Sociale zekerheid betekent dat de gemeenschap een inkomen garandeert aan wie voor welke reden dan ook niet in staat is om te werken. Een uitkering zou ons in staat moeten stellen om tijdens deze ongewilde periodes zonder werk (wegens ziekte, pensioen of werkloosheid) onze levensstandaard te kunnen behouden. Na 30 jaar besparen zit onze sociale zekerheid echter vol gaten. De neoliberale visie, dat de sociale zekerheid slechts een sociaal vangnet is met minimumuitkeringen, werd door alle klassieke partijen omarmd.
Een werkloosheidsuitkering is bij aanvang slechts 64% van het nettoloon. Na zes maanden ligt de werkloosheidsuitkering voor alle gezinstypes onder de armoedegrens. Geen lachertje dus. Dat in deze crisistijd de uitkering voor technische werkloosheid werd opgetrokken van 65% naar 70% van het loon zal voor veel betrokkenen welgekomen zijn. Maar het voldoet niet aan de noden van de gezinnen, of moeten we nu ook maar 70% van de huur of energierekening betalen?
Maar het hele systeem van technische werkloosheid moet in vraag worden gesteld. Het geeft de grote ondernemers de luxe om de economisch goede tijden te verzilveren in superwinsten en dividenden terwijl de risico’s en kosten in crisistijden worden afgewenteld op de gemeenschap.
Daarom eisen we in deze crisis een inkomensgarantie voor alle gezinnen. Bedrijven die in het verleden superwinsten hebben geboekt, kunnen de lonen perfect verder uitbetalen. Kleine ondernemingen die kunnen aantonen dat ze daar niet toe in staat zijn, moeten overheidssteun kunnen ontvangen.
De sociale zekerheid komt onder zware druk. Niet omdat we als gemeenschap niet het potentieel hebben om zo’n crisis te weerstaan, maar omdat de kas van de sociale zekerheid letterlijk werd geplunderd. De taxshift van de recente regering Michel met liberalen, christendemocraten en N-VA heeft de sociale bijdragen van de werkgevers verminderd van 32,4% naar 25%, een verlaging van de loonkosten voor de werkgevers van 5,8 miljard euro per jaar! In combinatie met veel andere kortingen op deze bijdragen heeft het onze sociale zekerheid van 20% van het BBP in 1983 naar 15,3% vandaag gebracht. Mochten we de financiering terug herstellen naar de regels in 1983 zou ons dit 22 miljard euro per jaar extra opleveren. Dat plaatst het tekort van 6 miljard euro dat verwacht wordt tegen 2024 in het juiste perspectief. Tekorten worden gecreëerd om daarna besparingen te kunnen beargumenteren.
Verloningen in natura zijn heel populair bij de werkgevers omdat ze er geen sociale zekerheidsbijdragen op moeten betalen. 6,8 miljard euro aan loonmassa werd in 2019 zo uitbetaald. Dat betekende 2,6 miljard euro minder aan inkomsten voor de sociale zekerheidskas. Enkele populaire extralegale voordelen werden in deze studie niet meegerekend, wellicht bedraagt het reële verlies eerder 4 miljard. Deze stelsels van extralegale voordelen moeten afgebouwd worden, zonder dat dit inkomensverlies voor de werkenden mag inhouden. Het moet vervangen worden door loon.
Elke afbraak van de sociale zekerheid betekent een stap terug in de richting van individualisering van sociale risico’s. Er is een wildgroei ontstaan aan aanvullende pensioenen en pensioenfonds, hospitalisatie- en aanvullende verzekeringen. Deze systemen zijn niet neutraal. Ze zijn de neoliberale invulling van individuele dekking van sociale risico’s en ondergraven onze collectieve sociale zekerheid.
Het is dankzij harde strijd van de arbeidersklasse dat de sociale zekerheid werd ingevoerd om het hoofd te bieden aan crisissen zoals die van vandaag. Om terug te krijgen wat geplunderd is en om sociale bijdragen op te leggen die ons in staat stellen om aan de behoeften te voldoen, zal een zelfde soort strijd nodig zijn.
We eisen:
- Herstel van de sociale zekerheid, het terugschroeven van alle cadeaus aan de patroons
- Afbouw van voordelen in natura en de vervanging ervan door loon, zonder inkomensverlies voor werkenden.
- Gewaarborgd inkomen bij ziekte en economische werkloosheid gelijk aan 100% van het nettoloon
- Voor het opleggen van hogere sociale bijdragen aan de bazen.
