatie naar aanleiding van het aflassen van een concert van Buju Banton in Manchester.
Max Toynbee
Reggae is belangrijk voor mij. Ik heb zelf met een huisgenoot in Manchester een sound system en we gaan wekelijks naar Moss Side om singles te kopen van onze favoriete artiesten. We hebben een voorkeur voor ‘bewuste’ reggae, met een klank zoals de oude platen uit de jaren 1970 en 1980 maar geproduceerd met moderne digitale apparatuur.
Er was heel wat controverse over de inhoud van de teksten van artiesten zoals Buju Banton, die in september normaal kwam optreden in Manchester. Die artiesten worden bekritiseerd omdat ze homofobe reacties stimuleren alsook geweld tegen holebi’s. Buju’s hit begin jaren ’90, Boom Bye Bye, is daar een voorbeeld van waarbij opgeroepen wordt om te schieten op holebi’s en hen fysiek aan te vallen.
Het optreden van Buju Banton werd afgelast omwille van de homofobe teksten. Er zijn echter ook factoren die dit verbod problematisch maken. Eerst moet opgemerkt worden dat de teksten van Buju sinds het uitkomen van Boom Bye Bye sterk veranderd zijn. Hij heeft zichzelf heruitgevonden, samen met andere artiesten zoals Capleton, waarbij platen gemaakt worden op een ‘bewuste’ manier. Zo was er zijn single Murderer over een vriend van hem die vermoord werd. In de tekst van dat liedje wordt kritiek geleverd op diegenen die wapens bezitten en misdrijven met wapens in het algemeen.
Maar zelfs indien hij opgeschoven is naar een bewustere stijl, heeft hij nooit afstand genomen van de boodschap van Boom Bye Bye en blijft hij samenwerken met erg openlijk homofobe artiesten zoals Elephant Man, en blijft hij royalties opstrijken van zijn ouder homofoob werk.
Er zijn artiesten die veel erger zijn, zoals Vubz Kartel, die zich in hun teksten specifiek richten tegen Jamaicaanse holebi-groepen, zoals J-Flag.
Achter gesloten deuren
Het optreden van Buju werd afgelast zonder veel publiciteit. Het leek beslist te zijn achter gesloten deuren door de bureaucratie van het gemeentebestuur. De politie was blijkbaar bang van de mogelijkheid van geweld, aangezien een protestactie van holebi-activisten zou plaatsvinden aan de zaal.
Ongetwijfeld was het beter geweest om een debat aan te gaan met bredere lagen van de bevolking om uit te leggen wat verkeerd is aan homofobe teksten, in plaats van het concert gewoon af te lassen op basis van dubbelzinnige ‘legale redenen’, die weinig relevant zijn voor gewone mensen.
De gekende holebi-activist Peter Tatchell en de holebi-organisatie Outrage! stellen: "We willen van Groot-Brittannië een plaats maken waar geen plaats is voor artiesten die geweld uitlokken tegen holebi’s." Betekent dat een stap vooruit? Het kan er toe leiden dat er heel wat reggae-artiesten niet meer kunnen optreden, ook al zijn ze populair onder jongeren die zelf dagelijks geconfronteerd worden met discriminatie en marginaliteit.
Bovendien vormen reggae-concerten slechts een beperkt onderdeel van de scene, veel mensen luisteren naar reggae (ook reggae met homofobe teksten) doorheen de ongeorganiseerde, ondergrondse kanalen zoals piraatzenders, sound systems en clubs.
Het verbieden van concerten leidt bovendien tot een hoger media-profiel, maar door alle aandacht te richten op concerten, wordt volledig voorbijgegaan aan de meerderheid van homofobe reggae die via andere kanalen verspreid wordt naar een breder publiek.
Bob Marley
Een aantal mensen verwijzen graag naar de "goude oude dagen" van Bob Marley toen het ging over vrede, liefde en eenheid. Maar de roots van homofobie binnen reggae gaat ver terug, ook in de late jaren 1970 en in de vroege jaren 1980 waren er veel homofobe platen. Er is een gevaar dat de focus vandaag echter volledig op de homofobe songs geplaatst wordt, terwijl iedere positieve boodschap of de algemene cultuur genegeerd wordt.
Hierdoor kan een afstand ontstaan tegenover diegenen die naar zo’n optredens gaan, terwijl in het dagelijkse leven niet opgekomen wordt tegen homofobie. Het kan gezien worden als een aanval op de reggae en de Carribische cultuur in het algemeen, waardoor de homofobie net een diepere ingang zou kunnen vinden onder het reggae publiek.
Dit zijn geen simpele thema’s met gemakkelijke antwoorden. Wat moet gedaan worden tegenover meer openlijke homofobe artiesten zoals Capleton of Sizzla? Moeten we steun geven aan de oproep om hun concerten te verbieden? Komt het op hetzelfde neer als het verbieden van oproepen tot racistisch geweld door fascistische bands zoals het vroegere Screwdriver?
Het is belangrijk dat ingegaan wordt op de ernst van de situatie in Jamaica zelf, waar holebi’s enorm te lijden hebben onder geweld en onderdrukking (zie ook www.jflag.org). Holebi zijn is nog steeds verboden in het land en de politie neemt er geregeld deel aan gewelddadige aanvallen op holebi’s.
Holebi’s worden er geregeld fysiek misbruikt, worden letterlijk verbrand zoals de oproepen door sommige artiesten het vragen. Deze situatie is verschrikkelijk en we moeten dit naar voor brengen, net zoals we opkomen tegen de onderdrukking van holebi’s elder in de wereld. Het probleem is binnen de reggae een ernstig probleem, en we mogen er ons niet gemakkelijk van af maken. Een oproep tot geweld tegen holebi’s is even fout als oproepen tot geweld tegen kleurlingen en migranten.
Ik kan begrijpen dat een aantal reggae-artiesten geen platform aangeboden krijgen. Maar zoiets moet wel democratisch gebeuren zodat duidelijk is waarom een concert afgelast wordt en ook door wie dit gebeurt. Bovendien zal het verbieden van concerten op zich niets veranderen, er moeten ook andere campagnes gevoerd worden. Er zijn heel wat holebi-groepen actief en de vraag is welke taktieken deze strijd vandaag kan versterken.
De beste manier om homofobie aan te pakken is door het verenigen van de werkende bevolking over de grenzen van sekse, ras en geaardheid heen om samen op te komen tegen de onderdrukking waar we allen onder lijden en om op te komen voor betere levens- en arbeidscondities.
Dat is nog een reden waarom de oproep voor een nieuwe massale arbeiderspartij belangrijk is aangezien het een belangrijke stap zou vormen tegenover vooroordelen. Daarnaast zullen we moeten blijven vechten tegen vooroordelen zolang het huidig systeem bestaat.
