“Mijn eerste keer als huishoudwerkster in Hong Kong was echt slecht. Ik kreeg geen enkele dag vrij en de baas nam zelfs mijn gsm in beslag,” zegt Mica. Zij is een 27-jarige migrant uit Indonesië die als huishoudhulp werkt. De strijd die Mica moest voeren om uit de nachtmerrie van dit contract te raken, was erg moeilijk. Bovendien wilde ze er alles aan doen om niet uit Hongkong gezet te worden. Het zette er haar toe aan om zich te organiseren.
Artikel door reporters van Socialist Action (onze zusterorganisatie in Hongkong)
Mica werd lid van de Indonesische migrantengroep KOBUMI. Die organisatie werkt in verschillende campagnes samen met Socialist Action. We organiseren samen een protestactie in het kader van de internationale vrouwendag. Daarbij worden eisen van migrantenarbeiders opgenomen, maar het doel is ook om solidariteit te betuigen met de wereldwijde feministische strijd. De actie is op zondag 10 maart. Huishoudpersoneel krijgt enkel vrij op zondag en sommigen moeten zelfs dan werken: ongeveer 6% geniet geen vrije dag ook al is dat wettelijk verplicht.
“De baas weigerde me vrij te geven. Ik werkte drie maanden zonder één rustdag,” zegt Mica. “Het werk was zwaar en de baas maakte lijsten van mijn taken en het aantal minuten waarin ik die moest uitvoeren. Ik kreeg 15 minuten om de kinderen naar school te brengen en terug naar huis te keren. Naar school en de supermarkt gaan, waren de enige momenten dat ik het huis verliet. Als de bazen niet thuis waren, namen ze mijn gsm af. Ze legden die onder een bewakingscamera die ze bekeken als ze thuiskwamen.”
Einde contract
Dit is een vreselijke situatie, maar er zijn nog ergere verhalen dan dat van Mica. De 380.000 huishoudwerksters zijn goed voor 10% van de arbeidskrachten in Hongkong. De meesten komen uit Indonesië en de Filippijnen en werken hier jaren, soms zelfs decennia. Ze zien hun eigen kinderen en familie soms slechts één keer per jaar. Ze worden ingezet om te zorgen voor de kinderen of oudere verwanten van andere mensen. Amnesty spreekt over “een vorm van moderne slavernij.” De omstandigheden van huishoudpersoneel zijn vaak nog erger in Saoedi-Arabië en de Golfstaten. In vergelijking met die landen is Hongkong doorgaans een ‘paradijs’.
Veel huishoudwerksters hebben vreselijke ervaringen, niet alleen met lange uren en lage lonen maar ook door inbreuken zoals inbeslagname van paspoort, bankkaart of telefoon. Er is een groot probleem van fysiek en seksueel geweld dat vaak niet gerapporteerd wordt uit angst voor ontslag en uitwijzing uit Hongkong.
In februari werd de Filipijnse huishoudhulp Baby Jane Allas gediagnosticeerd met baarmoederhalskanker. De dokter van het gezin waar ze werkte schreef haar ziekteverlof voor, maar kort nadien werd haar contract beëindigd. Hierdoor moest ze binnen de twee weken het land verlaten. Zo wordt het voorzien in de wet. Het betekent dat ze geen beroep kan doen op de gratis gezondheidszorg in Hongkong. Ze is alleenstaande moeder die vijf kinderen onderhoudt in de Filippijnen. Sympathisanten en vrienden helpen haar nu bij een rechtszaak en de aanvraag van een verlenging van haar verblijfsvergunning.
Migrantenvrouwen zijn voor de regering van Hongkong een goedkope oplossing om de kloof te dichten die er is door de weigering om in publieke diensten als kinderopvang of ouderenzorg te investeren. Deze sectoren worden op droog zaad gezet, terwijl langs de andere kant de kapitalistische vastgoedbaronnen met publiek geld overladen worden.
Dit is een van de weinige economieën waar begrotingstekorten of ‘socialisme’ verboden zijn door de minigrondwet van Hongkong. De regering geeft slechts ongeveer de helft uit van het OESO-gemiddelde aan uitgaven voor gezondheidszorg en sociale zekerheid. De OESO zijn de 36 rijkste landen ter wereld. Bejaardenzorg kampt met een ernstig gebrek aan middelen: er staan meer dan 30.000 mensen op een wachtlijst voor een plaats in een bejaardenhuis. Elk jaar sterven 4.000 bejaarden die op deze wachtlijst staan.
Nutteloze infrastructuur
Hongkong is een van de rijkste regeringen met een fiscale reserve van 127 miljard Amerikaanse dollars. De onverkozen regering (die aangesteld wordt door de Chinese dictatuur) versluist gigantische sommen naar projecten rond nutteloze infrastructuur (terwijl Hongkong al uitstekende infrastructuur heeft). Het is een manier om publieke middelen door te schuiven naar de miljardairs in de vastgoed- en bouwsector die de economie domineren.
