“Wij krijgen van jullie te horen dat we onze kamer moeten opruimen en intussen hopen jullie dat we flink studeren, allemaal briljante wetenschappers worden, om vervolgens jullie planetaire puinhoop proberen op te lossen. Tenminste: als daar nog tijd voor is. Want intussen loopt de klok. Wij horen het getik.”
door Geert Cool
In ‘Wij zijn het klimaat’ brengen Anuna De Wever en Kyra Gantois een schreeuw om dringende klimaatmaatregelen. De urgentie staat centraal in het boekje, je kan het getik van de klok bijna horen. Het is dit gevoel van urgentie dat al wekenlang tienduizenden jongeren op straat brengt in een beweging die van Anuna en Kyra bekende personen maakte. Deze beweging toont de kracht van collectieve actie: de woede en angst werden omgezet in vastberaden en gezamenlijk protest.
Dit boek klaagt aan dat er niets of onvoldoende ondernomen wordt, terwijl wetenschappers aangeven dat de tijd beperkt is. Als er de komende tien tot twaalf jaar geen fundamentele verandering komt, dreigt onherroepelijke en zichzelf versterkende klimaatverandering. De twee tieners merken op dat er in elke school een evacuatieplan is voor het geval van brand. “We oefenen het drie keer per jaar, alles laten liggen, ramen dicht, in rijen naar buiten lopen en verzamelen op het pleintje achter de school.” De planeet staat nu in brand, maar er is geen enkel plan.
Over alternatieven en antwoorden blijft het boekje meer op de vlakte. Er wordt gepleit voor meer middelen voor openbaar vervoer en de tieners stellen terecht vast dat er in het huidige systeem miljarden in fossiele brandstoffen worden gepompt of dat er tien jaar geleden wel miljarden waren om de banken te redden terwijl dit voor het klimaat niet kan. Deze vaststellingen zijn niet nieuw: ze werpen de vraag op hoe het huidig systeem werkt en hoe daar een alternatief op kan geboden worden.
Het antwoord dat we nu eenmaal allemaal verbonden zijn of nog dat we voorstellen van experts moeten bijeenbrengen, volstaat niet. Anuna en Kyra stellen dat het klimaat noch links noch rechts is, maar dat iedereen moet opkomen voor de toekomst van Moeder Aarde. Maar de vraag blijft waarom het vandaag fout loopt. Is het de schuld van ouderen die het niet begrepen hebben of politici die teveel onder elkaar vechten in plaats van problemen aan te pakken? Dat zal allemaal wel meespelen, maar het onderliggende probleem zit veel dieper: het systeem – en laten we dat meteen benoemen: kapitalisme – is enkel gericht op de winsten van een kleine minderheid en ondergraaft daarvoor alle bronnen van rijkdom, zowel de arbeid als de natuur. Deze vaststelling maken, is politiek en ideologisch.
Het kapitalisme botst met onze belangen. Terecht geven Anuna en Kyra aan dat een rationele planning van de inzet van de beschikbare middelen noodzakelijk is. Ze pleiten voor erg logische oplossingen zoals een shift van miljardensubsidies aan fossiele brandstoffen naar openbaar vervoer. We mogen nog duizenden experts bijeenbrengen die de voordelen hiervan bevestigen, dat zal niet volstaan om het ook te bekomen. We zullen het door massastrijd moeten afdwingen. Zelfs voor evidente maatregelen die dringend nodig zijn om onze toekomst te garanderen, is strijd tegen de gevestigde belangen nodig. Die kunnen we best voeren door onze eisen te concretiseren en te kaderen in een ambitieus project van een andere samenleving. Een socialistisch alternatief komt niet aan bod in dit boekje, maar het opent de discussie. Laten we van utopisch denken de stap zetten naar een wetenschappelijke kijk op de samenleving en ons alternatief op de barbarij van het kapitalisme.
