De afgelopen jaren namen verschillende LSP-leden deel aan grotere activiteiten en betogingen net over de Duitse grens. In Aken werd onze zusterorganisatie SAV jarenlang geleid door Gaetan Kayitare die ook bij de LSP-leden die hem kenden geliefd en gewaardeerd werd als een consequente marxistische voorvechter. Gaetan is afgelopen weekend overleden na een slepende ziekte. Hoe oud hij was, weet niemand. Wellicht ergens midden de jaren 60. We publiceren een reactie van Sascha Stanicic, woordvoerder van de SAV.
Gaetan was al sinds 1982 lid van de SAV en dus ook lid van de organisatie die daaraan voorafgaand actief was onder de naam Voran. Hij heeft een aanzienlijke bijdrage geleverd om de Akense afdeling van SAV uit te bouwen tot een bolwerk van de organisatie. Hij was lid van het landelijk uitvoerend comité en werkte vele jaren voltijds voor Voran en SAV. Enkele jaren daarvan werkte hij dagelijks in het landelijk kantoor. Verschillende keren was hij afgevaardigde voor het Wereldcongres van het Comité voor een Arbeidersinternationale. Al deze functies en activiteiten kunnen echter niet duidelijk maken welke rol hij heeft gespeeld en welke invloed hij had op talloze jonge mensen die in opstand wilden komen tegen het kapitalisme en die op zoek waren naar verklaringen en perspectieven.
Ik leerde Gaetan kennen in 1986 toen ik 16 jaar was. Vanaf de eerste ontmoeting liet hij een fascinerende indruk achter bij mij. Je voelde meteen, hier heb je te maken met een compromisloze strijder. Zijn wapens waren zijn woorden. Zelfs als men Gaetan minder goed kon volgen omdat hij snel praatte met een accent, wist hij zijn politieke tegenstanders en zijn politieke vrienden steeds te raken. Het is niet overdreven als ik stel dat mijn politieke ontwikkeling in het marxisme door niemand zo sterk is beïnvloed en gevormd als door Gaetan Kayitare. Zonder hem zou ik iemand anders zijn geworden. Het overkwam me wel eens vaker dat ik me ‘s ochtend politiek liet bijscholen in zijn keuken, hij had het dan over de geschiedenis van de arbeidersbeweging en het dialectisch denken. Ik bleef al eens vaker bij deze vormingen in de plaats van naar school te gaan. We gingen talloze keren samen pamfletten uitdelen aan scholen of bedrijven. Ook daarna discussieerden we vaak urenland. Beter gezegd: ik luisterde urenlang naar hem. En onder de jonge kameraden in Aken was ik zeker geen uitzondering daarin.
Gaetan heeft heel veel mensen op internationaal niveau beïnvloed. In 1998 maakte hij deel uit van een internationale delegatie van het CWI in Schotland om daar deel te nemen aan de discussie in de fractiestrijd in de plaatselijke afdeling van Schotland. Gaetan voorspelde dat de Schotse kameraden die afstand namen van de standpunten van het CWI zouden eindigen in het reformisme. Hij aarzelde niet om zijn mening op een directe manier te brengen. De Schotten respecteerden hem, wellicht omdat ze beseften dat ze te maken hadden met een echte internationalist.
Hij was niet alleen een man van woorden, maar vooral ook een man van actie, een activist die geen demonstratie, geen staking miste. Hij maakte deel uit van vrijwel alle bewegingen die plaats vonden in Aken in de afgelopen dertig jaar. Of het nu was in campagnes tegen prestigeprojecten in zijn district in Aken-Noord, het solidariteitscomité voor de mijnwerkers van Sophia Jacoba, de strijd tegen het nazisme en racisme, het versterken van de WASG en vervolgens, toen zijn gezondheid al beperkt was, de partij Die Linke. Om maar een paar voorbeelden te noemen.
Hij was ongetwijfeld een man die polariseerde. Zo sterk dat hij aan de ene kant bemind werd, maar door anderen gevreesd. De CDU in Aken ging in 1999 zelfs zover om hem te beschuldigen van terrorisme vanwege anti-racistische acties tegen het plaatselijke CDU kantoor. De CDU wilde hem daarom het Duits staatsburgerschap ontzeggen! De CDU is daarin niet geslaagd.
Maar ook binnen de arbeidersbeweging en bij de linkse groeperingen, met inbegrip van de eigen organisatie, was Gaetan altijd in voor een goede polemiek en vaak sprak hij zijn tegenstanders letterlijk muurvast.
