"Hang ze, ze willen onze kinderen", titelde een krant bij het publiceren van een lijst van homo’s met in sommige gevallen hun foto en hun adres. De krant stelde dat het publiceren van de lijst gebeurde om de gemeenschap een dienst te bewijzen. De regering van Oeganda debatteert over de mogelijkheid om holebi’s te executeren. Er wordt voorgesteld om elke manifestatie van homoseksualiteit te bestraffen. Oeganda wordt stilaan één van de gevaarlijkste landen ter wereld voor holebi’s, het land staat op een zelfde hoogte als pakweg Iran.
Wat betekent dit wetsvoorstel?
Iedereen die ervan verdacht wordt homoseksueel of lesbisch te zijn, loopt het risico van levenslange opsluiting of de doodstraf. Medeplichtigen en degenen die opkomen voor de rechten van holebi’s zullen ook worden vervolgd. Zo kan elke ouder die zijn homoseksuele kind niet aangeeft, worden veroordeeld tot drie jaar gevangenisstraf. Een docent die een homoseksuele student heeft, moet die student binnen de 24 uur bij de politie aangeven, zoniet volgt eveneens drie jaar celstraf. Een huiseigenaar die verhuurt aan homo’s of lesbiennes kan zeven jaar celstraf oplopen. Dokters die holebi-patiënten verzorgen of journalisten die holebi’s interviewen, zijn ook allemaal strafbaar.
De verantwoordelijke minister, David Bahati,stelde: “ We hebben een unieke kans om de weg te blokkeren voor homoseksualiteit in Oeganda. En als we deze weg nu niet inslaan, zal het onmogelijk zijn in de toekomst". De minister liet zich eerder opmerken met het voorstel om minirokjes te verbieden om de verkeersveiligheid preventief te bevorderen. Zijn antwoord op homoseksualiteit is om de holebi’s “terug op het rechte pad” te krijgen. Krijgen we een comeback van heropvoedingskampen?
Van waar komt deze homofobie?
De huidige wetgeving in Oeganda komt uit de koloniale tijd. Deze veroordeelt homo’s en lesbiennes tot de gevangenis (straffen tot 14 jaar op grond van artikel 140 van het Wetboek van Strafrecht). In de afgelopen maanden is er een escalatie van intolerantie. Er zijn dagelijks ultra-gewelddadige razzia’s tegen gay-bars. De minister van Buitenlandse Zaken, Sam Kutesa, stelde in een lokale krant The Monitor: "De meerderheid van de Afrikanen en Oegandezen verafschuwen homoseksualiteit". Minister van Ethiek Nsaba Buturo beschrijft homoseksualiteit als "walgelijk". Bovendien kwamen religieuze gemeenschappen, zowel katholieken als moslims, deze zomer samen tegen homoseksuelen in een grote nationale campagne genaamd "Kick sodomie uit Oeganda." De drie bekendste figuren van de anti-holebicampagne, de dominee die de wetgeving introduceerde, de president van Oeganda en pastoor Sempa, zijn leden van een christelijk fundamentalistische groep die bekend staat als The Family. Deze organisatie wordt gesteund door verschillende neoconservatieven uit de VS. Onder hen ook predikant Rick Warren die Obama inhuldigde bij zijn eedaflegging. Het wetsvoorstel waarmee nog strengere straffen voor holebi’s (en ‘medeplichtigen’) zouden worden opgelegd, is nog niet doorgevoerd. De discussie in het parlement is nog bezig.
Discriminatie aangevuld met sociale ongelijkheid
"Rijke homoseksuelen en diegenen die dicht bij de machtsuitoefening staan, zijn niet ongerust. Het zijn bovenalles de arme homoseksuelen die ze willen aanpakken." Dat getuigde een homoseksuele activist in het homoblad Tetu. "Ik denk dat het een vorm van politieke afleiding is. Het regime wil aan de macht blijven en probeert zich populair te maken door holebi’s te vervolgen. Er wordt gezegd dat homo’s verantwoordelijk zijn voor aids op een ogenblik dat het aantal besmettingen sterk toeneemt in Oeganda. Als het de schuld van de homo’s is, moet niet worden nagedacht over een beleid dat de levensomstandigheden kan verbeteren…”
De evangelisten investeren op sociaal en humanitair vlak. Ze spelen in op de tekorten die er zijn als gevolg van het asociaal beleid. Hierdoor kunnen ze een zekere populariteit opbouwen. Gemeenten bouwen garages, scholen, bioscopen of discotheken om tot gebedshuizen waar de armen massaal op afkomen. Op deze manier worden de standpunten van de armsten gemanipuleerd en wordt hen aangeleerd dat ze zelf verantwoordelijk zijn voor hun armoede. Carlos Rodriguez stelde in Le Monde Diplomatique: “In het Afrikaanse land waar het kapitalisme het meest verankerd is, waar de werknemers geen rechten hebben en waar de beleggers volledig vrij zijn, wordt religie gebruikt om armoede en onrecht te rechtvaardigen.”
