De scheepswerf Harland & Wolff is niet alleen historisch omdat hier de Titanic werd gebouwd, maar ook omdat het een icoon in de geschiedenis van de Noord-Ierse arbeidersstrijd is. Momenteel wordt de werf met sluiten bedreigd waardoor 130 jobs zouden verdwijnen. Er is een strijd om dit te vermijden waarover we eerder al een bericht publiceerden. Daarin spelen leden van onze zusterorganisatie in Noord-Ierland een actieve rol. Hieronder enkele uittreksels uit de stakingskrant die de Socialist Party produceerde.
Vechten voor groene jobs! Voor een socialistische industriële strategie
Boris Johnson betuigde zijn medeleven met de arbeiders van Harland & Wolff naar aanleiding van de dreigende sluiting van de scheepswerf. Hij voegde er meteen aan toe dat de toekomst van de werf uiteindelijk berust op een “commerciële beslissing”. Hij zegt dat hij de industrie wil ontwikkelen, maar hij en andere kapitalistische ideologen kunnen – of durven – zich geen economisch model voorstellen dat door iets anders dan winst voor een kleine elite wordt gedreven.
Dat betekent niet dat de kapitalistische klasse zich onder geen enkele omstandigheid tegen nationalisatie verzet. Toen de financiële crash toesloeg, werden de banken effectief genationaliseerd, wat 500 miljard pond kostte. Zelfs Thatcher heeft Rolls Royce genationaliseerd. Maar deze stappen waren uitsluitend gericht op het redden van de bankiers en bazen, waarbij overheidsgeld naar de bedrijven werd gesluisd totdat ze gestabiliseerd konden worden en teruggegeven aan dezelfde kapitalisten die de crisis hadden veroorzaakt.
Socialisten verwerpen de veronderstelling dat particulier eigendom en winst de basis van onze economie moeten vormen. Wij zijn van mening dat er een rationeler, efficiënter en duurzamer alternatief bestaat. Wij willen dat de rijkdom die door de arbeid van de werkende bevolking wordt gecreëerd, wordt gebruikt in het belang van de samenleving als geheel.
Wij staan voor de nationalisering, niet alleen van bedrijven die het moeilijk hebben, maar ook van de grote ondernemingen die onze economie domineren en van alle belangrijke sectoren die van vitaal belang zijn voor het functioneren ervan. Wij staan voor democratische controle op deze sectoren door de werknemers ervan en de arbeidersklasse in het algemeen, niet voor controle van bovenaf door bureaucraten die niet weten hoe ze in de praktijk functioneren.
Op deze basis zou de enorme rijkdom die er in de samenleving bestaat – momenteel opgepot door een parasitaire elite – op een geplande en democratische manier kunnen worden gebruikt om te investeren in de productie, de infrastructuur en de openbare diensten die de samenleving nodig heeft, om veilige banen met een leefbaar loon te creëren en tegelijkertijd de levensstandaard van de overgrote meerderheid te verbeteren. Geschoolde arbeiders zoals die van Harland & Wolff, Bombardier en dergelijke zouden niet op de schroothoop worden gegooid. Door middel van een socialistische industriële strategie zouden deze vaardigheden in het belang van de samenleving worden beschermd en ontwikkeld, met de opleiding van nieuwe generaties, zodat jongeren een behoorlijke toekomst krijgen.
Een voor de hand liggende toepassing van de vaardigheden van werknemers zoals die van Harland & Wolff zou zijn om de dreigende klimaatverandering aan te pakken, windturbines te bouwen en andere projecten die ons kunnen helpen om snel van fossiele brandstoffen over te schakelen op hernieuwbare energie en rampen te voorkomen. Dit vereist een dringend en gecoördineerd plan van aanpak en investeringen die het kapitalisme simpelweg niet zal doen. We kunnen niet wachten tot ‘de markt’ hoort dat er geen winst is op een dode planeet.
Het onvermogen van het kapitalisme om welvaart, veiligheid en een duurzame toekomst voor de overgrote meerderheid van de mensen op onze planeet te waarborgen is vanzelfsprekend. Een democratisch, socialistisch economisch plan is het rationele alternatief op de waanzin van dit systeem. Maar het zal een diepgaande strijd van de arbeidersklasse vereisen om de controle over onze economie en onze toekomst te ontnemen aan de kapitalisten die beide vernietigen.
