Een jaar geleden doken samenzweringstheorieën over de schade van 5G Wi-Fi op, maar ze slaagden er niet in om significant door te sijpelen. Nu mensen worstelen met de situatie waarbij de pandemie hun leven op hun kop gezet heeft, zijn deze samenzweringstheorieën sterker verspreid en hebben ze geleid tot duizenden verhalen die worden gedeeld in talloze online forums en sociale media.
Een reactie door Niamh Ní Bhranghaile, Socialist Party (Ierland)
Deze samenzweringstheorieën zijn verkeerd en gevaarlijk. Ze trekken de zorgen en de energie van de mensen weg van de echte problemen in de wereld en van degenen die daar verantwoordelijk voor zijn.
Wat is 5G?
5G is de vijfde generatie draadloze communicatietechnologieën die cellulaire datanetwerken ondersteunen. Het zal uiteindelijk de huidige 4G Lange Termijn Evolutie (LTE) verbindingen vervangen of veranderen. 5G-communicatietechnologie ontstond parallel met het concept van het “internet van de dingen.” Samen maken ze het mogelijk om apparaten en alledaagse objecten in real-time met elkaar te verbinden. Deze technologie zal de basis vormen voor “slimme” huizen en steden – waarbij er aanzienlijke problemen op vlak van privacy en gegevensbescherming zijn.
5G werd in 2019 geïntroduceerd en werkt op drie verschillende spectrumbandbreedtes – laag, midden en hoog. Dit zal de snelheids- en capaciteitsproblemen van 3G en 4G, die alleen op lage spectrumbandbreedtes (sub-1GHz) werken, verlichten. 5G zou 1000 keer de snelheid van 4G bieden, maar geen lange afstandsdekking of goede muurpenetratie vanwege de hoogfrequente kenmerken. Daarom zullen grote aantallen masten moeten worden gebouwd om een duidelijke 5G-ontvangst te bieden. Voor de uitrol van 5G internet worden heel wat 5G antennes geplaatst en hoewel het geen kolossale structuren zijn, zijn ze wel imposant genoeg om de aandacht van de lokale bevolking te trekken.
Is het veilig?
Zoals bij alle draadloze communicatiesystemen zal 5G werken met behulp van elektromagnetische golven. Het belangrijkste biologische effect van de elektromagnetische straling van mobiele telefoons is een stijging van de temperatuur. Er bestaat bezorgdheid dat er mogelijk een verband bestaat tussen langdurige blootstelling en kanker, met enig bewijs uit epidemiologische en dierstudies, maar deze blijven controversieel en worden sterk betwist. Zoals hierboven aangehaald, belooft de 5G-mobiele technologie een vertienvoudiging van de datatransmissiesnelheid door te werken op bandbreedten met een hoog spectrum. De fysiologische effecten van elektromagnetische straling met een hoog spectrum zijn niet uitgebreid bestudeerd. Dit heeft geleid tot een grote internationale herziening van de relevante richtsnoeren voor stralingsveiligheid, waarvoor men het erover eens is dat er onvoldoende gegevens beschikbaar zijn. Er moet echter opgemerkt worden dat de Wereldgezondheidsorganisatie en het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek (IARC) in 2011 elektromagnetische straling in verband met het gebruik van draadloze telefoons als “mogelijk kankerverwekkend” voor de mens heeft aangemerkt.
Het gebrek aan gegevens en de losse omgang met de veiligheid van elektromagnetische straling met een hoog spectrum moet dringend worden aangepakt, al was het maar om aan te tonen dat het inderdaad veilig is. Een internationale oproep aan de Europese Unie van 180 wetenschappers uit 35 landen, gaf uiting aan hun bezorgdheid en eiste terecht dat de potentiële gevaren van 5G-internet voor de menselijke gezondheid volledig worden onderzocht. De Internationale Commissie voor Bescherming tegen Niet-Ioniserende Straling, die richtsnoeren geeft voor de productie van mobiele zendmasten, was echter onvermurwbaar van mening dat er geen bewezen nadelige gevolgen voor de gezondheid zijn die aan een normale 5G-installatie worden toegeschreven. Zij hebben een nieuwe reeks richtsnoeren opgesteld voor de 5G-frequentie, waarbij het gebruik wordt beperkt tot 100 kHz – 300 GHz. Echte bezorgdheid binnen de wetenschappelijke gemeenschap over 5G moet worden onderscheiden van samenzweringstheorieën, die in wezen gebaseerd zijn op onwaarheden en in strijd zijn met de wetenschappelijke methode van kennisverwerving.