Een Oegandese activist die tegen Aids opkomt, stelt: “Met het nieuwe programma dat vanuit de VS wordt gefinancierd, komt er een einde aan seksuele opvoeding van de jongeren. Op school wordt enkel nog over onthouding gesproken.” Holebi-activist Louis-Georges Tin (van de groep IDAHO) stelde: “Of dit wetsvoorstel er door komt of niet, de schade is al aangericht. Extremistische groeperingen zien het als hun missie om de samenleving om te vormen naar de goddelijke wetten die zij menen te verdedigen. Als deze regels niet door de staat worden doorgevoerd, zullen ze het zelf wel doen.” En dat is effectief wat er gebeurt. Het aantal aanvallen en arrestaties neemt toe.
Homofobie over de grenzen heen
Homoseksualiteit is maar in 13 Afrikaanse landen legaal. In februari werden in Kenia vijf arrestaties verricht bij een illegaal homohuwelijk. Een Keniaanse bisschop, Lawrence Chai, verklaarde: “We moeten alle mogelijke middelen tegen deze ondeugd inzetten. Het is immoreel en we mogen het niet toelaten.” Indien Léonard bij ons aan de kant wordt geschoven, kan hij makkelijk carrière maken in Afrika!
In Egypte worden holebi’s gevangen genomen omwille van “seksuele praktijken in strijd met de islam.” Holebi’s worden “seksueel gestoorden” genoemd in de media. Bij een razzia in een nachtclub werden 52 homo’s opgepakt en voor de rechtbank gebracht. De helft van hen kreeg vijf jaar gevangenisstraf. De Britse krant The Guardian berichtte recent over anti-holebi geweld in Nigeria. Een man in Lagos werd aangevallen en vermoord door een bende die beweert “Lagos schoon te maken van homoseksuelen.” Een bende jongens verkrachtte vijf lesbiennes. Ze stelden dat ze de lesbiennes wilden “genezen”. In Nigeria zijn homoseksuele handelingen strafbaar gesteld met een gevangenisstraf tot 14 jaar. In regio’s die hebben gekozen voor de sharia-wetgeving kunnen homoseksuelen zelfs ter dood worden veroordeeld. Voor de Anglicaanse aartsbisschop Peter Akinola, heeft het geen zin om rond de pot te draaien: "We willen Nigeria beschermen tegen de complete vernietiging na de toorn van God, als dergelijke praktijken als normaal worden erkend in ons land."
Zuid-Afrika bereidt zich voor om een openlijk homofobe ambassadeur naar Oeganda te sturen: Jon Qwelane. De diplomaat zei zonder verpinken dat Zuid-Afrikaanse politici op een dag "de ballen nodig hebben om het homohuwelijk uit de Grondwet te halen. Anders zullen een aantal idioten snel ook vragen om toe te laten dat met dieren wordt getrouwd.” De lijst van geweld en homofobie is lang en blijft nog steeds langer worden.
Alles wat ons verdeelt verzwakt ons!
We vechten tegen homofobie want het ondermijnt de eenheid die van essentieel belang is in het verzet tegen het kapitalisme. Maar liefst 7,7 miljoen Oegandezen leven onder de armoedegrens, dat is 38% van de bevolking. Ze zijn met 700.000 meer dan tien jaar geleden. Oeganda heeft momenteel ook meer dan 2 miljoen weeskinderen, veelal verloren die kinderen hun ouders aan aids. Dit leidt onvermijdelijk tot spanningen en geweld. Indien er geen collectieve reactie van de arbeidersbeweging komt, kunnen racisme, seksisme en homofobie een vruchtbare voedingsbodem vinden bij de vele frustraties.
Dit kan niet worden beantwoord op een moralistische basis, maar door op te komen voor de eenheid van alle onderdrukten los van hun geslacht, afkomst of seksuele voorkeur. Minderheden die in actief verzet gaan, vinden elkaar makkelijker. De banden tussen de burgerrechtenbeweging, de vrouwenbeweging en de holebibeweging in de VS eind jaren 1960 is daar een voorbeeld van. Ook in landen als Oeganda moet vandaag het gevecht worden aangegaan.