Kapitalistische regeringen in Zuidoost-Azië exporteren huishoudpersoneel naar Hongkong. Deze regeringen voeren een gelijkaardig beleid gericht op de belangen van de rijken. Voor hen is de handel in mensen een manier om de inkomsten op te krikken (de bijdragen die naar huis worden gestuurd, vormen een significant aandeel van het BBP in Indonesië en de Filippijnen) en het is een manier om de druk op de binnenlandse arbeidsmarkt te verzachten. Deze handel wordt beheerd door malafide ‘wervingsbureaus’ die illegale bijdragen eisen en migrantenarbeiders tot een vorm van schuldenslavernij veroordelen.
Een studie door studenten van de Universiteit van Hongkong uit 2017 gaf aan dat meer dan 70% van de wervingsbureaus torenhoge bijdragen eist. De wettelijke grens bedraagt 431 Hongkongse dollar, maar bijdragen van 15.000 tot 20.000 dollar (1700 tot 2300 euro) zijn niet uitzonderlijk. Dat komt overeen met vijf maandlonen! Het dwingt vrouwen om schulden aan te gaan en vervolgens zijn ze verplicht om gelijk welke behandeling door hun bazen te aanvaarden: de schuld moet nu eenmaal afbetaald worden.
Een onderzoek van dit jaar geeft aan dat meer dan 70% van de buitenlandse huishoudwerksters meer dan 13 uur per dag werken, 9% zei zelfs dat ze meer dan 16 uur per dagen werken en 5,9% krijgt de wettelijk verplichte rustdag niet.
Geen privacy
De regel dat huishoudpersoneel bij de bazen inwoont, is de voornaamste oorzaak van overwerk en het ontzeggen van voldoende rust. De uren kunnen niet gereguleerd worden als de werkende inwoont en allerhande taken opgelegd krijgt op gelijk welk ogenblik van de dag of nacht. Slechts 43% van de huishoudwerksters in het onderzoek beschikt over een eigen kamer. De anderen slapen in de gang, in badkamers, opslagruimtes of delen een bed met kinderen.
Dit is de realiteit in een stad met notoir kleine appartementen, tenzij voor de rijken. In 2016 kwamen meer dan 120 migrantenarbeiders om het leven, vooral door stress-gerelateerde ziektes. Migrantenorganisaties komen al jaren op voor de afschaffing van de regel dat huishoudpersoneel inwonend is. Dit werd in 2003 ingevoerd als mechanisme van sociale controle, om te vermijden dat migranten een rol gaan spelen in de lokale economie en om hun onderhandelingspositie te ondermijnen. De regel breken kan tot sancties leiden: van het intrekken van de werkvergunning tot een strafrechtelijke vervolging en 14 jaar gevangenisstraf.
Het meest schokkende element in deze studie zijn de cijfers over de lonen. In 2017 bedroeg het gemiddelde loon 4.277 Hongkongse dollar (iets minder dan 500 euro) per maand. Dat was lager dan het toenmalige minimumloon voor migranten dat op 4.310 dollar was vastgelegd (en sindsdien met 100 dollar per maand wordt verhoogd).
Groeiende loonkloof
Er zijn tientallen redenen waarom migranten en lokale werksters zich moeten verenigen in de strijd tegen dit onrechtvaardige systeem. Internationale vrouwendag moet gebruikt worden als onderdeel van deze strijd. De loonkloof in Hongkong is gegroeid tot 22%, terwijl dit tien jaar geleden 19% was. Voor oudere werkenden is de kloof nog groter: onder 60-jarigen verdienen vrouwen gemiddeld slechts de helft van hun mannelijke collega’s. De lokale vakbonden staan historisch zwak in Hongkong, maar hebben niet genoeg gedaan om op te komen voor vrouwenrechten of voor de rechten van migranten. Ze hebben zich steeds ver van migranten gehouden. Op internationale vrouwendag eisen we daar verandering in.
Op onze betoging zal er onder meer gedanst worden door Indonesische werksters en wordt gesproken door Socialist Action, KOBUMI en andere groepen die voor migrantenrechten opkomen. Het wordt dus een erg internationale gebeurtenis. Vandaar dat we pamfletten in drie talen hebben (Engels, Chinees en Indonesisch). We zullen betogen naar het Indonesisch consulaat, waar er onder meer zal gesproken worden door de democratie-activist en afgezet lokaal parlementslid ‘Long hair’ Leung Kwok-hung.
We eisen:
- Breng #MeToo naar de straten en de werkplaatsen: kom op tegen seksueel misbruik en geweld, voor het recht van huishoudpersoneel om niet in te wonen!
- Bestrijd racisme en seksisme! Gelijk loon voor gelijk werk!
- Verleng de regel van twee weken om een nieuw contract te vinden tot een maand. Gelijke rechten voor huishoudwerksters om van werk te veranderen!
- Achturendag voor iedereen!
- Schaf de malafide wervingsbureaus af – voor het recht om op directe wijze personeel aan te werven.
- Voor de vrijlating van de opgepakte feministische en werkende activisten in China!
- Voor een universeel pensioenstelsel in Hongkong – Belast de rijken en schrap de nutteloze infrastructuurprojecten
- Voor massale investeringen in openbare diensten: voor gratis gezondheidszorg, onderwijs, ouderenzorg en kinderopvang om de werklast van werkende vrouwen te verlichten
- Voor socialisme en een nieuwe arbeiderspartij: breek de ondemocratische greep van de miljardairs!
