Het personeel van de supermarkten kreeg in de eerste golf van de pandemie algemeen erkenning als helden van de crisis. Ondertussen draaide de sector een grotere omzet en stegen de winsten. Ahold Delhaize bijvoorbeeld kende een verdubbeling van de wereldwijde winst in het tweede kwartaal: netto ging het om 693 miljoen euro. De Nederlandse vakbondsfederatie FNV eist momenteel 5% loonsverhoging voor al wie in de sector werkt. Zelfs indien dit niet volstaat om iedereen boven de 14 euro per uur te krijgen, is het een indicatie van de roep naar meer respect voor het personeel. Over de situatie in ons land spraken we met Dylan Van Looy, kandidaat van BBTK voor de sociale verkiezingen bij Lidl. (Dit gesprek vond plaats vlak voor de tweede lockdown en de gevolgen hiervan op de supermarkten).
Interview uit maandblad ‘De Linkse Socialist’
Zijn de supermarkten voorbereid op de tweede golf?
“Bij het begin van de tweede golf was alles terug business as usual in de winkels. Alles wees in de richting van een tweede golf, maar voor de directie komt het toch als een verrassing. Zowat alle extra maatregelen waren afgebouwd, enkel de mondmaskers bleven nog over. De extra security aan de ingang werd vervangen door een digitale portier, waardoor het winkelpersoneel toezicht moet houden in de winkels. Je moet al sterk in je schoenen staan en mondig zijn om klanten te wijzen op de corona-maatregelen. Maatregelen om de werkdruk te verlagen waren afgebouwd.”
“Tijdens de eerste golf sprong de directie op de kar om ons als helden te beschrijven. Nu blijkt dat dit vooral was om zichzelf in de spotlight te plaatsen en om de bredere steun te kapen. Moesten ze ons echt als helden behandelen, dan zouden collega’s die in quarantaine moeten een gewaarborgd maandloon krijgen in plaats van terug te vallen op een werkloosheidsuitkering. Dan zouden alle collega’s in de winkel van een besmet personeelslid meteen getest worden, in plaats van dit aan vrijwillig initiatief over te laten. Als de directie het meende, dan had ze alle informatie over besmettingen minstens doorgespeeld naar het Comité voor Preventie en Bescherming op de Werkvloer (CPBW).”
Welke maatregelen zijn nu nodig?
“In het crisisoverleg moeten we terug de maatregelen van de eerste golf verdedigen. Het gaat onder meer om zaken als de mogelijkheid om een uur vroeger te sluiten om de werkdruk te verlagen, meer personeel, geen speciale verkoopacties in de winkels, security aan de deur of in de winkel, toezicht opdat er maar 1 klant per 15 vierkante meter binnen kan, extra pauzes om even op adem te komen (wat geen overbodige luxe is als je een hele dag een mondmasker moet dragen) … Tijdens de eerste golf was de inzet van personeel minder afhankelijk van de omzet en werden zieke collega’s vervangen door interimmers. Samen met de mogelijkheid om een uur extra te sluiten, zorgde dit ervoor dat de werkdruk haalbaar werd. Dit werd echter snel afgebouwd. Bovendien kwam het angstklimaat op de werkvloer terug waarbij regelmatig collega’s werden afgedankt.”
“Hiernaast moeten we nadenken over eisen voor compensaties. Bij de eerste golf waren er verschillende compensaties per supermarktketen. Het eerste voorstel van de Lidl-directie om ons 175 euro aankoopbonnen te geven om in de winkel zelf te besteden aan 1 euro korting per aankoop van 5 euro werd omgezet in maximum 250 euro ecocheques en extra vakantiedagen. In andere ketens waren er andere compensaties, meestal ook tijdelijk. Bij Aldi werd in Oost-Vlaanderen eind augustus gestaakt voor het verderzetten ervan. Misschien wordt het tijd dat we over de verschillende winkelketens heen samen opkomen voor een permanente compensatie die gelijk is voor iedereen. Samen staan we sterker om dat af te dwingen. Essentiële werkenden verdienen een essentieel loon!”
“Na de eerste golf hadden we misschien meer gebruik moeten maken van onze nieuw erkende rol als essentiële werknemers om betere werkomstandigheden en lonen af te dwingen. In de VS is het minimumloon van 15 dollar per uur op veel plaatsen door strijd en stakingen afgedwongen. Daar kunnen we lessen uit trekken voor onze eis van 14 euro minimumloon per uur. We moeten ook nadenken over hoe we met personeelsvertegenwoordigers maatregelen rond preventie en bescherming op het werk kunnen opleggen en controleren in plaats van gewoon adviezen te geven in het CPBW. Adviezen waarvan de managers altijd maar zeggen dat ze het ‘meenemen’. Dat zal uiteraard afhangen van de krachtsverhoudingen op de werkvloer waarmee we de directie verplichten om ons te respecteren. Sterke delegees die het verschil maken in het afdwingen van verbeteringen zijn daarvoor nodig. Dat is de inzet van de sociale verkiezingen.”
Update van de redactie.
Sinds het afnemen van dit interview voor het maandblad ‘De Linkse Socialist’ was er de aankondiging van een tweede lockdown. Dit heeft uiteraard verregaande gevolgen voor het personeel in de sector. Overleg tussen werkgevers en vakbonden van de verschillende supermarktketens leverde echter niets op. Dat toont het gebrek aan respect van de werkgevers voor het personeel dat opnieuw harde tijden tegemoet gaat, met strenge regels in de winkels, uitputting en ziekte onder de collega’s.
