Frankrijk. Overal bouwen aan hernieuwbare algemene staking!

Op donderdag 5 december, de eerste dag van de staking en betogingen tegen de geplande hervorming van de pensioenen, kwamen maar liefst 1,5 miljoen mensen op straat in 250 betogingen. Ter vergelijking: de eerste stakingsdag tegen het ontwerp van arbeidswet in 2016 bracht 500.000 mensen samen volgens dezelfde vakbonden. Een nieuwe dag van strijd is aangekondigd voor 10 december, terwijl de staking in verschillende sectoren hernieuwd werd en ook de 12e een nieuwe datum voor algemene mobilisatie is.

Door Nicolas Croes

Nog voordat de actiedag van de 5e begon, was het duidelijk dat deze beweging massaal zou worden. De dag ervoor bleek uit de Harris Interactive Poll voor RTL en AEF Info dat 69% van de Fransen de stakingsbeweging steunde. De hoge opkomst bij de betogingen bevestigde deze steun, hoewel veel betogers na een jaar van politiegeweld en duizenden gewonden van de beweging van de gele hesjes met angst naar de betogingen gingen.

De betogingen verenigden spoorwegarbeiders, personeel van het lokaal openbaar vervoer, gezondheidswerkers, leraren, gepensioneerden, werkenden van private bedrijven, gele hesjes, … De vakbonden beweren dat 70% van de leraren in staking waren, waarvan sommige ook vrijdag staakten. De vakbond CGT schat dat in de openbare diensten tot 45% van het personeel aan de staking deelnam. Bij EDF (Electricité de France) meldt de CGT dat 50% tot 60% van het personeel in staking was. Bij de SNCF staakte 61,4% volgens de CGT, die net als UNSA-Rail en SUD-Rail oproept tot een staking van onbepaalde duur. Bij het lokaal openbaar vervoer in Parijs, de RATP, bleven tien metrolijnen gesloten. Dat is meer dan tijdens de vorige staking, die de hoofdstad op 13 september vrijwel verlamd had. Zelfs in bedrijven met een zwakkere vakbondstraditie, zoals Orange, schatten de vakbonden het percentage stakers op 15%, een van de hoogste percentages sinds de jaren 2000.

Ook de havens en dokken stonden stil, terwijl vrachtwagenchauffeurs blokkades organiseerden. Zeven van de acht Franse raffinaderijen waren in staking. “Nooit gezien,” volgens vakbondsman Emmanuel Lépine, in vergelijking met eerdere bewegingen in de raffinaderijen (2018 rond de lonen, 2016 tegen de wet El Khomri, 2010 tegen de pensioenhervorming onder Sarkozy). Vier raffinaderijen waren vrijdag nog steeds in staking. Zelfs de politie werd getroffen door de staking, terwijl minister van Binnenlandse Zaken Christophe Castaner de politie probeerde gerust te stellen door te zeggen dat hun speciale pensioenregeling ‘gehandhaafd’ zal worden.

Strijd uitbreiden

Niemand ging ervan uit dat één mobilisatie, hoe indrukwekkend ook, de regering tot toegevingen zou dwingen. Op verschillende plaatsen waren er algemene vergaderingen om de staking te verlengen (SNCF, RATP, enkele leerkrachten, …) en dat nog voor de vergadering van de vakbonden CGT, FO, Solidaires, FSU Intersyndicale en de vier jongerenorganisaties op vrijdagochtend bijeenkwam. Uit die vergadering kwam een nieuwe datum voor een actiedag met stakingen en betogingen: dinsdag 10 december.

Op verschillende werkplekken waren er algemene vergaderingen. Het komt erop aan om deze verder te ontwikkelen en de beweging zo sterk mogelijk te verankeren onder de collega’s door hen democratisch te betrekken bij de organisatie van de strijd, in het bijzonder bij het verlengen van de staking.

Philippe Martinez, algemeen-secretaris van de CGT, legde op televisie uit: “We moeten de stakingen in alle bedrijven veralgemenen (…) We moeten de staking vernieuwen tot erkend wordt dat deze hervorming tot armoede zal leiden. We moeten vertrouwen op onze sociale basis, die een van de beste in de wereld is, en deze versterken onder jongeren, vrouwen en kwetsbare personen.”

Het spook dat boven de regering-Macron hangt, is dat van een stakingsbeweging zoals in 1995. Toen lag het openbaar vervoer drie weken lang lam. Deze beweging kon op grote steun van de bevolking rekenen, waardoor de regering gedwongen werd de klok terug te draaien. Dit waren de grootste stakingen sinds die van mei 68. Dat is ook vandaag het potentieel.

De kracht van de huidige beweging is van dien aard dat de meest antistakingsgezinde partij, het Rassemblement National (ex-FN) van Marine Le Pen, zich genoodzaakt zag om lippendienst aan de beweging te betuigen. Volgens de hoger vermelde peiling steunt maar liefst 75% van de kiezers van Le Pen de stakingen. Deze strijd kan dus ook een belangrijke rol spelen in het gevecht tegen extreemrechts: de stakingen vestigen de aandacht op wat de werkenden, los van hun geloof of huidskleur, verenigt. De extreemrechtse retoriek van verdeeldheid is niet bestand tegen belangrijke sociale mobilisaties. Maar als de beweging op de klippen loopt of verraden wordt door de vakbondsleiders, kunnen cynisme en ontgoocheling de weg vrijmaken voor een versterking van extreemrechts.

