Na bijna 18 jaar verwoestende oorlog in Afghanistan heeft de regering van de VS een voorlopige regeling met de Taliban getroffen. In eerste instantie betekent dit dat binnen 135 dagen 5.400 Amerikaanse soldaten naar huis worden gestuurd. In ruil daarvoor zou de Taliban beloofd hebben dat Afghanistan geen toevluchtsoord voor terroristen wordt.
Door Per Olsson, Rättvisepartiet Socialisterna, CWI Zweden
Er is echter nog lang geen vrede in Afghanistan. Op 7 September blies Trump op het laatste moment een geheime vergadering met de Taliban en de Afghaanse regering in zijn buitenverblijf op Camp David af.
Trump beweerde dat hij de bijeenkomst afgelaste als reactie op een terreuraanslag in de Afghaanse hoofdstad Kaboel op 5 september. Maar de echte reden is de oppositie waarop de voorlopige regeling botste bij delen van het Witte Huis en van de Afghaanse regering, die niet aanwezig was bij de gesprekken met de Taliban.
Tijdens de negen onderhandelingsrondes tussen de regering-Trump en de Taliban in de hoofdstad van Qatar, Doha, is het geweld in Afghanistan geëscaleerd. De Verenigde Staten hebben meer gebombardeerd, terwijl de Taliban overging tot meer terreuraanslagen in de steden en ook heeft geprobeerd terrein te winnen in de noordelijke regio’s van het land. De escalatie van de vijandelijkheden, die door beide partijen is gebruikt om hun eigen positie in de onderhandelingen te versterken, heeft dit jaar ten minste 4.000 burgers gedood of verwond. Juli was een van de bloedigste maanden ooit in Afghanistan.
Ondanks het geweld zijn de onderhandelingen voortgezet, aangezien de Verenigde Staten een uitweg voor hun mislukking in Afghanistan zoeken. Trump wil dat de terugtrekking van troepen ruim voor de presidentsverkiezingen van volgend jaar begint.
De oorlog in Afghanistan was een rampzalige mislukking voor het Amerikaanse imperialisme en zijn bondgenoten, waaronder Zweden dat troepen heeft gestuurd. Toen in het najaar van 2001 de door de VS geleide invasie in Afghanistan begon, werd deze door alle partijen in het Zweedse parlement gesteund. De Linkse Partij (voormalig CP) was geen uitzondering.
Door haar militaire superioriteit was de door de VS geleide coalitie in staat om snel het land over te nemen en de Taliban-regering in Kaboel omver te werpen, wat het Amerikaanse imperialisme ertoe aanzette te verklaren dat de oorlog was gewonnen. “We hebben de Taliban verslagen”, riep toenmalig president George W. Bush in juli 2002 uit. Maar de Taliban bleef en na hergroepering en met nieuwe rekruten begonnen de verschillende Taliban-groepen opnieuw het platteland te veroveren. Hoe langer de oorlog duurde, hoe duidelijker het was dat het Amerikaanse imperialisme een oorlog voerde die niet gewonnen kan worden.
De oorlog in Afghanistan werd zowel de langste als een van de duurste die de Verenigde Staten hebben gevochten. Ondanks de militaire superioriteit en de aanwezigheid van 100.000 soldaten in Afghanistan (in 2011) en de duizenden miljarden dollars die zijn uitgegeven, was het imperialisme nooit in staat om vrede te bekomen. De afgelopen jaren is de situatie gestaag verslechterd, waardoor het Amerikaanse imperialisme in een exit-strategie is gedwongen.
Het geweld en de terreur van de oorlog hebben sinds 2001 bijna 40.000 onschuldige burgers gedood en miljoenen mensen zijn gedwongen hun huizen te ontvluchten. Vorig jaar werd de oorlog in Afghanistan het bloedigste conflict ter wereld en verving het land Syrië als het minst vreedzame land ter wereld.
Na de militaire successen in 2001-2002 hebben de Verenigde Staten en hun bondgenoten beloofd dat Afghanistan een democratie zou worden en er werden verschillende hulpprojecten opgezet. Veel van de hulptoezeggingen zijn echter nooit nagekomen en de hulp is geleidelijk aan verminderd. Bovendien is de hulp aanzienlijk lager uitgevallen dan de enorme bedragen die zijn uitgegeven voor de opbouw van een Afghaans leger en een Afghaanse politiemacht.
