De afgelopen jaren werd Bpost meermaals afgeschreven: het internet zou een einde maken aan briefwisseling. Het aantal brieven daalde effectief fors. De Post, ondertussen omgevormd tot het ‘autonoom overheidsbedrijf’ Bpost dat deels in private handen is en dus volledig onder de private winstlogica valt, werd eveneens fors afgebouwd. Op 20 jaar tijd verdwenen de helft van de postkantoren. Op 30 jaar tijd verminderde het personeelsbestand met 40%. Dat is één van de grootste sociale bloedbaden in ons land de afgelopen decennia.
Het overgebleven personeel werkt aan lage lonen. Het gaat om uurlonen die bij de laagste van het land behoren: amper meer dan 10 euro per uur. Bij vacatures voor postbodes op dit ogenblik is er sprake van een uurloon van ongeveer 11,5 euro. Dat levert bij voltijdse tewerkstelling een maandloon op van net boven de 1500 euro. Het werk zelf is bijzonder zwaar: na jaren van berekenen en aanpassen van bezorgroutes, is er geen tijd meer voor een praatje aan de deur. Starters slagen er niet in om de ronde binnen de vooropgestelde tijd af te werken. Bij de bezorging van pakjes is het al niet beter.
De ‘markt’ van de pakjes wordt niet alleen door Bpost bediend. Er zijn tal van andere bedrijven actief, waar de lonen vaak nog slechter zijn. Bij PostNL in Nederland begint een postbezorger aan 10,17 euro per uur. Ook andere functies starten zelden aan een loon dat nog maar in de buurt komt van 14 euro (bruto!) per uur. Het liberaliseren van de pakjesmarkt maakt dat er een neerwaartse druk op de lonen is, terwijl de bezorging niet efficiënt wordt gepland: auto’s van elk bedrijf trekken elk afzonderlijk door onze straten.
Er zijn winnaars bij de pakjestoename. Die vinden we niet bij het personeel, dat hard moet werken voor een laag loon. Binnenkort komt daar bovendien zondagwerk bovenop. De vakbondsleiders stemmen daarmee in, onder meer omdat er vanwege de lage lonen wel wat interesse is in beter betaald zondagswerk. De winnaars moeten niet bij de gebruikers gezocht worden: zij moeten vanaf 1 januari opnieuw fors meer betalen voor verzendingen: een non-priorzegel wordt 10% duurder. Wie wint wel? De grote aandeelhouders van Bpost. De afgelopen jaren realiseerde de voormalige aandeelhouder CVC op 8 jaar tijd een rendement van 300%. Er is reeds bijna een miljard euro uit het bedrijf verdwenen als opbrengst voor de private aandeelhouders. De toevloed van pakjes op dit ogenblik leidt tot een grotere omzet: in het derde kwartaal ging het om 973 miljoen euro, of 10% meer dan een jaar voordien. De winst steeg met 81% tot 65,1 miljoen euro, terwijl ‘slechts’ 18,4% winstgroei werd verwacht. Voor heel het jaar wordt een winst van “minstens 270 miljoen euro” verwacht, aldus CEO Van Avermaet.
Wie denkt dat een liberalisering leidt tot lagere prijzen, moet zijn energiefactuur maar eens vergelijken met die van 20 jaar geleden. Of eens de trein nemen in Groot-Brittannië… Neen, liberaliseren en privatiseren zorgt voor hogere prijzen en minder dienstverlening, waarbij bovendien het personeel wordt uitgemolken als moderne slaven.
De gezondheidscrisis bevestigt het belang van een postdienst, zowel voor brieven als pakjes. De daling van het briefvolume is minder groot dan verwacht. De aanhoudende prijsstijgingen kunnen daar uiteraard wel verandering in brengen. Er is meer personeel nodig om de pieken in de pakjesbezorging te kunnen opvangen: een dienst die op zijn tandvlees zit, kan geen extra inspanning doen. Dit personeel moet bovendien aan betere voorwaarden werken: haalbare werkdruk en betere lonen, te beginnen met een algemene verhoging van alle laagste lonen tot 14 euro per uur.
Het wordt tijd om Bpost opnieuw in publieke handen te brengen. Een ‘gemengde’ structuur is een illusie: zodra de private sector een voet tussen de deur heeft, gelden enkel nog de private winstprincipes. In plaats van honderden miljoenen aan private aandeelhouders cadeau te doen, moeten deze middelen geïnvesteerd worden in betere dienstverlening en betere lonen. Waarop wachten de vakbonden bij Bpost om de brede solidariteit die er nu is met het hardwerkende postpersoneel aan te grijpen om een offensieve campagne op te starten om Bpost in publieke handen te nemen met opnieuw een uitbouw van het netwerk van kantoren, een forse aanwervingscampagne en degelijke arbeidsvoorwaarden (te beginnen met een minimumloon van 14 euro per uur).