Harland & Wolff: De verborgen geschiedenis van de arbeidersstrijd
De geschiedenis van Noord-Ierland wordt vaak voorgesteld als die van een land met twee tradities – nationalisme en unionisme – die met elkaar in strijd zijn. Bijna alles wordt voorgesteld als behorend tot de ene of de andere traditie, inclusief de scheepswerf. Het klopt de meeste dingen een door sektarisme bezoedelde geschiedenis hebben en dit geldt zeker ook voor de scheepswerven. Maar er is daarnaast een andere geschiedenis, die we zien op de scheepswerven, in heel Belfast en in Noord-Ierland – dat is de arbeidstraditie, waar de arbeidersklasse samen strijdt voor gemeenschappelijke belangen.
Honderd jaar geleden namen werknemers in Harland & Wolff deel aan een maanden durende technische staking die Belfast tot stilstand bracht. De staking begon als gevolg van het feit dat de mensen op de scheepswerf zich organiseerden voor een arbeidsduurvermindering tot 44 uur per week. Het personeel van Harland & Wolff speelde een prominente rol in die beweging. De staking zelf toonde het potentieel om de arbeidersklasse te verenigen over de sektarische scheidslijn en het toonde de kracht van dergelijke eenheid.
Vijftig jaar geleden, aan het begin van de Troubles, riepen vakbondsleden van Harland & Wolff een massabijeenkomst van de arbeiders bijeen, omdat katholieke arbeiders niet naar hun werk waren gekomen uit angst voor een sektarische aanval. Tijdens de bijeenkomst riep een van de meest ervaren delegees op de werf, Sandy Scott, op: “Als we ons als arbeiders gedragen, ongeacht onze religie, kunnen we hopen op een uitbreiding van de arbeidsmogelijkheden en een beter leven.” Een resolutie tegen sektarisch geweld werd unaniem aangenomen. De delegees bezochten vervolgens de huizen van katholieke scheepswerfarbeiders en riepen hen op om terug te keren. Ze slaagden daar ook in. Tegelijkertijd kon de sectaire politicus Ian Paisley slechts 180 van de 8.000 personeelsleden mobiliseren om zijn bijeenkomsten te steunen. Er zijn ontelbare verhalen zoals deze aan het begin van de Troubles en in de daaropvolgende jaren.
Deze traditie stierf niet toen de Troubles begonnen. In de jaren tachtig van de vorige eeuw, toen tienduizenden arbeiders in heel Noord-Ierland in actie kwamen ter verdediging van de NHS (gezondheidszorg), sloten 2000 arbeiders van de scheepswerven zich aan bij een protest van 10.000 mensen uit het havengebied in Oost-Belfast. Toen de katholieke lasser Maurice O’Kane in 1994 door de UVF in Harland & Wolff werd vermoord, riepen de delegees onmiddellijk duizenden arbeiders naar buiten en werd de scheepswerf platgelegd. De delegees zelf werden hiervoor ernstig bedreigd, maar ze gaven niet toe. In plaats daarvan volgden ze deze actie door massaal naar de begrafenis te gaan in een poging om de moordenaars te isoleren.
De Socialist Party vindt het dringend noodzakelijk om deze traditie weer op te bouwen. Daarom hebben wij samen met anderen ‘Cross Community Labour Alternative’ gelanceerd, dat zijn eerste raadslid in Enniskillen won in de recente verkiezingen. Er is een gemeenschappelijke strijd van de werkende bevolking nodig om onze samenleving ten goede te veranderen en de vakbeweging, die 250.000 werknemers organiseert, heeft hierbij een sleutelrol te spelen. Op deze basis kunnen wij ernaar streven oplossingen te vinden voor de problemen die onze gemeenschappen verdelen. Op basis van het door winstbejag gedreven systeem van het kapitalisme zullen werkenden tegen elkaar worden opgezet en daarom is het noodzakelijk om te strijden voor een andere samenleving – een socialistische samenleving.
Meer lezen over de geschiedenis van arbeidersstrijd in Noord-Ierland? Koop het boek ‘Common history common struggle’ door Peter Hadden. Te koop via onze webshop
