Sterven om een identiteitscontrole te ontlopen? Samen vechten voor een ander systeem!

Anderlecht. (Foto: wikimedia commons)

De feiten die tot de dood van de Brusselse jongere Adil hebben geleid, tonen dat de coronacrisis het geweld van dit systeem tegen armen, jongeren, vrouwen, migranten en alle werkenden verergert. Zij zijn het die op alle niveaus betalen met pijn en rouw voor de onbekwaamheid van de heersende klasse. Allereerst willen we ons oprecht medeleven betuigen aan de familie en vrienden van Adil. We willen ook wijzen op de politieke oorzaken van deze tragedie en waarom deze de nood aan radicale maatschappijveranderingen tonen.

Door Pietro (Brussel)

De feiten

Afgelopen vrijdag 10 april 2020, midden in de lockdown, verloor een 19-jarige jongen het leven na een achtervolging met de politie. Terwijl hij een busje probeerde te passeren, kwam een andere politiewagen in de achtervolging op volle snelheid vanuit de tegenovergestelde richting en werd hij frontaal geraakt. Adil stierf onmiddellijk. De politie beweert dat het de scooter was die op de wagen inreed, maar dit moet nog worden bewezen, aangezien verschillende getuigen het tegenovergestelde verdedigen. Wat was zijn schuld? Zijn kot verlaten in een periode van quarantaine.

De reactie van de bewoners van de wijk Kuregem in Anderlecht liet niet lang op zich wachten. In de nacht van zaterdag op zondag waren er rellen na een spontane solidariteitsbijeenkomst. De politie reageerde meteen repressief. Een honderdtal mensen werd opgepakt na een gespierde interventie van enkele honderden agenten met waterkanonnen, honden, …

De materiële basis van geweld in volkswijken: een klassenanalyse

De dood van Adil is een tragedie die getuigt van de onmenselijkheid van ons model van kapitalistische samenleving en nog meer van het totale onvermogen om deze crisissituatie te beheersen.

Adil was op de vlucht voor een politiecontrole die hem vanwege de noodmaatregelen een boete van 250 euro had kunnen kosten. Als hij vluchtte, was dat om te ontsnappen aan de onevenredige boetes die tot 20% à 40% van zijn maandelijks inkomen kunnen oplopen, maar ook om te ontsnappen aan het optreden van de politie die in deze wijken straffeloos tot ongezien geweld kan overgaan. Naar buiten gaan tijdens de lockdown mag geen reden zijn om te sterven. Dit is onaanvaardbaar en een teken van de repressie die plaatsvindt als onderdeel van de noodmaatregelen tegen de pandemie.

De wijken van Kuregem in Anderlecht bieden, net als andere wijken in Brussel, geen toekomst voor deze jongeren, met werkloosheidscijfers die variëren van 45 tot 50% onder jongeren als gevolg van de desindustrialisering van de stad. Vooral de kinderen en kleinkinderen van arbeidsmigranten – de helft van de Brusselse jeugd – worden door deze situatie getroffen. Jarenlang hebben de gemeentelijke autoriteiten de bevolking verwaarloosd door ze te stigmatiseren. Het neoliberale beleid van besparingen op alle niveaus, van federaal over de regio’s tot aan de gemeenten, vormt de materiële basis voor structureel racisme. Dit heeft een specifieke vorm in de frequentie van controles en discriminatie in volkswijken.

Dit besparingsbeleid ligt aan de basis van sociale afbraak, ongelijkheid in het onderwijs, discriminatie, sociale uitsluiting en marginalisering van bepaalde bevolkingsgroepen, in het bijzonder die van migranten uit de arbeidersklasse.

Hoe kunnen controles van wie er donker uitziet, racistische beledigingen en nodeloos politiegeweld onze veiligheid ten goede komen? Schept dit niet juist een klimaat van onveiligheid en een onmogelijke dialoog met de politie en de autoriteiten?

Het debat in de samenleving en de reactie van de traditionele partijen

Verschillende mensen gaven commentaar en stelden in het publieke debat de volgende vraag: “Als deze jongen niets te vrezen had, waarom probeerde hij dan aan de controle te ontsnappen?” Het antwoord van sommigen was dat hij zeker iets te verbergen had. Weer anderen doen morele oproepen tot verzoening en sociale vrede zonder in te gaan op de ware oorsprong van dit geweld. Brussels staatssecretaris Pascal Smet (SP.A) stelde vragen over de achtervolging: “Als tientallen jongeren de politie aanvallen, is dat omdat er iets ernstigs aan de hand is. Een vertrouwensbreuk. Wantrouwen. Onbegrip. En regelrechte haat. Aan beide kanten. Want dat is de situatie in Kuregem.”

