Dag aan dag verslag van de “staking van de eeuw.” 13 januari 1961

“In 1912 kreeg Koning Albert, die in het geheugen van onze bevolking gegrift blijft, een brief van de grote socialist en belangrijke Waal Jules Destrée. De brief had het over de gevaren die in dit land aanwezig zijn als gevolg van het feit dat er twee volkeren zijn met unitaire instellingen die slecht aangepast zijn aan deze realiteit.

“Vervolgens werd zowel door de Vlamingen als de Walen bloed vergoten op het strijdtoneel waar de verdediging van de vrijheid werd opgenomen. Dat heeft de solidariteit tussen de twee volkeren die onderscheiden worden door hun taal en door hun cultuur opnieuw bevestigd. De twee volkeren worden verbonden door grote herinneringen en door de uitoefening van hun democratie. Toen de Vlaamse eisen werden gesteld, begrepen de Waalse arbeiders de klachten die niet de hunne waren. Ze hielpen om tot oplossingen te komen voor Vlaanderen en België.

“We denken dat het uwe Majesteit zal plezieren om vandaag te luisteren naar de stem van de Waalse socialistische mandatarissen, de legitieme vertegenwoordigers van de meerderheid van hun volk. Zij zijn zich erg bewust van de diepgaande redenen die de arbeidersklasse intussen bijna een maand mobiliseren in hun regio en dat in een erg felle en wrede staking. In de vorige eeuw heeft Wallonië zich snel aangepast aan een nieuwe beschaving. De bodemschatten en de arbeidskracht werden in dienst van België gesteld, waardoor het land welvarend werd.

“Onze arbeidersklasse heeft als gevolg van die enorme inspanningen enkel lijden en miserie gekend. Beetje bij beetje heeft zij het bewustzijn ontwikkeld over haar omstandigheden en haar rechten. Na het einde van de Eerste Wereldoorlog verkeeg zij met het algemeen stemrecht het middel om haar politieke emancipatie te bekomen, een onvermijdelijke prelude voor haar economische en sociale emancipatie.

“Terwijl onze vaders met grote moeite betere levensomstandigheden afdwongen, geraakten de natuurlijke rijkdommen van Wallonië uitgeput. Het belang van de bevolking nam af, het industriële elan van Wallonië leed onder de zwakheden van een economisch regime dat enkel bezorgd was om de onmiddellijke winsten en niet in staat was om een coherente en aanhoudende inspanning te doen op het vlak van de industriële organisatie.

“Onze industrie is verouderd en geleidelijk aan zullen ze afsterven, het zijn slachtoffers van de kapitalistische concentratie maar ook van het feit dat ze niet aangepast werden aan de moderne methoden en productievormen. Overal in Wallonië, doorheen onze valleien en de flanken van onze heuvels, zijn er skeletten van verlaten fabrieken die getuigen van deze oprukkende industriële ruïne. Onze steenkool werd minder gemakkelijk exploiteerbaar, de sector raakt versmacht en vervolgens sloten de mijnen een voor een. We zijn de tel kwijt van het aantal mijnen, dat definitief is gesloten, enkel de ‘terrils’ zijn er nog als stille getuige van zoveel zware menselijke arbeid.

“Het patronaat heeft intussen haar oude of nieuwe bedrijven overgeplaatst naar het Vlaamse land, in de hoop om er goedkopere arbeidskrachten te vinden. Er werden bedrijven overgeplaatst naar Brussel waar alle nationale machten gezeteld zijn met de banken, de maatschappijen en hun bureau’s.

“Die industriële die willen overleven en trouw blijven aan de Waalse regio hebben het moeilijk om het kapitaal te vinden dat nodig is om de bedrijven te moderniseren. Intussen verdwijnen miljarden franken naar het buitenland. Sinds een halve eeuw klagen de Waalse socialisten de gevaren aan die niet alleen onze arbeiders bedreigen, maar ook Wallonië en België.

“Sinds een halve eeuw geven ze uitdrukking aan de vastberadenheid van de Waalse arbeiders om onder het juk van de Vlaamse parlementaire meerderheid van voornamelijk conservatieven te ontsnappen. En er wordt ook uitdrukking gegeven aan de wil van de arbeiders om effectief deel te nemen aan het beheer van het economische leven van haar regio.

“De Waalse socialisten benadrukken de noodzaak om met durf en energie de structuurhervormingen toe te passen die andere Westerse landen hebben ingevoerd. Het gaat er om dat de economie richting wordt gegeven, gepland en georganiseerd met het oog op het algemeen belang.

“Sire, de Waalse arbeiders willen rustig werken en steeds opnieuw hun solidariteit betuigen. Dat is hun politieke religie tegenover al wie, bij ons of elders, leeft van zijn arbeid. Op een ogenblik dat nieuwe economische gemeenschappen tot stand komen, willen ze bijdragen aan de welvarendheid van heel het land, maar ze willen ook dat hun rechten en legitieme belangen worden gerespecteerd. De evolutie van België heeft aan het Waalse volk het gevoel dat het niet wordt begrepen en niet gehoord door diegenen die het land regeren. Ze stellen zich vragen over hun plaats binnen de Belgische gemeenschap. Ze stellen formeel het unitaire karakter van onze traditionele instellingen in vraag.

“Ze zoeken oplossingen zonder te raken aan de onafhankelijkheid of de integriteit van het land. Maar ze zoeken oplossingen die erkennen dat België bestaat uit twee volkeren die elk een eigen identiteit hebben, een eigen cultuur en eigen doelstellingen.

“Ze eisen dat de Grondwet op zo’n wijze wordt herzien dat onze nationale instellingen de Walen garanties bieden tegen het diepgaande interne onevenwicht waaraan het land lijdt.