Na het zware politiegeweld tegen de actie van Extinction Rebellion in Brussel besloot de Gentse burgemeester om de klimaatmars tegen de Vlaamse regering op 24 oktober te verbieden. Zogezegd omdat er niet genoeg politie was om de mars te omkaderen. Niettemin waren er op de kleine statische actie, die uiteindelijk wel toelating kreeg, een zestigtal politieagenten aanwezig om te intimideren. De machtspartijen bewijzen vooral hun onmacht ten opzichte van de klimaatcrisis. Matrakken, pepperspray en GAS-boetes kennen ze wel. Echte oplossingen voor klimaatverandering hebben we van hen nog niet gehoord.
door Fabian
We kunnen geen enkel vertrouwen hebben in politici die wel zeggen dat ze “voor het klimaat zijn” maar tegelijk niets doen en zelfs repressie toepassen van zodra de klimaatacties hen niet goed uitkomen. Het enige antwoord hierop is zo massaal mogelijk mobiliseren en dit met concrete eisen.
Steeds meer mensen komen wereldwijd op straat voor dringende maatregelen tegen klimaatverandering: 7,6 miljoen in de actieweek van 20 tot en met 27 september, naar aanleiding van de aankondiging van het nieuwe rapport van het IPCC. In België kwamen die dag opnieuw meer dan 15.000 betogers – jong en oud – in Brussel op straat.
Op het eerste gezicht lijkt dat misschien weinig ten opzichte van de Belgische massamobilisaties in het begin van 2019, zelfs indien de beweging internationaal explosief groeit. Er is een zekere demoralisatie omdat de eerste acties geen resultaat opleverden. Het bestaan van tal van klimaatplatformen zorgt er bovendien voor dat de basis voor de acties vaak beperkt wordt tot de kleinste gemene deler qua ideeën, namelijk dat er dringend maatregelen moeten komen.
Climate emergency
Vragen aan allerlei regeringen, besturen en andere instanties om de klimaatnoodtoestand uit te roepen is hiervan de praktische uitwerking. Sommige politici van ‘groene’ en traditionele partijen gaan hier gretig op in om toch een beetje aan geloofwaardigheid te winnen. Het recupereren van de klimaatbeweging kan hen misschien de volgende keer opnieuw verkozen krijgen. In grote steden als Londen, Parijs en Brussel en een aantal andere Belgische gemeentes werd de klimaatnoodtoestand al uitgeroepen: tot meer dan symbolische maatregelen heeft het nog niet geleid.
De klimaatbeweging is gelukkig geen statisch gegeven en in elke nieuwe fase van de strijd worden door lagen van activisten lessen getrokken uit de vorige. Telkens ontstaan er nieuwe initiatieven die vernieuwing in methodes en programma aanbrengen zoals Youth for Climate (YFC), dat de oproep van Greta Thunberg voor schoolstakingen omzette op Belgisch – eerst Vlaams, maar al snel ook Brussels en Waals – niveau. Het opnemen van het traditionele wapen van de arbeidersbeweging door jongeren gaf een enorme impuls aan de klimaatbeweging en YFC was maandenlang niet weg te slaan uit het publieke debat. Het gebrek aan democratische discussie op de scholen over eisen en actiemethodes leidde echter tot uitputting van de ‘donderdagstakingen’. Vandaag lijkt de rol van YFC gereduceerd tot media-activisme rond de kopstukken en maandelijkse oproepen via Facebook. Het resultaat op 24 oktober waren kleine acties in Gent en Brussel met respectievelijk 150 en 600 aanwezigen.
Nu handelen!
Nu komt Extinction Rebellion (XR), overgewaaid uit het Verenigd Koninkrijk, prominenter naar voren. Vanuit het idee dat we zo snel mogelijk moeten ageren en inspiratie halende uit de burgerrechtenbeweging in de VS willen ze op massale schaal burgerlijke ongehoorzaamheid organiseren om verandering af te dwingen. Het blokkeren van straten en pleinen heeft de aandacht van de media – én de politie – in ieder geval getrokken. De oproep tot het opzetten van ‘affinity groups’ (een soort lokale organisatiecomités) in alle steden en gemeentes om de acties vorm te geven en het feit dat die groepen campagne voeren met pamfletten, affiches, etc. om massaal te mobiliseren, zijn opnieuw stappen vooruit voor de beweging.
Dit stimuleert tegelijk de discussie over het programma van de beweging. XR vertrekt vanuit het idee van het laten uitroepen van de klimaatnoodtoestand maar wil het meteen koppelen aan een duidelijk streefdoel, zijnde het volledig terugdringen van CO2-uitstoot tegen 2025, en een instrument dat moet beslissen hoe dat gebeurt, een door loting samengestelde volksvergadering die maatregelen kan opleggen aan de regering.
Op zich houdt deze oriëntatie enkel rekening met wat mogelijk zou (!) zijn in een burgerlijke democratie en blijft het georiënteerd op verandering via parlementaire weg, waar het opzetten van een dergelijke volksvergadering volgens hen dient gestemd te worden. Dat je een 2/3e-meerderheid van parlementairen, vandaag toch in overgrote merendeel politieke vertegenwoordigers van kapitalisten en grote vervuilers, zou kunnen overtuigen om in die zin de grondwet te herschrijven is echter hoogst onwaarschijnlijk. Het idee, gedistilleerd uit allerlei postmoderne studies over activisme, dat je dit via de actieve mobilisatie van 3,5% van de bevolking kan afdwingen is uit de lucht gegrepen. Een actieve minderheid staat nergens zonder steun van bredere lagen van de bevolking. Dat kan met eisen die aansluiten bij de noden van de werkenden en hun gezinnen: gratis en degelijk openbaar vervoer, energie in publieke handen, meer publieke middelen voor wetenschappelijk onderzoek onder controle van de gemeenschap en een rationele planning van de economie.
Staken – om te winnen!
Tot nog toe gaat XR de fundamentele klassentegenstelling in de maatschappij uit de weg. Door hun rol in de productie vormen werkenden nochtans de sociale kracht, die in de meerderheid is en die in staat is om echte verandering teweeg te brengen door grootschalige stakingen en economische blokkades. Een programma dat de brug slaat van dringende ecologische transitie met hun onmiddellijke economische bekommernissen is daarom geen bijkomstigheid maar een kwestie van leven of ‘extinction’.
29 november volgt er een nieuwe internationale klimaatstaking. Om de impact hiervan nog verder te vergroten kunnen we op alle scholen, werkplekken en in onze wijken de discussie aangaan, over de noodzaak om in actie te komen en met welke maatregelen we effectief iets kunnen veranderen, om hier zo massaal mogelijk naar te mobiliseren.