Volgens de Wall Street Journal hadden de Verenigde Staten op 1 mei vorig jaar ten minste 78 miljard dollar uitgegeven aan de oprichting van een Afghaans leger, wat vergeleken moet worden met de totale hulp aan Afghanistan tussen 2001 en 2016, die geschat wordt op 61 miljard dollar (10 miljard dollar minder dan beloofd door de donorlanden).
Alhoewel “Afghanistan sinds 2001 overspoeld werd door geld, is de armoede niet afgenomen maar juist toegenomen. Volgens de Wereldbank was in 2003 51,4% van de bevolking arm. In het voorjaar van 2018 was dat 54,5%”, schreef het Zweedse Afghanistan Comité (SAK) begin dit jaar.
Sinds 2013 stagneert de Afghaanse economie en is de groei van het BBP lager dan de bevolkingsgroei. 42% van de Afghaanse jongeren (tussen de 15 en 24 jaar) heeft geen baan, stage of opleiding.
Afghanistan is geen democratie, maar een land dat in handen is van de VS en marionetten van andere grootmachten, drugsbaronnen en krijgsheren. De zogenaamde regering en instellingen van het land zijn doordrenkt van corruptie en vriendjespolitiek. De regering ontbeert alle legitimiteit en vreest, niet zonder reden, dat een akkoord tussen de VS en de Taliban het begin van het einde zal zijn.
De oorlog, het geweld, de buitenlandse troepen, de Taliban en andere reactionaire, gewapende groepen verhinderen de onafhankelijke organisatie en de strijd van de massa’s, die een voorwaarde is voor democratie en bevrijding van het land.
De laatste jaren zijn de omstandigheden en de veiligheidssituatie in Afghanistan gestaag verslechterd. De voedselvoorziening is uiterst onzeker voor ongeveer 13,5 miljoen inwoners van het land – 6 miljoen meer dan in 2017. Meer dan 3 miljoen mensen worden bedreigd door hongersnood. Alleen in Jemen – op dit moment de ergste humanitaire ramp ter wereld – is de voedselonzekerheid nog groter.
“Maar zeventien jaar en bijna 2 biljoen dollar later is het land nog steeds in beroering omdat de Taliban nog steeds greep heeft op bijna 60 procent van het land, het grootste gebied dat het sinds 2001 in handen heeft. Afghanistan staat nog steeds op de slechtste plaats ter wereld om een vrouw te zijn… naar schatting twee derde van de Afghaanse meisjes gaat niet naar school,” schreef Time Magazine eind vorig jaar. In sommige gebieden heeft 90% van de meisjes geen toegang tot onderwijs.
Tijdens de door de VS geleide bezetting is Afghanistan steeds meer een opiumeconomie geworden. De opiumproductie is verdubbeld en in dezelfde periode is de oppervlakte van landbouwgrond die voor de teelt van opiumpapavers wordt gebruikt verviervoudigd. Afghanistan neemt meer dan 90%van de totale opiumproductie in de wereld voor zijn rekening en een toenemend deel van de opiumproductie wordt nu binnen de grenzen van het land omgezet in heroïne.
Dit terwijl de Verenigde Staten naar eigen zeggen sinds 2002 1,5 miljoen dollar per dag hebben uitgegeven aan de bestrijding van de opium- en drugshandel.
De Amerikaanse oorlog is op alle gebieden een mislukking. Voortdurend geweld en extreme armoede hebben omstandigheden gecreëerd die alleen maar kunnen worden omschreven als een eindeloze nachtmerrie. Vorig jaar werden 11.000 burgers gedood en gewond, twee keer zoveel als negen jaar geleden.
Terwijl de oorlog in Afghanistan steeds meer burgerslachtoffers, in het bijzonder kinderen, maakt en de humanitaire ramp is verergerd, neemt het aantal gedwongen deportaties vanuit Europa en elders toe en worden steeds meer Afghaanse vluchtelingen asiel ontzegd. Het aantal gedwongen deportaties vanuit Zweden naar Afghanistan is sinds 2016 meer dan verdubbeld. Dit jaar zijn meer mensen dan ooit gedeporteerd. Afghanistan is nochtans niet veilig, zeker niet voor kinderen en jongeren en vooral niet voor meisjes.