France Insoumise en de gele hesjes

In Frankrijk werd het potentieel voor eengemaakte strijd van verschillende sociale bewegingen tegen Macron en het grootkapitaal, waar hij een vertegenwoordiger van is, al meermaals aangetoond. In de verkiezingscampagne had France Insoumise (FI) met haar programma, onder meer rond de nood aan ‘ecologische planning’, het debat al aangewakkerd over welk soort verzet nodig is tegen de besparingen en de vernietiging van ons milieu.

Bij het begin van de ambtstermijn van Macron nam FI zeer goede initiatieven om de vakbondsstrijd te ondersteunen en om de besluiteloosheid die onder vakbondsleiders heerste te overstijgen. Helaas hebben de vakbondsleiders, met enige nuances, elke poging geblokkeerd om tot een nationale strijdbeweging met algemene stakingen te komen. FI heeft daarna verder initiatieven genomen, maar de nadruk lag sterk op de parlementaire strijd. Het einde van de initiatieven op straat en bij gebrek aan een grote betrokkenheid van onderuit, maakte dat veel aanhangers van FI zich afvroegen wat ze moesten doen behalve het werk van de verkozenen toejuichen. De mediacampagne tegen FI hielp zeker niet. Dezelfde media lieten nadien niet na om de beweging van de gele hesjes op brutale wijze aan te vallen, zoals dat gebeurt telkens de arbeiders in actie komen.

Toen de beweging van gele hesjes een jaar geleden opdook, stond deze het sterkst waar de beweging aansluiting vond met de arbeidersbeweging. Dit was onder meer het geval in Toulouse, waar de blokkade meermaals massaal was dankzij steun van de vakbond van vrachtwagenchauffeurs.

Als de arbeidersbeweging haar werkinstrumenten in de strijd gebruikt, door middel van een staking, is het mogelijk om daarrond een sterke eengemaakte beweging uit te bouwen. Zoals bij elke grote sociale beweging wordt in de media en op sociale media wel eens vergeleken met mei ’68. Op het hoogtepunt van die maand van revolutie was er een combinatie van jongeren in strijd en een algemene staking van 10 miljoen werkenden waardoor het systeem bijna omvergeworpen werd. De sociale woede bereikt nu een kookpunt dat vergelijkbaar is met de woede destijds. Met hernieuwbare algemene stakingen op basis van algemene vergaderingen van werkenden en jongeren in strijd, kunnen we onze eisen afdwingen.

Het hele systeem moet weg!

De arbeidsproductiviteit is de afgelopen decennia aanzienlijk toegenomen: we produceren meer, met minder werkenden. Het is niet waar dat pensioenen onbetaalbaar zijn: er was nog nooit zoveel rijkdom geweest als nu. Er is niet alleen een manier om onze pensioenen te betalen, maar ook om de vele tekorten aan te pakken die overal in de samenleving voorkomen.

Lokale algemene vergaderingen van werkenden en jongeren (op werkplaatsen, in wijken, …) kunnen niet alleen democratisch beslissen over het verlengen van stakingen en over maatregelen om deze acties te versterken, ze kunnen ook collectief discussiëren over een eisenplatform. Enkele elementen daarin kunnen zijn:

  • De onmiddellijke daling en bevriezing van de benzine- en energieprijzen;
  • Een inkomen om te leven, niet om te overleven: verhoging van de lonen en sociale uitkeringen en hun indexering naar prijzen, inclusief brandstof;
  • Werkzekerheid met echte vaste arbeidsovereenkomsten;
  • De werkloosheid moet worden aangepakt, niet de werklozen: verkorting van de arbeidstijd tot 32 uur per week zonder loonverlies met compenserende aanwervingen;
  • De behoeften centraal stellen in het beleid: gratis en niet-vervuilend openbaar vervoer, openbare diensten (onder meer lokale diensten: crèches, scholen, kraamklinieken, postkantoren, sociale huisvesting, enz);
  • De (her)invoering van de vermogensbelasting, strijd tegen belastingontduiking door de ultrarijken en multinationale ondernemingen, vervanging van indirecte belastingen (BTW, enz.) door een hoge belasting op de rijken en grote ondernemingen, mogelijkheid om grote bedrijven in publieke handen te nemen;
  • Het vestigen van een grote publieke milieudienst die honderdduizenden banen schept die nodig zijn voor de energie- en ecologische transitie (ecologische landbouw, voeding in korte keten, hernieuwbare energie, enz.);

Om een dergelijk programma te verwezenlijken zijn echt socialistische maatregelen nodig, zoals de nationalisatie en eenmaking van de gehele financiële sector in een nationale investerings- en financieringsdienst onder de democratische controle van de gemeenschap, evenals de nationalisatie van belangrijke sectoren van de economie, zodat grote bedrijven de ecologische transitie niet langer kunnen saboteren en een democratische planning op basis van ecologische en andere behoeften mogelijk wordt.

Als Frankrijk vandaag in opstand komt, is het verre van het enige land. Sinds de eerste stappen van de revolte van de gele hesjes is de ontwikkeling van massale strijd en algemene stakingen met revolutionaire eigenschappen over de hele wereld krachtig geweest. De lijst van landen die geconfronteerd worden met een massale opstand wordt steeds langer. Marxisten kunnen met vertrouwen een rol spelen in dit tijdperk van strijd met de ambitie om de werkenden en de massa’s tot een breuk met het kapitalistische systeem van uitbuiting te brengen, zodat de mensheid zich eindelijk kan bevrijden doorheen de opbouw van een democratisch socialistische samenleving.

Delen:
Printen:
Voorpagina van De Linkse Socialist