Het was daarbij steeds opvallend hoe standvastig Gaetan was. Dat was gebaseerd op zijn principes, kracht, visie en trots. Hij kantte zich tegen slechte compromissen en was een uitstekende dialectische denker. Ik ken nauwelijks iemand die de dialectiek zo sterk belichaamde en waarbij het dialectisch denken zo sterk was veranderd in vlees en bloed als bij hem. Dialectiek, het begrip van alle verschijnselen in al zijn tegenstrijdigheden en de ontwikkeling ervan. Bij hem was dat geen droge leer maar in elke situatie een toegepast denken en een kennistheorie.
Gaetan behoorde tot de oudere generatie in de SAV maar de band met de jeugd verloor hij nooit. Het was waarschijnlijk het feit dat hij een groot hart had en de jongeren serieus nam. Hij had altijd een revolutionaire energie, een onwrikbaar optimisme, een groot vertrouwen in de kracht van de arbeidersklasse in de wereld en de overtuiging dat de wereld te veranderen is. Dat straalde hij uit. Dat leidde er toe dat de jongeren hem gingen beminnen en ze toenadering tot hem zochten.
Hij was een revolutionair in de beste zin van het woord. De strijd voor sociale rechten en tegen uitbuiting en discriminatie, voor een socialistische toekomst was altijd zijn eerste, tweede en derde doel. Helaas heeft hij zichzelf en zijn gezondheid verwaarloosd, ondanks pogingen van zijn kameraden om hem ertoe te bewegen daar meer aandacht aan te besteden. In de afgelopen jaren stapelden de problemen zich op met chronische ziekten en gezondheidsproblemen. Dat beperkte hem meer en meer en hij was gebonden aan zijn woning. Zijn activiteits- en mobiliteitsmogelijkheden werden steeds minder. Aan landelijke bijeenkomsten van de SAV kon hij de laatste twee jaren niet meer deelnemen. Zijn kleine appartement was de ontmoetingsplaats van de Akense kameraden, waar de discussie en het overleg plaats vond met de nodige koffie. Zijn krachten lieten het steeds meer afweten maar toch ging hij door met deelname aan debatten en bleef hij belangrijke ideeën aan dragen. Afgelopen herfst 2010 nog, nam hij actief deel aan de discussie over de veranderde situatie in de wereld na het uitbreken van de "grote depressie" en de vraag welke conclusies er getrokken moeten worden door marxisten. Voor hem was het duidelijk dat massabewegingen op de dagelijkse agenda staan, die de machtsvraag naar voren brengen, zelfs als de werkende klasse die vraag nog niet kan beantwoorden wegens de zwakte van haar organisaties. Voor hem betekende dat echter niet dat we moeten afzien van de perspectieven en de vorming van arbeidersregeringen.
Integendeel zag hij dit als een uitgangspunt voor het starten van een debat over de noodzaak van het opzetten van brede nieuwe socialistische arbeiderspartijen. De gebeurtenissen in Tunesië en Egypte hebben dit intussen bevestigd.
Hoewel velen van ons wisten dat het slecht gesteld was met zijn gezondheid, kwam zijn overlijden toch onverwacht. Hijzelf en wij, die dicht bij hem stonden en hem begeleidden met zijn gezondheidsproblemen en probeerden te helpen, hebben de ernst van zijn acute medische aandoening onderschat. We hadden net maatregelen besproken om ervoor te zorgen dat Gaetan een eerste start voor de verbetering van zijn gezondheid zou kunnen maken. Te laat.
Het nieuws van zijn dood was een klap waarbij je het gevoel hebt dat je maag zich omdraait en je snakt naar adem. Je voelt je verlamd. Slechts langzaam herstelt je lichaam zich en ga je beseffen wat er gebeurd is. Een kameraad van de Berlijnse SAV schreef me: "Op dit moment, na 20 jaren van reactionair beleid, waarin hij altijd de vlag hoog heeft gehouden. En dan is de wereld in beweging … Dat is een verlies, er zijn geen woorden voor."
Als Gaetan nu ons verdriet en onze verbijstering zou kunnen zien, dan zou hij waarschijnlijk een beetje geïrriteerd zeggen dat we toch allen wisten dat hij niet bijzonder oud zou worden. En dat wij moeten voortzetten wat hij zelf altijd heeft gedaan: zich verzetten tegen iedere vorm van onrecht en de strijd voortzetten.