Samenzweringstheorieën
5G is voortdurend onderhevig geweest aan samenzweringstheorieën, specifiek met betrekking tot de schade aan de menselijke gezondheid en het milieu. Zo werd het in verband gebracht met de dood van honderden vogels in Nederland, wat later als bedrog werd geclassificeerd. Een meer populaire samenzweringstheorie suggereert dat 5G het immuunsysteem onderdrukt. Deze samenzweringstheorie is op grote schaal verspreid op sociale media, voornamelijk op anti-5G Facebook-pagina’s die doorgaans worden beheerd door anti-vaccinatie-campagnevoerders. Rondom dit verhaal zijn er ook enkele samenzweringstheorieën die betrekking hebben op 5G en het Coronavirus.
Een van de theorieën noemt 5G de bron van het Coronavirus. Dit verhaal is in januari op Facebook verschenen en identificeert een vrouw die haar 5G mobiele telefoon achter prikkeldraad gebruikt bij een ingang van een wooncomplex in Wuhan, het epicentrum van de uitbraak van het Coronavirus, als de bron van de pandemie. Zij geloven dat tijdens de lockdown in China meer mensen gebruik maakten van 5G internet, wat de ziekte en het ziekteverloop verergerde. Dit is duidelijk belachelijk en heeft wederom geen wetenschappelijke basis. De introductie van 5G in Wuhan was in augustus 2019, bijna 18 maanden nadat Engeland zijn eerste Londense testgebied voor de technologie had gelanceerd. Iran heeft ondertussen een ongelooflijk hoog aantal coronavirusgevallen gezien, ondanks de geringe 5G-dekking. De samenzweringstheoretici geloven dat naties in een race zijn om 5G-technologie te gebruiken om technologisch wereldleider te worden, waarbij de menselijke gezondheid niet van belang is.
Een andere samenzweringstheorie beweert dat 5G COVID-19 veroorzaakt. Zij geloven dat 5G masten worden gebruikt om het Coronavirus vrij te laten om te ontvolken. De leiders van de New World Order, met Bill Gates als initiatiefnemer, zouden die operatie orkestreren. De aanhangers van deze theorie leggen een verband met Windows Microsoft, waarvan zij beweren dat het doelbewust gevoelig is gemaakt voor virussen om antivirussoftware te verkopen. Ze stellen dat Gates nu een ontvolkingscampagne voert om een vaccin te verkopen. Een andere samenzweringstheorie gelooft dat het Coronavirus een afleiding is en dat de media en de overheid medeplichtig zijn aan het in diskrediet brengen van anti-5G-campagnevoerders.
Sociale media
Terwijl de coronaviruspandemie voortduurt, proberen mensen wanhopig om hun leven te reorganiseren. Een groot deel van de wereld is afgesloten en veel mensen moeten zich isoleren vanwege een virus dat tienduizenden mensen de dood injaagt. Het is begrijpelijk dat mensen extreem kwetsbaar zijn voor verkeerde informatie en gevoelig zijn voor nepnieuws en bepaalde samenzweringstheorieën als een manier om dingen uit te leggen. In deze context is het geen wonder dat Coronavirus / 5G samenzweringstheorieën zich als een lopend vuurtje hebben verspreid. Een studie van de New York Times vond 487 Facebook-groepen, 84 Instagram-accounts, 52 Twitter-accounts en tientallen andere berichten en video’s die de samenzweringstheorieën verspreidden.
De Facebook-groepen worden gebruikt om foto’s te delen van schijnbaar uitgebrande mobiele telefoonapparatuur en om anti-vaccinmateriaal te verdelen. Dit heeft geresulteerd in de dood van een man die zichzelf chlooroquine had voorgeschreven, het product dat online werd aangeprezen en door Trump werd gepromoot als een wondermiddel voor COVID-19. Op Instagram heeft een netwerk van 40 accounts zijn publiek bijna verdubbeld tot 58.800 volgers. YouTube is ook gebruikt om samenzweringsvideo’s te delen, die meer dan 5,8 miljoen keer zijn bekeken. Misleide beroemdheden en online influencers, waarvan sommigen later hun steun hebben ingetrokken, hebben deze samenzweringstheorieën nog verder verspreid onder hun miljoenen volgelingen. De samenzweringstheorieën zijn nu op Facebook te vinden in meer dan 30 landen.
