Spanje: het gevaar van een reactionair blok van Vox, PP en Ciudadanos

Foto: Wikimedia Commons

Sinds de dood van Franco in 1975 was extreemrechts niet meer openlijk aanwezig als electorale of sociale kracht in Spanje. Een vereniging van rechtse krachten in 1989 leidde tot het ontstaan van de PP (Volkspartij), een partij die eerder liberaal en centrum was. Extreemrechts was niet volledig verdwenen, maar was ofwel versplinterd in groepjes die nostalgisch waren naar het Franco-tijdperk, ofwel was het ondergedoken in de PP.

Artikel door Marisa (Brussel)

Toen de crisis hard toesloeg in Spanje, werd zowel door de PP als de sociaaldemocratische PSOE een hard besparingsbeleid gevoerd. Het algemene ongenoegen tegenover de instellingen en de gevestigde partij leidde tot een golf van intensieve klassenstrijd en tot een regeringscrisis waarbij geen van beide grote partijen, die jarenlang afwisselend aan de macht waren, nog een meerderheid haalde.

Binnen de PP waren bepaalde elementen het niet eens met de koers onder premier Mariano Rajoy. Ze vonden dit beleid te zacht. Enkele van deze elementen verlieten de PP om een nieuwe partij op te zetten: Vox, een harde extreemrechtse formatie.

Bij de Europese verkiezingen van 2014 kwam Vox voor het eerst op met eigen lijsten. Het resultaat was erg beperkt en dat was ook het geval in de daaropvolgende lokale, regionale en nationale verkiezingen. Op hetzelfde ogenblik kende Podemos een sterke groei in de verkiezingen en werden nieuwe antibesparingscoalities opgezet in steden als Madrid en Barcelona.

Tijdens het Catalaanse referendum van 1 oktober 2017 en de daaropvolgende algemene staking van 3 oktober, werden de Spaanse en Catalaanse kapitalisten bang voor de mogelijkheid van een republiek afgedwongen door massale acties. Een foute politiek maakte dat Podemos geen gebruik van de situatie kon maken. PSOE steunde het opheffen van de Catalaanse autonomie. De PP en Ciudadanos (een nieuwe rechtse populistische formatie) voerden een Spaans-nationalistisch opbod om de beweging af te remmen. Samen met de armoede, corruptieschandalen en antipolitiek onder de bevolking, ontstond er hierdoor ruimte voor een formatie als Vox.

Vox is openlijk antifeministisch en homofoob. De rode draad in het publieke discours van de partij is de verdediging van de Spaanse eenheid tegenover migratie en territoriale conflicten. Het is een xenofobe, racistische en anti-Catalaanse partij. Het maakt dat Vox-leider Santiago Abascal niet opgezet is met verkozenen van N-VA of het Vlaams Belang die gele lintjes dragen om de vrijlating van de onafhankelijkheidsgezinde Catalaanse politici te eisen.

Abascal kondigde overigens aan dat hij bij zijn eedaflegging in het Europees Parlement, indien hij verkozen raakt, een badge van de ‘IJzeren’ Hertog van Alva zal dragen, symbool voor het Spaanse bezettingsleger in Vlaanderen. Vox werkt samen met de Europese fractie van Conservatieven en Hervormers (ECR), waartoe ook N-VA behoort… Het toont het gebrek aan coherentie van N-VA wat de nationale kwestie betreft.

Achter het complexloze ultrarechtse en extreem conservatieve discours van Vox schuilt een programma dat compatibel is met dat van PP en Ciudadanos: repressie tegen migranten, verbod op abortus, privatisering van onderwijs, zorg en openbare diensten, lagere belastingen voor bedrijven, lagere sociale bijdragen, privatisering van grond, behoud van kernenergie, … De drie partijen vormen een reactionair blok met een programma in dienst van de rijksten en hun belangen.

In de verkiezingen in Andalusië eerder dit jaar maakte Vox een verrassende doorbraak met 11% van de stemmen en 12 zetels. De PP vormde een minderheidsregering met Ciudadanos die bijzonder snel van buitenaf gesteund werd door Vox. Het extreemrechtse Vox zorgt ervoor dat een rechtse regering ook in tijden van politieke instabiliteit overeind kan blijven. Komende zondag zijn er parlementsverkiezingen. Dat resultaat is erg onvoorspelbaar gezien het grote aantal onbesliste kiezers. Maar er is een reëel gevaar dat Vox een doorbraak kent in het parlement. Erger nog: het reactionaire blok kan mogelijk een regering vormen die een frontale aanval op de werkenden zal inzetten.

Zoals we zagen tijdens de jongerenacties voor het klimaat en de stakingsdag op 8 maart, is er op straat een gunstiger krachtsverhouding voor de werkende klasse. De vooruitgang van de reactionaire krachten zal leiden tot een golf van protest en internationaal verzet. Wij zullen daaraan bijdragen met de anti-NSV betoging in Leuven op 9 mei. No Pasarán!

Delen:
Printen:
Voorpagina van De Linkse Socialist