Op 15 mei trokken honderdduizenden leraars en studenten de Braziliaanse straten op. Ze protesteerden tegen de geplande zware besparingen op de universiteiten. Er waren betogingen in 188 steden in 27 deelstaten. Het was meteen de grootste protestbeweging tegen de rechtse regering van Bolsonaro.
Sinds de rechtse populist Jair Bolsonaro in januari aan de macht kwam, was er een voortdurende jacht op het ‘culturele marxisme’ om de zogenaamde ‘linkse indoctrinatie’ van de jongeren te bestrijden. Het wordt duidelijk dat het een strijd tegen cultuur in het algemeen is. De onderwijsminister kondigde in april aan dat de publieke middelen voor de faculteiten filosofie en sociologie fors verminderen. Vervolgens maakte dezelfde minister bekend dat 30% van de middelen bevroren worden voor drie universiteiten die beschuldigd werden van politieke agitatie. Deze maatregel werd kort nadien veralgemeend tot alle universiteiten.
“Ofwel stoppen ze de besparingen, ofwel stoppen wij Brazilië”
In april publiceerde Datafolha een peiling waaruit bleek dat geen enkel Braziliaans staatshoofd sinds 1990 zo snel zijn populariteit zag afnemen als Bolsonaro. Ook onder zijn eigen kiezers heeft de Braziliaanse president op enkele maanden tijd heel wat steun verloren. Bolsonaro kon scoren tegen de achtergrond van een sociale en economische crisis met daarbovenop tal van schandalen onder de politieke elite (onder meer bij de PT, de Arbeiderspartij, die voorheen aan de macht was). De antwoorden van Bolsonaro maken de problemen enkel groter. Zijn beleid dient enkel de belangen van de superrijken, ten koste van de werkenden en hun gezinnen.
Het massaprotest van het onderwijspersoneel en de studenten beperkte zich niet tot de besparingen in het onderwijs. Het was gericht tegen het volledige beleid van Bolsonaro: de wapendracht die de president wil toelaten, de asociale pensioenhervorming, … Een populaire slogan op de betogingen was: “Boeken ja, wapens neen.” Andere slogans waren: “Onderwijs is geen kost, maar een investering,” “Zonder investering geen kennis” of nog: “Ofwel stoppen ze de besparingen, ofwel stoppen wij Brazilië.”
Die laatste slogan is van groot belang omdat het wijst op de noodzaak van een algemene staking. De mobilisatie in de onderwijssector heeft het potentieel om al het ongenoegen en verschillende strijdbewegingen (zoals die van de inheemse bevolking, de vrouwenbeweging, …) te verenigen.