De samenzweringstheorieën hebben zich het snelst verspreid via WhatsApp-groepen, voornamelijk lokale groepen die ironisch genoeg zijn opgericht om de gemeenschap tijdens de pandemie te ondersteunen en van informatie te voorzien. Deze gemeenschappen zien elke dag meer mensen lijden en sterven aan COVID-19 en zo krijgen de samenzweringstheorieën meer aandacht. Nu de verwarring en het verdriet omslaan in woede, zijn de 5G-masten voor sommigen een doelwit geworden. In Groot-Brittannië zijn er meer dan 30 daden van brandstichting en vandalisme geweest en nog eens 80 incidenten waarbij telecomtechnici werden lastiggevallen op het werk.
Traditionele media
Naarmate de belangstelling op de sociale media groeide, zagen de traditionele media de mogelijkheid om er zelf voordeel uit te halen. Ze zagen een kans om de wanhoop van mensen uit te buiten om hun nieuws te verkopen door deze samenzweringstheorieën te voeden. De Daily Star publiceerde op 24 maart een artikel met de titel “Coronavirus: angst dat 5G wifi netwerken kunnen fungeren als ‘versneller’ voor ziekte.” Het verhaal, dat als exclusief wordt bestempeld, is volledig gebaseerd op citaten van niet-wetenschappers.
In het Verenigd Koninkrijk hebben vier van de grootste netwerkproviders, EE, O2, Three en Vodafone, samen een verklaring uitgebracht waarin ze mensen oproepen om hun masten niet te beschadigen of hun ingenieurs niet aan te vallen. Ze vroegen om maatregelen tegen sociale media platforms die gebruikt worden om 5G samenzweringstheorieën te verspreiden. De Britse overheid ging daarop in en werkt samen met sociale media giganten Facebook en YouTube om alle informatie met betrekking tot de samenzweringstheorie te verwijderen. Het moet echter gezegd worden dat geen van deze overheids- of bedrijfsinstellingen betrouwbaar is als het gaat om informatie of gezondheid. We moeten op onze hoede zijn voor een precedent dat wordt geschapen om de standpunten die zij afkeuren, met inbegrip van antikapitalistische politieke opvattingen, aan te pakken.
Ondertussen zijn er nog geen gevolgen voor de traditionele media die deze samenzweringstheorieën verspreiden. Ze wisten dat deze theorieën ongegrond waren en toch hebben ze deze verspreid. Waarom? Vanwege winstbejag. De traditionele zijn private bedrijven met winstoogmerk en ze zullen alles drukken wat er maar te koop is. Dit houdt niet op bij het promoten van leugens en samenzweringstheorieën – ze houden regelmatig waarheden achter en onderdrukken die naargelang het past in het kraam van het kapitalistisch systeem waarvoor ze uiteindelijk propaganda-instrumenten zijn.
Het probleem is het systeem
Terwijl de wereld op zoek is naar antwoorden en oplossingen voor de pandemie die door het coronavirus wordt veroorzaakt, hebben de traditionele media zonder enige wroeging gebruik gemaakt van de wanhoop van de mensen om ongefundeerde samenzweringstheorieën laten gedijen. Maar samenzweringstheorieën geven geen waarheidsgetrouwe antwoorden. De echte boosdoener en het gevaar voor de gezondheid en het welzijn van de mensen is het roekeloze, op winst gerichte kapitalistische systeem zelf. De wereldwijde voedselindustrie creëerde de context van kwetsbare dierlijke en menselijke populaties waarin dit virus voor het eerst is ontstaan; het neoliberale beleid heeft onze gezondheidssystemen decennialang massaal ondergefinancierd en ondermijnd; de meeste regeringen hebben de noodzakelijke maatregelen uitgesteld omdat hun eerste zorg niet de volksgezondheid is, maar de winsten van het bedrijfsleven.
Het is waar dat dit een systeem is dat de belangen van een kleine elite verdedigt ten koste van de overgrote meerderheid, maar het deze elite heeft niet de volledige controle. De ramp die de Covid-19 pandemie is en de economische crash die zich momenteel voltrekt, is een voorbeeld van het uit de hand lopen van het systeem – maar het werkt op basis van zijn eigen interne wetten en logica. Op dezelfde manier doodt het de planeet, niet vanwege een slinkse samenzwering van een groep kapitalisten, maar omdat het systeem bovenal gedreven wordt door winstbejag op korte termijn. Zoals het met de dag duidelijker wordt, is dat soort systeem een bedreiging voor het leven op de planeet. We moeten ons richten op het stoppen van dit systeem om het te vervangen door een democratische socialistische samenleving, waar de rijkdom en de middelen in handen zijn van de gemeenschap en democratisch worden gecontroleerd door de arbeidersklasse.
