“Ongeveer 41% van de wereldbevolking is jonger dan 24 jaar. En ze zijn boos…”
Dat is een klinkende titel! Het komt niet van ons, maar van de Britse krant The Guardian. Het ging over de massale opstanden en er werd meteen een waarschuwing aan gekoppeld: er komen nog meer protestbewegingen aan!
Jongeren staan vooraan in strijd
Deze jongeren groeiden op in de jaren van besparingen na de crisis van 2007-08. Omdat ze minder getekend zijn door sociale nederlagen uit het verleden, durven ze vaker opstaan en protesteren. Overal ter wereld nemen jongeren het voortouw in protest. Vaak gaat het om jonge vrouwen. Dat is niet enkel zo in Hongkong, Chili, Libanon, … maar ook in landen als Irak en Iran. In dat laatste land sloot het regime het internet af in de hoop een verdere uitbreiding van het protest te voorkomen.
Ook in het verleden speelden jongeren een dynamische rol in sociale mobilisaties. Vaak kwamen jongeren eerst in actie en volgden pas nadien de ‘zware bataljons’ van de arbeidersbeweging. Dat was onder meer zo in mei 1968 in Frankrijk. Vandaag is het sociaal gewicht van jongeren ongezien.
Bij ons wordt bij jongerenbewegingen meteen aan de klimaatstakingen gedacht. Deze acties waren indrukwekkend. Het was de grootste internationale jongerenbeweging sinds het protest tegen de oorlog in Irak in 2003. Jongeren komen op voor hun toekomst, maar ook voor een degelijk leven vandaag. In verschillende bewegingen wordt geprotesteerd tegen aanvallen op de levensstandaard: tegen stijgende brandstofprijzen in Iran en Irak, tegen hogere prijzen voor metrotickets in Chili, tegen extra taksen waaronder een WhatsApp-taks in Libanon, … Twee jaar geleden schreef The Guardian al: “Dit is waarschijnlijk de eerste keer in het industriële tijdperk, met uitzondering van perioden van oorlog of natuurrampen, dat het inkomen van jonge volwassenen zo hard achteruit gegaan is in vergelijking met de rest van de samenleving.”
Een ander element dat meespeelt in het protest is het feit dat onderdrukking van vrouwen, gender-gerelateerd geweld of beperkingen van de democratie niet langer aanvaard worden. De strijd van de bevolking van Hongkong tegen de machtigste dictatuur ter wereld is ongetwijfeld een inspiratiebron.
Tijdens de golf van wereldwijde protesten in 2011 (in Tunesië, Egypte en elders in de regio, met de Occupy-beweging en de Indignado’s) werd vooral opgekomen voor “echte democratie” en een beleid “voor de 99%” van de bevolking (tegen de 1% rijksten) of nog voor “het volk” (tegen “de elite”). De belangrijkste actiemethode was die van pleinbezettingen. Vandaag is er een sterker antikapitalistisch sentiment, met het besef dat dit systeem gebaseerd is op verschillende klassen met tegengestelde belangen. De traditionele methoden van de arbeidersklasse worden op grotere schaal overgenomen, denk maar aan stakingen.
Het “anti-partij” en “anti-organisatie” gevoel is net als in 2011 nog steeds aanwezig. Gezien de lange reeks voorbeelden van verraad door zogenaamde progressieve of radicale partijen of de loomheid van heel wat vakbondsleiders, is dat gevoel erg logisch. Waarom zouden we ons nog organiseren als er internet is?
Het structureren van massabewegingen blijft echter noodzakelijk. Lokale comités opzetten in scholen, werkplekken en buurten om collectief te discussiëren en te beslissen, vertegenwoordigers te verkiezen die overleggen en coördineren op regionaal of nationaal niveau, dat alles versterkt de democratische betrokkenheid. Het is belangrijk om te vermijden dat de leiding van de beweging in handen is van slechts enkele personen, vaak diegenen die door de gevestigde media opgepikt worden. Een gevoel van woede is terecht, maar om een alternatief op te bouwen zullen we steeds botsen op een systeem dat er niet op gericht is om de belangen van de meerderheid van de bevolking en de planeet centraal te stellen. Organisatie is nodig om obstakels te nemen en stappen te zetten naar een echte overwinning in de vorm van systeemverandering.
Strijden voor een andere samenleving
De werkenden hebben jongeren nodig om hoop te wekken door hun dynamische strijdbaarheid. Jongeren kunnen hun ouders en grootouders wakker schudden. Jongeren hebben de werkenden nodig om in hun strijd voor verandering efficiënt te zijn. Het zijn de werkenden die de economie kunnen platleggen en de kapitalisten raken waar het echt pijn doet: in hun portemonnee. Door haar plaats in het productieproces en haar methoden van collectieve strijd, speelt de arbeidersbeweging een cruciale rol in het perspectief van maatschappijverandering.
Het is met deze analyse en de conclusies eruit op politiek en praktisch vlak, dat wij ons organiseren. We doen dat onder meer met de Actief Linkse Studenten en Scholieren. Doe mee!
De jeugd van tegenwoordig…
Begin oktober publiceerde Le Soir de resultaten van een enquête over jongeren en klimaat. Daaruit bleek dat 2/3 van de jongeren uit het 5de en 6de secundair als antwoord op de klimaatcrisis voorstander is van meer planning, zeker wat het openbaar vervoer betreft (75% in Wallonië). Ongeveer 40% is bereid om zich politiek te engageren. Maar liefst 90% vindt betogen een goede manier van protest. Er groeit een antikapitalistisch bewustzijn, zelfs indien dit nog niet meteen met een socialistische samenleving wordt verbonden. De groeiende steun voor voorstellen zoals planning van de economie, energiesector in publieke handen, … wijst op het potentieel voor marxisten om hun socialistisch alternatief in de beweging te populariseren.
