Toen bekend werd dat GSK – een van de tien grootste farmaceutische bedrijven ter wereld en de grootste private werkgever in Wallonië – zou worden geherstructureerd, vergaten de politici snel de ontslagen toen ze hoorden dat er ook voor 500 miljoen euro zou geïnvesteerd worden.
Artikel door een GSK-arbeider uit maandblad ‘De Linkse Socialist’ (geschreven voor de Corona-crisis)
In een interview voor RTL Info legde Waals parlementslid Manu Disaboto van Ecolo uit dat “het schokkend is, maar…” GSK deed niet hetzelfde als Caterpillar: het bedrijf investeert. De Waalse minister van Economie Willy Borsus (MR) waarschuwde: “Het is een sociale aardbeving voor de betrokken mensen, voor de betrokken gezinnen. Maar we mogen de farmaceutische sector niet brutaliseren.” Neen, van deze politici valt niets te verwachten. De PVDA daarentegen klaagt aan dat het bedrijf de afgelopen tien jaar voor 4,2 miljard euro aan fiscale cadeaus kreeg van de federale overheid. De partij eist terecht dat bedrijven die afdanken hun fiscale steun terugbetalen.
Een wet tegen afdankingen?
Bij de arbeiders daarentegen was er echte woede maar bij gebrek aan een reactie die overeenstemt met de ernst van de situatie, zullen velen het gevoel hebben dat het te laat is om te reageren en dat de schade moet worden beperkt. Op vakbondsniveau door te onderhandelen over een vermindering van het aantal ontslagen en over aanzienlijke ontslagvergoedingen, op politiek niveau door middel van wetten om afdankingen in winstgevende bedrijven te voorkomen.
Zonder een sterke krachtsverhouding op te bouwen, zal er geen echt bindende wet voor kapitalisten worden overwogen. En zelfs indien er zo’n wet komt, dan nog zouden de multinationals met hun legers van advocaten, juristen en lobbyisten wel manieren vinden om de wet van zijn inhoud te ontdoen nog voor hij door het parlement geraakt. Als we op basis van solidariteit en strijd een krachtsverhouding kunnen opbouwen over meerdere werkplaatsen en in de wijken, om de multinationals tot toegevingen te dwingen, zou het een vergissing zijn om te stoppen bij een wet, die de multinationals al gauw zouden omzeilen. Zolang de aandeelhouders de controle hebben, telt alleen de kortetermijnwinst.
De PVDA en de PS verdedigen voorstellen voor wetgeving om ontslagen bij winstgevende multinationals te verbieden. Maar zijn de multinationals wel eerlijk? Spelen ze niet met hun financiële balansen om winsten desnoods te verbergen? We herinneren ons dat Caterpillar het gebrek aan rentabiliteit van de Belgische afdeling in kaart had gezet door boekhoudkundige manoeuvres om de winsten in Zwitserland in te boeken. Hoe kan men zich wapenen tegen dergelijke boekhoudkundige snufjes? En wat te doen met de werkenden van de echt verlieslijdende bedrijven, vooral als er een nieuwe economische crisis komt?
Moeten werknemers gewoon geduldig zijn en op PVDA of PS stemmen en vervolgens wachten tot er een progressieve meerderheid komt om deze wet aan te nemen? We weten wat de PS doet met verkiezingsbeloften… Hoe lang moeten we dan nog wachten?
In oktober nam de PVDA, naar aanleiding van het schandaal van de extreem dure behandeling van de kleine Pia, een terecht standpunt in: “Voor ons is het duidelijk: onderzoek en ontwikkeling van geneesmiddelen moeten in publieke handen gehouden worden, zodat patiënten en niet de winst van farma-aandeelhouders op de eerste plaats komen.” Toen GSK enkele maanden nadien een herstructurering aankondigde, verdedigde de PVDA niet de nationalisatie van het bedrijf. Het bleef beperkt tot een poging om de excessen onder controle te krijgen. Door de aandeelhouders ongemoeid te laten, zijn het de patiënten, de werkenden en hun gezinnen die de prijs betalen met afdankingen, tekorten aan medicijnen en hoge kosten voor gezondheidszorg. De enige alomvattende oplossing is nationalisatie onder democratische controle en beheer van de gemeenschap, zonder uitkoopsommen of compensatie.
Wat je niet bezit kan je niet controleren
Nationaliseren om jobs te redden. Enkel de aandeelhouders hebben belang bij de herstructurering. Het is in het belang van de werkenden om het beschikbare werk te verdelen en alle aanwezige talenten te gebruiken. We zouden niet alleen jobs kunnen redden, maar ook alle uitbestede taken (schoonmaken, koken, projectmanagement, transport, …) integreren om de werkomstandigheden naar boven toe te harmoniseren.
Nationaliseren om een einde te maken aan de tekorten. Private bedrijven produceren op zo’n manier dat de opslagkosten minimaal zijn: ‘’just in time’’. Door te nationaliseren, geven we onszelf de middelen om de productie te plannen op het niveau van de behoeften. Vaccins hebben een ongelooflijke sprong voorwaarts mogelijk gemaakt op het gebied van de volksgezondheid. Maar er moet nog veel gebeuren. Ondanks de enorme behoeften in veel neokoloniale landen zijn bedrijven tevreden met de productie voor de rijkste markten. Als we erin geslaagd zijn om polio in Europa uit te roeien, hebben we de kans om dat ook op wereldschaal te doen. Zo zijn er vele voorbeelden.
Nationaliseren om een verwaarloosde zorgsector te financieren. Ziekenhuizen werken steeds vaker op twee snelheden: goede dienstverlening in ziekenhuizen voor de rijken, schaarste en tekorten in de meeste publieke en private ziekenhuizen (tekort aan personeel, materieel, infrastructuur, …). Laten we de enorme rijkdom die het personeel in de farmaceutische sector creëert, gebruiken om een gezondheidszorg te financieren die aan de behoeften voldoet. Laten we de gezondheidszorg uit de greep van de winstlogica halen!
