Om de planeet te redden: breken met de dictatuur van de markt

Foto: MediActivista

Zelfs wanneer overheden een stap willen zetten voor het klimaat, worden ze in feite snel gestopt door het bedrijfsleven en lobbyisten. Zo lanceerde de Italiaanse regering op 13 januari een wetsvoorstel om belastingen op plastic en suikerhoudende dranken in te voeren. Het doel is om bedrijven te stimuleren minder plastic te produceren door hen te dwingen één euro per kilo plastic te betalen en ook om gezondheidsproblemen als gevolg van frisdranken te bestrijden, waar in theorie 1,3 miljard euro mee wordt opgehaald voor de begroting van 2020. Maar het risico bestaat dat deze belasting het daglicht niet zal zien.

Artikel door Ophélie uit de maart-editie van ‘De Linkse Socialist’

De belasting op plastic en frisdranken is namelijk rechtstreeks aangevallen door de Italiaanse partners van Coca-Cola, zoals Sibeg, een historische producent van Coca-Cola-flessen in de Siciliaanse stad Catania, met het argument dat de belasting haar 20 miljoen euro zal kosten. Zo werden de vakbonden op de hoogte gebracht van een plan om 40% van het personeel, oftewel 151 werknemers, te ontslaan. Het bedrijf heeft zelfs gedreigd een deel van de productie te verplaatsen naar Tirana, in Albanië, om daar minder belastingen te betalen: 15% in vergelijking met meer dan 60% in Italië. Het is onmogelijk om dergelijke bedrijven aan te pakken zonder toevlucht te nemen tot het wapen van onteigening en nationalisatie.

Al in 1953 werd een wet, die de verkoop van dranken in niet-hervulbare verpakkingen in de staat Vermont (VS) verbood, ingetrokken na een intensieve campagne van Coca-Cola en andere drankenfabrikanten. Dat gebeurde onder de misplaatste slogan “Keep America Beautiful”.

Kapitalisten stellen hun winst altijd boven de bescherming van het milieu en onze gezondheid. De keuze voor het ontslaan van personeel, het verplaatsen van bedrijven om belastingen te omzeilen die hun winstmarges bedreigen, lijkt snel gemaakt. We moeten dus de feiten onder ogen zien: terwijl radicale maatregelen ter bestrijding van de opwarming van de aarde dringend nodig zijn, zijn regeringen niet in staat om dergelijke maatregelen toe te passen omdat dit zou neerkomen op een conflict met de klasse waarvan zij de belangen behartigen, namelijk in ons voorbeeld, de plasticindustrie. De logica van de winst stopt niet. Grote bedrijven zijn bereid om ons milieu te vergiftigen zolang het maar winstgevend is voor hen.

In het licht van deze politieke impasse groeit bij de jongeren overal een gevoel van machteloosheid, ook al zoeken ze nog steeds naar een alternatief. Zelfs in België, het Europese land dat het meest gevoelig is voor het klimaat (de “Eurobanometer” geeft aan dat het percentage Belgen dat klimaat als prioriteit vermeldt, steeg van 47% in september 2018 tot 57% in maart 2019), zijn de klimaatmarsen niet meer zo massaal als begin 2019. Daarbij komt nog de vijandigheid van bepaalde politici (zoals Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts van de N-VA) ten opzichte van de methoden van de klimaatbeweging, in het bijzonder de schoolstakingen.

Maar dat betekent niet dat de jongerenrevolte, inclusief de klimaatopstand, voorbij is! Klimaatacties zijn een uiting van diepgewortelde ontevredenheid en onbehagen. Het potentieel is reëel, maar oproepen doen op Facebook volstaat niet. Dat werkt alleen op basis van een zeker enthousiasme, vooral rond internationale klimaatstakingen, maar de vraag is altijd wat er vervolgens gebeurt, hoe gaan we verder?

Jongeren en werkenden moeten georganiseerd worden. In sommige scholen werden bij het begin van de beweging in 2019 al actiecomités opgericht. Het blijft nodig om zich te organiseren rond duidelijke en concrete eisen, zoals bijvoorbeeld gratis openbaar vervoer, wat een zeer populair idee is in de samenleving. Zoniet zal de jonge klimaatbeweging haar potentieel niet ten volle kunnen ontplooien en er niet in slagen de veranderingen af te dwingen die van levensbelang zijn voor de planeet en voor onszelf. Het is daarom noodzakelijk om het stadium van vage oproepen op het internet te overstijgen en zich daarbuiten te organiseren, op een democratische manier en met een programma van eisen dat in staat is om een brede laag van jongeren en werkenden te betrekken door de actie te richten op de kern van het probleem: het kapitalisme.

Delen:
Printen:
Voorpagina van De Linkse Socialist