In het kader van de Coronavirus-crisis en onder het voorwendsel van urgentie heeft het federale parlement onlangs speciale bevoegdheden toegekend aan de regering-Wilmès II. Tenzij men denkt dat de federale regering onder het magische effect van het Coronavirus geen politieke kleur meer heeft, betekent dit dat de meerderheid in het parlement (MR, Open VLD, CD&V, Cdh, PS, sp.a, Groen, Ecolo, Défi) volmachten geeft aan een rechtse regering. De regering-Wilmès II bevat dezelfde partijen als de regering-Michel II (Zweeds min de N-VA). Onder Michel I kregen we de verhoging van de pensioenleeftijd, besparingen op zorg, aankoop van nieuwe gevechtsvliegtuigen, …
Artikel door Guy Van Sinoy
Volmachten zijn niet nieuw: in de jaren 1980 deden werkenden uit de private en publieke sector een bittere ervaring op met rechtse regeringen die met volmachten bestuurden. Enkele lessen.
De ervaring van de jaren 1980
Van begin 1982 tot december 1987 maakten de rechtse regeringen-Martens van christendemocraten en liberalen uitgebreid gebruik van volmachten om harde aanvallen op sociale verworvenheden door te voeren. Van februari 1982 tot december 1982 vaardigde de regering-Martens VI een pakket van 200 decreten uit: verlaging van de bedrijfskosten, devaluatie van de Belgische frank met 8,5%, opschorting van de koppeling van de lonen aan de index, verlaging van de overheidsuitgaven en van de sociale zekerheid, een algemene verlaging van de loonmassa met 3%. Dit was wat de bazen wilden. Het was het programma dat het Verbond van Belgische Ondernemingen eind 1981 had opgemaakt.
Natuurlijk passeerde dit niet zomaar. In september 1983 was er een wekenlange staking in de publieke sector (helaas zonder deelname van het ACV). In januari 1986 werd na tal van spontane stakingen een nationale ABVV-betoging in Brussel georganiseerd. Met meer dan 100.000 werd betoogd tegen de nieuwe besparingen van het Sint-Annaplan. Deze mobilisaties vonden plaats ondanks de actieve medewerking van ACV-voorzitter Jef Houthuys aan het regeringsbeleid. Die medewerking hield de vorming van een gemeenschappelijk vakbondsfront tegen. Het feit dat het protest toch uitbreiding kende, leidde tot de val van de regering-Martens VII, ook al werd die val officieel toegeschreven aan communautaire spanningen.
De regering-Dehaene, met de sociaaldemocratie in plaats van de liberalen, deed geen beroep op volmachten om het Globaal Plan op te leggen. Er was eerst overleg met de vakbondstop om nadien het plan toch op te leggen.
2020: terug naar de jaren tachtig?
Het is natuurlijk niet omdat de regering volmachten heeft, dat ze deze ook kan toepassen op economisch en sociaal vlak. Eind maart weet niemand hoe lang de corona-crisis zal duren. We weten niet hoe lang de maatregelen van afsluiting in ons land zullen duren, maar ook niet wat de economische gevolgen van deze humanitaire crisis zullen zijn.
Eén ding is echter zeker: de burgerij zal er alles aan doen om de werkenden te laten opdraaien voor deze crisis. Zullen de volmachten van de regering-Wilmès II daarvoor gebruikt worden? Het is niet omdat de regering het papieren recht daartoe heeft, dat dit ook zal passeren in de samenleving. Elke politieke partij heeft ook minstens een beetje maatschappelijke steun nodig…
Op dat vlak staat de regering-Wilmès II er slechter voor dan Martens in de jaren 1980. Er is een brede externe steun in het parlement, maar de regering zelf bestaat uit partijen met een relatief zwakke electorale basis: MR, Open VLD en CD&V zijn samen goed voor slechts 38 van de 150 zetels. CD&V is vandaag slechts de derde partij in Vlaanderen en nog maar een schim van de CVP uit de jaren 1980. Over CdH (het vroegere PSC) zullen we maar zwijgen: peilingen zetten die partij in Brussel op minder dan 5%.
Waakzaam zijn om strijd te organiseren
De verhouding tussen CD&V en de arbeidersbeweging in Vlaanderen is evenmin wat deze in de jaren 1980 was. Jaren van actieve steun aan het harde besparingsbeleid van onder meer de regering-Michel hebben de banden tussen ACV en CD&V onder druk gezet. De hardnekkige verdediging van het besparingsbeleid van de Vlaamse regering-Jambon doet er ook geen goed aan.
Maar de regering-Wilmès II zal proberen in te spelen op het uitzonderlijke en diepgaande karakter van de gezondheids-, economische en sociale crisis als gevolg van het coronavirus. De regering zal dit doen om de werkenden en hun gezinnen ervoor te laten opdraaien. Vakbondsleden van ABVV, ACV en ACLVB blijven best waakzaam om het verzet te organiseren zodra de regering in de aanval gaat.