We kunnen de feiten niet anekdotisch analyseren, er is een sociale lezing nodig om de realiteit te kunnen begrijpen. Adil’s reactie is het resultaat van jaren van onderdrukking, racisme en sociale achterstelling die in de volkswijken worden ervaren. Bovendien willen de autoriteiten de verantwoordelijkheid voor besmetting bij het individuele gedrag leggen, alsof een jongere op een scooter een gevaar voor de bevolking vormt, terwijl de minister van Volksgezondheid niet in staat is om de nodige mondmaskers te leveren voor de bescherming van het zorgpersoneel. Alsof het feit dat niet-essentiële ondernemingen nog steeds actief zijn, niet crimineel is, terwijl 85% van de gecontroleerde ondernemingen de regels van social distancing niet respecteren! Zoals altijd zijn het de armere klassen die de prijs betalen.

Minister De Crem stelde nog: “Het is volstrekt onaanvaardbaar. Het zijn onruststokers die een dramatisch incident hebben gebruikt om chaos te creëren. Deze houding heeft niets te maken met rouw of verdriet.” Volgens hem “zijn dit jonge mensen die niet kunnen functioneren volgens onze normen en waarden.” Het is hier zeer duidelijk dat de overheid racisme als wapen gebruikt om binnenstedelijke buurten te stigmatiseren om zo haar verantwoordelijkheid in de aanpak van de crisis te verdoezelen.

Het is duidelijk dat de traditionele politici niet in staat zijn om te begrijpen wat er gebeurt. De slechte aanpak van de gezondheidscrisis, het decennialange gebrek aan publieke investeringen in de zorg en de openbare diensten, het totale gebrek aan bereidheid om een ernstig beleid van tests en van bescherming van de bevolking te organiseren, … Dit alles leidt ertoe dat er geen andere keuze is dan quarantaine en lockdown. Het leidt ook tot repressieve maatregelen tegen wie het moeilijker heeft in deze situatie omwille van de ongelijkheden die in het systeem ingebakken zitten.

Voor de traditionele partijen moeten we hier allemaal samen door. Alsof de lockdown hetzelfde is voor iemand die in een villa van honderden vierkante meters met grote tuin woont en iemand die op 40 vierkante meter opgesloten zit. De enorme sociale ongelijkheid in deze samenleving zet een stempel op de lockdown.

Regering met volmachten: van politiegeweld naar sociaal geweld

Politiegeweld blijft grotendeels onbestraft, zoals bevestigd werd door een veroordeling van België voor het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. Klachten die ingediend worden bij het Comité P (Permanent Comité voor toezicht op de politiediensten) worden vaak zonder vervolg geklasseerd. De VN heeft forse kritiek op dit orgaan waarvan de onafhankelijkheid en onpartijdigheid in vraag gesteld worden.

Alle uitzonderlijke maatregelen die nu in deze periode van lockdown worden genomen, kunnen nadien gebruikt worden tegen de sociale en syndicale bewegingen en tegen onze democratische rechten.

We moeten de controle op de politie uit de handen halen van politici die enkel repressie kennen. We moeten ingaan tegen politiegeweld, straffeloosheid voor machtsmisbruik door de politie of het inzetten van repressie om collectieve acties te ondermijnen (zoals het verbieden van stakersposten of onnodig aan banden leggen van betogingen en acties). Er is democratische controle op de politie nodig door de gemeenschap en de arbeidersorganisaties, zodat de politie ingezet wordt met het oog op de belangen van de werkenden en jongeren.

We moeten strijden voor een grootschalig plan van publieke investeringen in zorg, onderwijs en sociale huisvesting. Deze investeringen zouden de tekorten wegwerken en tienduizenden degelijke en maatschappelijk nuttige jobs creëren om iedereen een toekomst te geven. We moeten ook strijden voor democratisch, kwaliteitsvol en gratis onderwijs en lonen die mensen in staat stellen fatsoenlijk te leven, de invoering van een minimumloon van 14 euro per uur zou een goede eerste stap in die richting zijn. Maar om aan deze eisen te kunnen voldoen, zullen we botsen op de winstlogica van bedrijven. Het is die logica die mensen zoveel en zo snel mogelijk terug aan de slag wil terwijl de pandemie nog volop woedt. Voor een toekomst die niet gekenmerkt wordt door wanhoop, ellende en onderdrukking, moeten we strijden tegen het kapitalisme en opkomen voor socialistische maatschappijverandering.

Delen:
Printen:

Steun ons: plaats uw boodschap in onze mei-editie!

Voorpagina van De Linkse Socialist

Uw boodschap in onze mei-editie