Frankrijk: historische protestbeweging tegen Macron en zijn kliek

Algemene staking opbouwen op alle werkplekken met algemene vergaderingen

Dit was niet meer gezien sinds mei 1968! Op het moment van schrijven was de beweging tegen de Franse pensioenhervorming al langer dan 40 dagen aan de gang. Er is nog geen teken van uitputting en zelfs tijdens de feestdagen ging het protest door. Hoeveel journalisten en experts hebben ons de afgelopen jaren niet proberen wijs te maken dat vakbonden iets van het verleden zijn of niet meer in staat om te mobiliseren. In Frankrijk worden ze van antwoord gediend: de arbeidersbeweging is nog steeds in staat om een land tot stilstand te brengen. Meer dan zes weken na het begin van de beweging genoot deze nog steeds de steun van 60% van de bevolking (peiling van 14 januari).

Door Nicolas Croes

Ere wie ere toekomt: Macron en zijn regering hebben hun best gedaan om deze beweging uit te lokken. Toen de strijd aan zijn 12de dag toe was, moest de Franse hoog-commissaris voor de pensioenen, Jean-Paul Delevoye, ontslag nemen omdat hij ‘vergeten’ was zijn banden met private verzekeringsbedrijven te melden. Kort nadien werd Jean-François Cirelli, voormalig topmanager van GDF-Suez, verheven tot Officier van het Erelegioen. Cirelli staat momenteel aan het hoofd van de Franse tak van de Amerikaanse financiële reus BlackRock! Voor dit pensioenfonds, het grootste ter wereld, is het project van Macron een buitengewone kans op nieuwe winsten. Daarnaast is er nog het politiegeweld, dat door steeds meer mensen gezien wordt als een bewust beleid van de overheid.

Het kraakt langs alle kanten

Het klimaat van strijd is ongekend. Het personeel van het openbaar vervoer in Parijs en het spoorpersoneel waren de eersten die staakten. Maar ze stonden van bij het begin verre van geïsoleerd. Zo waren de leraren, personeel van de raffinaderijen, dokwerkers, advocaten, … eveneens van bij het begin in staking.

Naast die sectoren waar aanhoudend werd gestaakt, zijn er natuurlijk de grote momenten van strijd, de nationale dagen met betogingen en stakingen, maar ook een veelheid aan collectieve acties van verzet tegen de regering. Advocaten gooiden hun toga’s voor het gezicht van de minister van Justitie neer vooraleer ze beslisten om verder te staken. Brandweerlieden in uniform dwongen de politie terug. De nieuwjaarsboodschap van Sibyle Veil werd onderbroken door personeelsleden van France Inter (waar 299 jobs bedreigd zijn) die Verdi’s ‘Slavenkoor’ zongen. Stakers van CGT-Energie hebben honderdduizenden huizen op het tarief voor daluren gezet. In Bordeaux hebben stakers de elektriciteit voor Cdiscount (een bedrijf van online handel) en voor het gemeentehuis afgesloten om deze energie te herverdelen. “We nemen kilowatts van de rijksten en geven ze terug aan de armsten.” Veel van deze initiatieven geven een beeld van wat mogelijk zou zijn indien de werkenden de controle over de bedrijven overnemen van de bazen en aandeelhouders.

Nu we het over die aandeelhouders hebben: begin dit jaar werd bekend dat het record van dividenden dat 12 jaar geleden werd behaald (net voor de kredietcrisis) vorig jaar is gebroken. De bedrijven van de CAC40, de beursgenoteerde bedrijven in Frankrijk, deelden meer dan 60 miljard euro uit op basis van 88,5 miljard euro winst. In die kringen zal geen onvertogen woord over het beleid van Macron en zijn bende vallen. Of het zou moeten zijn dat er nog meer gevraagd wordt, zoals steeds onder het mom van ‘het concurrentievermogen van de bedrijven.’

Onbetaalbare pensioenen?

De regering probeerde de mensen te laten geloven dat haar hervormingsproject “eerlijk en eenvoudig” is, aangezien het officiële streven een ‘universeel’ pensioenstelsel is. De publieke opinie weet echter heel goed dat het erom gaat de mensen langer te laten werken voor lagere pensioenen. Bovendien zal het pensioen met punten vrouwen nog zwaarder benadelen, terwijl zij nu al gemiddeld een lager pensioen hebben.

De regering beweert dat we langer moeten werken omdat we nu eenmaal langer leven. Het klopt dat de Fransen, net als de Belgen, gemiddeld langer leven dan 40 jaar geleden. Maar bovenal produceren we veel meer rijkdom dan wat 40 jaar geleden gebeurde tijdens een loopbaan. Waar is dat geld gebleven? Wie wordt hier voor de gek gehouden? Het huidige pensioenstelsel werd opgezet aan het einde van de Tweede Wereldoorlog, in een land dat verwoest was door de nazibezetting en de oorlog. Het was de kracht van de arbeidersbeweging en het verzet die de basis legde voor dit systeem en de eerste mijlpalen van de sociale zekerheid afdwong. Vandaag herontdekken we deze kracht.

