Natuurlijk heeft Bart Tommelein een punt als hij zegt dat het weghalen van een standbeeld van Leopold II geen einde maakt aan racisme. Daarvoor moet heel het kapitalistisch systeem omvergeworpen worden, maar ook daarvoor moeten we niet op Tommelein rekenen. Anderzijds moet de vraag gesteld worden waarom er nog zoveel standbeelden staan van iemand die verantwoordelijk was voor een koloniale plundering en massamoord.
Artikel overgenomen vanop blokbuster.be
Na de ophefmakende televisiereeksen ‘Kinderen van de collaboratie’ en ‘Kinderen van het verzet’ werden heel wat straatnamen die naar collaborateurs verwezen gewijzigd. Er kwamen enkele straatnamen van verzetsstrijders bij. Dat is natuurlijk slechts symbolisch: het maakt geen einde aan de collaboratie met het nazisme door een groot deel van de rechterzijde in ons land. Het doel was niet om de herinnering aan de geschiedenis uit te wissen, maar wel om in de herdenking nadruk te leggen op de rol van het antifascistisch verzet.
De geschiedenis wordt altijd geschreven door de overwinnaars. De koloniale heersers van weleer schreven de versie die in België dominant is. De onafhankelijkheid van Congo maakte formeel een einde aan het kolonialisme, maar daarna bleef het neokolonialisme doorgaan met een plundering van de natuurlijke rijkdommen in Congo door multinationals. Het is opmerkelijk hoe weinig de massamoord op de Congolese bevolking aanwezig is in het collectieve geheugen in België. Internationaal wordt de rol van Leopold II in Congo regelmatig vergeleken met de verschrikkingen van het nazisme. Maar hier is amper geweten hoeveel slachtoffers er gemaakt zijn. Een exact beeld is er niet, maar algemeen wordt ervan uitgegaan dat er minstens 10 miljoen doden vielen.
Die geschiedschrijving is niet onbelangrijk: het vormt de basis voor een neokoloniale retoriek die tot op vandaag aanwezig is, in een bijzonder virulente vorm bij extreemrechts. Enkele jaren geleden riepen aanhangers van Schild & Vrienden, de naziclub van Vlaams Belang parlementslid Van Langenhove, nog ‘Handjes kappen’ naar zwarte aanwezigen op een muziekfestival. Er zijn echter ook meer subtiele verdedigingen van het kolonialisme, onder meer door het voor te stellen als een periode waarin de infrastructuur werd uitgebouwd terwijl er na de onafhankelijkheid chaos en achteruitgang was. Dat gaat uiteraard voorbij aan het feit dat de infrastructuur enkel gericht was op de koloniale plundering die met brutale repressie werd opgelegd. Na de onafhankelijkheid zorgde het neokoloniale beleid ervoor dat er geen middelen waren voor onderwijs en openbare diensten. Het plunderbeleid ging door, niet omdat de bevolking daartoe besliste maar omdat de winstbelangen onder het kapitalisme steeds centraal staan en door de kapitalisten afgedwongen worden.
Het weghalen van standbeelden is symbolisch. Dat volstaat niet, maar het is op zich wel belangrijk. Het is een punt waarop gemakkelijker toegevingen kunnen gedaan worden, omdat dit het establishment niet raakt in de winstbelangen. Om tot meer fundamentele toegevingen te komen, is er nood aan revolutionaire massastrijd. Dat zagen we doorheen de geschiedenis van strijd, waaronder de onafhankelijkheidsstrijd. Onze strijd moet internationaal gevoerd worden zodat de kapitalisten langs alle kanten onder vuur liggen. Het was in zo’n periode dat de politieke onafhankelijkheid werd afgedwongen in heel wat landen die onder direct koloniaal juk vielen. Vandaag zien we dat afgedwongen hervormingen niet blijvend zijn zolang de kapitalisten een mogelijkheid hebben om gebruik te maken van het privaat bezit van de productiemiddelen om het karakter van de politieke economie te bepalen.
Om deze uitdaging aan te gaan, moeten we ons nationaal en internationaal organiseren in de strijd voor een andere samenleving. We verdedigen de strijd voor elke hervorming en elke symbolische stap vooruit, maar verbinden dit meteen met de nood aan fundamentele verandering met een socialistische samenleving.