In mei van dit jaar waarschuwde UNICEF, het Kinderfonds van de VN, dat de oorlog en het groeiende aantal aanvallen op scholen ertoe heeft geleid dat 1000 scholen in 2018 moesten sluiten. Bovendien zorgen de “toenemende onveiligheid, de hoge armoedepercentages en de aanhoudende discriminatie van meisjes ervoor dat het aantal kinderen dat geen school loopt vorig jaar voor het eerst is gestegen sinds 2002.”
“Kinderen en jongeren die naar Afghanistan worden teruggestuurd, worden geconfronteerd met een uiterst gevaarlijke omgeving. Velen van hen die zijn teruggekeerd, leven een zeer geïsoleerd leven, lopen het risico om slachtoffer te worden van geweld, gerekruteerd te worden voor gewapende groepen en velen lopen het risico om helemaal niet meer naar school te kunnen gaan,” aldus Rädda Barnen van Save the Children.
Als er een akkoord wordt bereikt tussen de Verenigde Staten en de Taliban, zal dit door de Zweedse en andere Europese regeringen worden gebruikt om hun reeds onmenselijke vluchtelingenbeleid aan te scherpen; een excuus voor meer en snellere deportaties.
Het voorgestelde akkoord is geen vredesakkoord, maar een akkoord dat de VS heeft ondertekend om Afghanistan te verlaten op een ogenblik dat het land in een spiraal van geweld is terechtgekomen.
Volgens het akkoord zal een Amerikaanse exit gepaard gaan met onderhandelingen tussen de Taliban en de Afghaanse regering over de toekomst van het land. Het resultaat van deze onderhandelingen zal evenwel niet worden bepaald in onderhandelingen, maar op het slagveld en door de voortzetting van de oorlog.
De Taliban beheerst nu meer gebieden dan ooit sinds de invasie van 2001 en in deze gebieden heeft het eigen machtsstructuren opgezet ter voorbereiding van een terugkeer naar de macht. De Taliban heeft het gevoel dat het aan de winnende hand is, de regering staat machteloos.
Het Afghaanse regeringsleger, dat sinds 2014 bijna 60.000 manschappen heeft verloren en dat volgens de Verenigde Staten en het Pentagon in de verdediging zit, is nu zwakker en heeft minder soldaten dan ooit sinds het in 2015 formeel de verantwoordelijkheid voor de veiligheid van het land op zich nam.
De escalatie van de oorlog in de aanloop naar het akkoord geeft een beeld van wat er dreigt wanneer terroristische legers en krijgsheren, gesteund door verschillende imperialistische machten, in het offensief gaan om hun positie te versterken ten koste van de massa’s in de aanloop naar een eventueel toekomstig staakt-het-vuren en onderhandelde verdeling van het land.
Vrede in Afghanistan kan alleen mogelijk zijn als de arme en werkende mensen, samen met de onderdrukten in de rest van de regio, zich beginnen te verenigen in een gemeenschappelijke strijd tegen oorlog, terreur, kapitalisme en imperialisme.
De weg daarheen lijkt misschien lang en onbereikbaar, maar alleen dan kan er een tegenkracht worden opgebouwd die een einde maakt aan de ontwikkeling van Afghanistan in de richting van een bloedige desintegratie en de barbaarsheid die het Amerikaanse imperialisme heeft achtergelaten.
Wij zeggen:
- Stop de oorlog en de bezetting van Afghanistan. Onmiddellijke terugtrekking van alle buitenlandse troepen. Het Afghaanse volk moet over zijn eigen toekomst beslissen.
- Volledige steun voor alle pogingen om een massabeweging in Afghanistan op te bouwen en een defensiemacht die de massa’s kan verenigen in een gemeenschappelijke strijd tegen onderdrukking, terreur en geweld.
- Vecht voor de eenwording van Afghanistan en de buurlanden in een vrijwillige democratische en socialistische federatie.
- Stop deportaties naar het door oorlog verscheurde Afghanistan. Herstel van het recht op asiel.
- Wereldwijde strijd tegen de plundering en het militarisme van het imperialisme.
- Bouw een massabeweging tegen terreur en geweld – voor een socialistische wereld van vrede en vrijheid.