Doorzichtig manoeuvre van Macron

De regering kondigde aan dat één van de vele maatregelen in de hervorming wordt ingetrokken: de scharnierleeftijd (de leeftijd vanaf wanneer langer werken recht geeft op een bonus, momenteel 62 jaar en opgetrokken naar 64 tegen 2027). Twee vakbonden, CFDT en Unsa, hadden daar een rode lijn van gemaakt, een voorwaarde om het protest te stoppen. De aankondiging van de intrekking van deze maatregel had enkel als doel om de beweging te verdelen en te verzwakken. De stakers eisen niet alleen de intrekking van de scharnierleeftijd, maar van de volledige hervorming.

Het manoeuvre is doorzichtig: het gaat om een tijdelijke intrekking tot er een “conferentie over het evenwicht en de financiering van het pensioenstelsel” komt. Voor die conferentie wil de regering de vakbonden uitnodigen. Er is geen enkele garantie dat de maatregel dan niet opnieuw op tafel ligt. Het doel van het voorstel is om tijd te winnen, vooral om de lokale verkiezingen van maart te laten passeren. Die lokale verkiezingen dreigen uiterst spannend te worden voor de regeringspartij.

Het belang van algemene vergaderingen

De andere vakbonden van werkenden en studenten (CFE-CGC, CGT, FO, FSU, Solidaires, UNEF, UNL, MNL, FIDL) hebben er terecht op aangedrongen de strijd voort te zetten door het houden van algemene vergaderingen op de werkvloer. Daar verdedigen ze het voorstel om de mobilisatie verder te zetten en uit te breiden. Deze dynamiek moet worden gebruikt om een echte algemene staking op te bouwen, een staking waartoe democratisch wordt beslist op elke werkvloer. Het doel van de volledige intrekking van de pensioenhervorming mag daarbij slechts een begin zijn. Als er een krachtsverhouding in het voordeel van de werkenden wordt opgebouwd, moet de val van de regering van de rijken op de agenda gezet worden.

Dit vereist natuurlijk de ontwikkeling van een politiek alternatief. Naast het organiseren van de strijd, moeten de algemene vergaderingen fora worden om een bredere reeks eisen te ontwikkelen met de verhoging van de lonen en sociale uitkeringen, een einde aan onzeker werk, een einde aan de werkloosheid door het verkorten van de werkweek zonder loonverlies en met compenserende aanwerving, massale investeringen in openbare diensten die toegankelijk zijn voor iedereen, de onteigening van bedrijven die zich verzetten tegen de doorvoering van een dergelijk programma om ze onder democratische controle en beheer van de werkenden te plaatsen, …

Laten we ons geen illusies maken: dit programma kan niet doorgevoerd worden als we gevangenen blijven van de dictatuur van het kapitaal. Dit systeem moet hetzelfde traject volgen als de pensioenhervorming: richting vuilnisbak van de geschiedenis. Een van de meest fundamentele taken vandaag is het opzetten van een echte arbeiderspartij die verschillende gevoeligheden van het sociaal verzet bijeenbrengt in de strijd voor een arbeidersregering.

De sleutelsectoren van de economie (financiën, farmacie, …) uit de klauwen van het grootkapitaal en de ultrarijken halen en ter beschikking van de gemeenschap stellen – wat wij het socialisme noemen – zou het mogelijk maken om de middelen van de economie democratisch te plannen. Dan kan dit gericht worden op de behoeften van de meerderheid en niet de winst van een paar mensen. In de huidige internationale context, met massale strijd op alle continenten, zou Frankrijk een inspirerend voorbeeld zijn dat niet lang geïsoleerd zou blijven.


Extreemrechts ontmaskerd

De kracht van de beweging is zodanig dat de Rassemblement National van Marine Lepen (ex-Front National) zich verplicht voelde om het protest in woorden te steunen. Dit is gemakkelijk te begrijpen: 75% van de RN-kiezers steunt de beweging. Maar Le Pen kon haar echte standpunt niet blijven verbergen. Toen de beweging de kaap van 40 dagen was gepasseerd, viel ze Philippe Martinez, de leider van de CGT, aan: “We hebben alle redenen om de CGT en Martinez te haten.”

Deze strijd kan een grote rol spelen in de strijd tegen extreemrechts. Dat kan door nadruk te leggen op wat arbeiders verenigt, ongeacht hun religie of huidskleur. De verdelende retoriek van extreemrechts houdt geen stand bij grote sociale mobilisatie. Maar als de beweging faalt of verraden wordt door de vakbondsleiding, kunnen cynisme en ontgoocheling een boulevard openen voor uiterst rechts.

Delen:
Printen:

Steun ons: plaats uw boodschap in onze mei-editie!

Voorpagina van De Linkse Socialist

Uw boodschap in onze mei-editie